EHUNAK, ORGANOAK, SISTEMAK eta APARATUAK

EHUNAK

r

Egitura berdintsua duten eta funtzio bera betetzen duten zelulen multzoari EHUN esaten zaio

EHUN KONEKTIBOA

r

Zeregin nagusia gainerako ehunak konektatu edo elkartu, organoak babestu eta euskarri izatea da

EHUN KONJUNTIBOA

r

Organo batzuen artean dago, bata besteari lotzeko

GANTZ-EHUNA

r

Gantzak metatzen dituzte; lipido erreserba, zenbait organo babestea eta isolatzaile termikoa da.

KARTILAGO-EHUNA

r

Sudurreko, trakeako eta belarri-hegaleko kartilagoak eratzen

HEZUR-EHUNA

r

Eskeletoaren zatirik handiena osatzen du

ODOLA

r

Zelulak globulu gorriak, zuriak eta plaketak dira. Zelularteko substantzia likidoa da eta odol-plasma izena du.

GIHAR-EHUNA

r

Lan mekanikoa eta mugimendua ahalbidetzen du

GIHAR EHUN LEUNA

r

Uzkurdura oharkabekoa eta geldoa da. Barne barrunbeetako paretak estaltzen ditu: urdaila, hestea, odol-basoak, gernu-maskuria…

GIHAR EHUN ILDASKATUA

r

Uzkurdura bizkor eta borondatezkoa da. Eskeleto-giharrak eratzen ditu: bizepsa, bikiak, trapezioa…

BIHOTZEKO GIHAR EHUNA

r

Miokardioa osatzen dute, honen uzkurdura bizkor eta oharkabea izanik.

NERBIO-EHUNA

NEURONAK

r

Nukleoa, gorputz zelularra eta nerbio-zuntz izeneko luzapenak ditu. Nerbio zuntzak dendritak edo axoiak izan daitezke.DENDRITAK: laburrak eta oso adarkatuakAXOIAK: oso lodia eta luzea; nerbio-korrontea gorputz zelularretik jaso eta igorri egiten du.

GLIA-ZELULAK

r

Neuronei laguntzen diete. Neuronak babestu eta elikatzen dituzte.

EHUN EPITELIALA

r

Oso hurbil dauden eta zelularteko substantzia gutxi duten zelulek osatzen dute.

ESTALDURA-EPITELIOA

r

Gainazalak estaltzen eta babesten ditu

Muki-mintzak

r

ADB: besteak beste, aho-barrunbea, faringea, hestegorria, ondestea eta arnas-bideak estaltzen dituzte. 

Endotelioak

r

ADB: odol-hodien eta bihotzaren barnealdea estaltzen dute.

Epidermisa

r

Larruazalaren kanpoko geruza da; era berean, hainbat zelula-geruzaz osaturik dago; zelula hauek hilda daude.

GURUIN EPITELIOA

r

Guruinak eratzen ditu; guruinen funtzioa substantziak jariatzea da.

Guruin exokrinoak

r

Beren produktuak kanpoaldera edo gorputz barrunbeteera jariatzen dituzte.

Guruin endokrinoak

r

Beren jariakinak odolera joaten dira.

Guruin mistoak

r

Exokrinoen eta endokrinoen funtzioa betetzen duten guruinak dira (pankrea).

SISTEMAK

r

Sistema, mota bereko ehunek osatzen badute

GIHAR-SISTEMA

r

Lokomozioaz, mimikaz eta gorputzaren jarrerari eusteaz arduratzen da. 

ESKELETU-SISTEMA

r

Beren funtzio nagusiak lokomozioa eta organoen babesa da.

NERBIO-SISTEMA

r

Funtzioak kanpo eta barne informazioa hartu eta interpretatzea, eta erantzun egokiak prestatzea dira. 

SISTEMA ENDOKRINOA

r

Guruin endokrinoek hormonak sortu eta odolera jariatzen dituzte

APARATUAK

r

Funtzio bera egiteko bateratzen den organo multzoari aparatu deritzo.

DIGESTIO-APARATUA

r

Elikagaien deskonposaketa egin eta lortutako mantenugaiak odolera bidaltzen ditu.

ARNAS-APARATUA

r

Gas-trukea egiten du

IRAITZ-APARATUA

r

Zelulek sortutako hondakinak eta odolean dauden soberakinak kanpoaldera bidaltzen ditu. 

ZIRKULAZIO-APARATUA

r

Mantenugaiak zeluletara eramaten ditu eta hondakinak zeluletatik iraitz organoetara.

UGAL-APARATUA

r

Gameto edo ugal-zelulak sortzen dira

LOKOMOZIO-APARATUA

r

Lokomozioaz eta gorputzeko organoen mugimenduaz arduratzen da.