DIGESTIO APARATUA

Ahotik uzkiraino doan hodia da. Bidean, atal bakoitzak
funtzio desberdinak ditu.

AHOA:

Elikagiak hodian sartzeko barrunbea da.

Listu guruinak:

Listua jariatzen dute. Bere konposizioan lisozima eta muzina aurki daitezke. Substantzia bakterizida da;

Mihia

Elikagaiak listuaz
nahasten ditu, alde batetik
bestera eramaten.

Hortzak:

Elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu.Gizakiak bere bizitzan bi hortzeria izaten ditu:

Behin-betiko hortzeria (32 hortz).

Esne-hortzeria (20 hortz)

LETAGINA

Urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.

EBAKORTZAK

Elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.

AURREKO AGINAK

8 eta 12 dira,Elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte.

ATZEKO AGINAK

ATAL NAGUSIAK

Esmaltea: Gorputzak
sorzten duen material gogorrena

Dentina edo
bolia

Bere barruan odol hodiak eta
nerbioak daude.

FARINGEA:

Ahoaren eta
hestegorriaren artean
dago. Epigloti izeneko
balbula dauka.

Funtzioak:

Irensketan arnas-
aparaturanzko pasabidea
ixten du, elikadura-boloa
trakean sar ez dadin.

HESTEGORRIA:

Faringetik urdaileraino doan hodia da. Mugimendu peristaltikoen
bitartez, elikadura-boloa faringetik
urdailerantz mugitzen ditu eta ez alderantziz.

URDAILA:

Bere sarrerak kardia
izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere
irteera piloro izenaz ezagutzen da.

Ekintza mekanikoa:

-Elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan, birrintzen jarraitzeko.

-.Digestio mekanikoa urdailean.

Ekintza kimikoa:

-urdailaren paretek urin
gastrikoa jariatzen dute.

Azido klorhidrikoa:

-Substantzia bakterizida izateaz gain, kimikoki eragiten dio elikadura-boloari.

Pepsina:

-Proteinak hasten da deskonposatzen, zati txikiagoak sortuz.

-Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura boloa kimo izeneko ahi erdi likido bihurtzen da.

-Piloroan zehar, pixkanaka pixkanaka, heste
meharrera igaroko da.

HESTE MEHARRA:

8 m-tako luzera eduki dezake. Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa, eta mantenugaien xurgapena gertatzen da.

Duodenoa:

-Pilorotik datorren kimoa jasotzen du, digestio
kimikoa amaitzeko.

Pankrea:

Urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik;
entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzendute, mantenugaiak sortuz:

Adb:

Monosakaridoak, aminoazidoak, ura, bitaminak…

Gibela:

-Behazuna sortzen du, gantzak emultsionatzeko, (zati txikiago askotan deskonposatzeko.)
-Behin sortuz gero, behazuna gibeletik behazun xixkuraino doa, non gorderik egongo den erabilia izan arte.

Heste-urina:

Duodenoak sorturikoa da, urin
pankreatikoarekin batera lan egiten duena.

Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.

Jejunoa:

-Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu.
-Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz.
-Biloen barruan odol-hodiak daude:

Ilenoa:

-Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen bukatzen da.
xurgapena.
-Balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.

HESTE LODIA:

-Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira.
-hestearen
mugimendu peristaltikoen bidez.

Hesteitsua:

-Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik
apendize bermiforme izeneko organoa irteten da.

Kolona:

-1,5 m-tako hodi da. 3.mota:

Gorantzako Kolona

Zehartzako Kolona

Behartzako Kolona

-Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz.
-Digestioaren hondarrak gero eta solidoago
bihurtzen dira,

-Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean.
-Beren elikadurarako guk xurgatu gabeko zenbait hondar aprobetxatzen dituzte.
-Guretzat zenbait bitamina sortzen dituzte.
-Beren nutrizioan heste-gasak sortzen dituzte.

-Kolonean ez dago digestiorik.

Ondestea:

-Digestio hodiaren azken zatia da. Bertan pilatzen dira gorotzak.

UZKIA:

-Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da.
-Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.

Elikagaiak deskonposatzeko zenbait substantzia
jariatzen dute.

Gibela eta pankrea dira. Elikagaiak ez dira
organo hauen barnetik pasatzen. Organoek isurtzen dituzte beren
jariakinak digestio-hodira.