ZER DA BIZITZA?

AUTOTROFOAK

Autotrofo deritzo molekula inorganiko sinpleak erabilita bere molekula organiko propioak sintetizatzeko gai den izaki bizidunari.

Landareak

Bakterioak

Algak

HETEROTROFOAK

Heterotrofo deritzo molekula inorganiko sinpleak erabilita bere molekula organiko propioak sintetizatzeko gai ez den izaki bizidunari.

Gizakiak

Lehoia

Txoria

Bizirik irauteko , organismoak informazioa jaso behar dute, bai ingurunetik eta bai organismoaren barrutik, eta informazio horrekiko erreakzio egokia eduki behar dute. Hiru funtzio nagusi dituzte: Informazioa hartu, informazioa prozesatu eta erantzuna koordenatu eta azkenik erantzuna eman.

Sexuala

Sexu ugalketa geneen elkartze eta nahastean oinarritzen den prozesua da. (Adb: Tximua eta landareak)

Asexuala

Ugalketa asexuala edo agamogenesia gametorik gabe gertatzen den ugalketa-mota da. Zelula somatikoen zatiketaren bidez gertatzen da ugalketa. (Adb: Landareak)

Organismo zelulabakarretan zelaula bakar horre osatzen
du bizidunaren egitura osoa, eta berak bakarrik egin behar ditu bizi funtzio guztiak. Zelula hori izango litzateke zelula eredua, osagaiak nabarmenen agertzen dituena.

Moneroen (izaki bizidun sinpleenak) zelula txikiak dira

MONEROAK

Prokariotoa, zelula bakarrak, autotrofoak eta heterotrofoak dira, nukleo gabekoak. (Bakterioak)

Bizidun zelulanitzetan, zelulak ehunetan elkartzen dira, ehunak organoetan, eta abar. Antolaketa horretan zelulak espezializatu egiten dira bete behar dituzten funtzio zehatzak ahalik eta hoberen betetzeko.

Protistoek, onddoek, landareek eta animaliek dituzte. Guztien oinarrizko egitura komun bat eduki arren, desberdintasunak daude erreinu desberdinetako zelula eukariotoen artean.

PROTISTOAK

Eukariotoak,zelula bakarrak edo espezializazio gutxiko zelulanitza, autotrofoak edo heterotrofoak izan daitezke. Zelula pareta aldakorra daukate. (Protozoak, algak)

ONDDOAK

Eukariotoa, zelulanitzak, heterotrofoak (perretxikoak, lizunak eta legamia) eta ehunik gabekoak

LANDAREAK

Eukariotoa, autotrofoak, zelulanitzak, eta zelulosazko zelula pareta dute. Zentzumenik ez dute eta ez dira lekualdatzen. Hiru landare mota aurkitu ditzakegu: Zuhaitzak, zuhaixkak eta belarrak.

ANIMALIAK

Eukariotoak,Heterotrofoak, zelulanitza eta ez dute zelula parekoa. Ehunak eta organoak dituzte, zentzumenak dituzte eta lekuz aldatzen dute.

ORNODUNAK

Ornodunek bizkarrezurra duten animaliak dira.

UGAZTUNAK

Obipararoak

Ugaltzeko, arrautzak erruten dituzten animaliak.

Bibiparoak

Bibiparoak amaren sabeletik jaiotzen diren animaliak dira. Animalia bibiparoen enbrioiak edo umekiak emearen sabel barruko umetokian garatzen dira, eta bertan jasotzen dituzte garatu ahal izateko behar dituzten elikagaiak eta oxigenoa, jaiotzen diren arte.

HEGAZTIAK

ANFIBIOAK

ARRAINAK

NARRAZTIAK

ORNOGABEAK

Ornogabeek berriz, bizkarrezurrik ez daukate.

INTSEKTUAK

ARAKNIDOAK

KRUSTAZEOAK

MIRIAPODOAK

Biziaren jatorriari buruz jarduteko bizia bera zer den definitu behar da aurretik. Biologiaren hastapenetan galdera hori sarritan azaltzen da, eta biologo guztiak ez dira bat etortzen erantzuterakoan. Bizia izaki bizidunen ezaugarri esklusiboa denez, errazagoa da izaki bizidunen propietateak aipatzea bizia bera definitzea baino.