Didaktika

Fernández, M.L (2014)

"Latinetik, Docere= irakatsi eta Discere=ikasi hitzetatik dator, beraz, irakaskuntza-ikaskuntzarekin erlazionatutako oro."

Autore honek oinarritzen da didaktika hitzaren etimologian haren definizioa emateko. Aldiz, hurrengo bi autoreek beraien interpretazioan oinarritzen dira hura definitzeko.

Escudero, J.M.(1981)

"Izaera instruktiboa duten irakaskuntza-ikaskuntza egoeren antolakuntza eta orientaziora bideratutako zientzia, pertsonen garapen integralarekin bat."

Etxague, X. (2004)

"Berariazko komunikazio-testuinguruetan garatzen diren irakaskuntza/ikaskuntza prosesuez arduratzen den zientzia teoriko praktikoa eta teknologia da, gizabanakoaren formazioa eta garapen soziala azken helburuak dituelarik."

Irakastearen artea. Irakaskuntzaren eduki eta metodoak aztertzen dituen zientzia.

Bi galdera hauei erantzuten duen zientzia:

Zer irakatsi?

Nola irakatsi?

Ikasleak garapen integral bat jasotzea posible egitea

Bereganatuz

Formakuntza intelektuala: Ezagutzak, abileziak eta baloreak.

Oreka afektiboa eta soziala eta autonomia

Ez da bat-batekoa

Hezkuntza formala du oinarri. Inguru eta baldintza prestatuetan garatutako hezkuntza . Instituzionalak dira (formakuntza zentroetan irakasten da estruktura bat jarraituz) eta hauek bukatu eta gero, titulu bat lortzen duzu.

Lotura irakastearekin eta ikastearekin

Irakasleek ikaslekiko duten esku hartzea.

"Desde una visión activo-participativa de la Didáctica, el docente de «docere» es el que enseña, pero a la vez es el que más aprende en este proceso de mejora continua de la tarea de co-aprender con los colegas y los estudiantes." (Medina, 2009, p. 6)

Irakaskuntza/ikaskuntza prozesua

Komunikazio eta harremanen inguru antolatuak

Pertsona eta inguruaren arteko komunikazioa

Irakaskuntza/ikaskuntza teknika

Kulturaren ikaskuntza

Eskolan/Gizartean aurrera egin ahal izateko ikaslearen eta irakaslearen arteko harreman bat egon behar da. Bakoitza izango du haren funtsa (ikaslea ikastea eta irakaslea irakastea) baina, helburu berbera lortzea izango dute xede moduan. Hau lortzeko didaktika ezinbestekoa da, definitzen duelako zer, nola eta noiz irakatsi/ikasi. Didaktika aurreko galderak zehazteko ikerketa ezberdinak erabiliko ditu.
Galdera horiek zehaztuta ekintza didaktikoen bidez erantzuna emango zaie. Ekintza didaktikoa hiru euskarri ezberdinetan oinarritzen da: Programazioan, errealizazioan eta ebaluazioan.

Komunikazio ekintza da honako pausuak egiten dituena

1. Ikasle-irakaslea interakzio zuzen bat aurrera eramaten dute.

2. Lehenengo pausu egin aurretik egiten da prozesu bat pausu hauek dituena: lehenik eta behin, egingo den ekintzaren planifikazioa egiten da. Geroago, honen diseinua egiten da. Azkenik, ekintza eratzen da.

3. Egin den ekintzaren ebaluazioa egiten da eta atera diren emaitzak kontuan harturik, egoera berriaren diseinua egiten da.

Motak

Informatiboa

Norabide bakarreko komunikazioa da. Honetan igorlea (informazio iturria) irakaslea da berak irakasten duen gaia (mezua) ikasleei (hartzailei) zuzenduta dago.

Interaktiboa

Informazioa etengabe dago trukaketan partehartzaileen artean (irakaslea eta ikasleen artean). Interakzio mota honek elkarrizketa izaera du honen zergatia da, parte hartze batek, besteari lekua uzten diolako.

Erretroaktiboa

Ekintza didaktiko honek elkarrizketa hartzen du abiapuntu moduan. Hau aurrera eramateko, ikaslearen galderetatik edukiak antolatu baino, irakasleak lortu beharreko helburuak zehazten ditu.

Feedback bat dago.

Sarrera: Irakaslearen azalpena

Sistema: Ikaslea edo klasea

Irteera: Ikaslearen errepikapen edota eraketa.

Kontrola: Irakaslearen partetik.

Didaktiko-alternatiboa

Era konplexuak erabiliz mundua ulertzeko bideratutako heziketa. Honen bidez ezagutza ezberdinak eratzen dira eta hauek hainbatetan ebaluatzen dira. Modu berdinean, erreferente sozial, metadisziplinarrak... erabiltzen dira euskarri moduan. Azkenik, eredu honen oinarria ikerketa eskolarra da.

Tradizionala

"El modelo didáctico tradicional pretende formar a los alumnos dándoles a conocer las informaciones fundamentales de la cultura vigente"(Garcia,2000)

Didaktiko-espontaneista

"una alternativa espontaneísta al modelo tradicional" (Porlán eta Toscano, 1991)
Eredu honen xedea ikaslea inguratzen dion munduari "sartzea" da. Horretarako, irakaslea irakasten dio errealitateari buruzko edukiak ariketa zabalak eta behaketa erabiltzen . Era berean, faktore ideologikoa bereganatzen du garrantzi handia. Azkenik, eredu honen protagonista ikaslea da (irakaslea bakarrik koordinatzaile moduan jokatzen du) eta horren ondorioz, haren bat-bateko interesak hartzen dira kontuan.

Didaktiko-teknologikoa

Eredu honek oinarritzen da formakuntza berri batean. Honen edukiak adituek prestatu dute helburuen jarraipena lortu ahal izateko. Kasu honetan, ikaslea ez du protagonismorik hau da, haren interesak eta iritziak ez dira kontuan hartzen. Eredu honen beste bi bereizgarri izango lirateke produktuan jartzen dela arreta gehiago prozesuan baino eta honek aurrera eramateko esposaketak eta praktikak tartekatzen direla.

Summerhill eskola 1921an Kingswinford-en, Ingalaterran Alexander Sutherland Neillk sortutako heziketa zentroa (lehen eta bigarren hezkuntza irakasten da bertan) da. Ohiartzun handia izan zuen (du) eskola berritzaile bat izan zelako >> Harekin hasi egin zelako eskola demokratikoen mugimendua.

Mugimenduaren oinarriak:

Ikasleek

Adibidez erabaki ahal dute klasera joan edo ez.

Eskolako arauak eta funtzionamendua guztien batzarrean erabaki.

Horietan ez zuten parte hartzen bakarrik ikasleek baizik eta, irakasleek eta eskola gainontzeko langileek ere parte hartu ahal zuten.

Erlazio logozentriko

Ohiko hezkuntzaren hondarra da eta edukiak dira honen helmuga.
Irakaslearen eginbeharra irakastea da eta irakaskuntzaren funtsa ezagutzen transmisioa da (ikasleak edukiak barneratzea).
Ikasleak, informazioa jaso eta atxikitu behar du fideltasun
handienarekin. Horren ondorioz, oso garrantzitsua izango da haien memoria eta informazioa antolatzeko gaitasuna garatzea.

Erlazio gizarteratzailea

Erlazio honetan komunitate osoa hartuko du parte. Honen helburua ikasleei hezkuntza integral bat emateada haren bizitzako alderdi guztiak lan egiten helmuga berarekin (erlazio honetan irakaslea ez da izango partaide bakarra, baizik eta, familia eta lagunek ere hartuko dute parte).

Erlazio paidozentriko pertsonalizatua

Erlazio honek ikaslearen protagonismoaren beharraren ondorioz sortu egin zen. Honetan, garapen bat dago: indibidualismotik, pertsonalizaziora. Irakaslea ikaslearekin landu beharreko hiru aspektuak hauek dira :
-Norbanakoaren ezagutza
-Norbanakoaren onarpena
-Autonomia

Erlazio sokratikoa

Erlazio honek elkarrizketan (ahozko irakasle-ikasle erlazioetan) oinarritzen da. Horren ondorioz, edukien eta esperientzien trataera arrunta izango da.
Edukien analisi batekin hasten da, ezagutza xede duelarik.
Esplorazioa eramaten da aurrera eta esperientzien alderaketak egiten dira. Azkenik,elkarrizketa sortzen da,ikaslearen barnean dagoena atera ahal izateko (haren ezagutzak, baloreak...).

Irakaslearen protagonismoa kolokan ipintzen duten erlazioak

Bi mota

A.Rogers-en hezkuntza ez zuzendua(zuzendaritzapean).
Erlazio honen arabera irakaslearen presentzia ekintza didaktikotik ahalik eta gehien ezabatzen sahiatuko da. Teoria honen iritziz, ezagutza erreala eta benetazkoa, norbanakoaren aurkikuntzan oinarritutakoa da, esperientzia pertsonala bilakatuz gure formakuntza intelektualaren gidari eta sorkari.
Irakaslearen funtsa,“libre,laguntzeko prest.”egotea da. Honek esanahi du, irakaslea bakarrik argituko duela ikaslearen dudak eta lagunduko dio haren esperientzia finkatzen bera horrela eskatzen badu.

B. Autogestioa.
Erlazio honetan ikasle eta irakasle maila berean aurkitzen (parekoak) dira, beraien ardurak landuz eta eskolaren gai desberdinetan parte hartuz aurrera eramango da ikaslearen formakuntza.