I. Mundu Gerra (1914-1918)

Mehr dazu

The Study of International Political Economy

von Muhammad Rafi Eza Abimanyu

Asg.2.1_OrganisasiPergerakan_Denny_Jason_XIMIA2

von Denny Lee

Kajian Budaya Melayu

von Mohamad Nazri

GERRA HOTZA (1945-1991)

von Garazi Cortes

I. Mundu Gerra (1914-1918)

Ondorioak

Politioko-Ekonomiko

Europaren munduko hegemonia Estatu Batuen hegemoniarekin ordeztu zen.

Alemania zigor gogorrak izan zituen. (Alsazia eta Lorrena galdu, beste herrialdeen aitorpena, kolonia guztiak galdu, umiliatuta eta mendeku-gogoarekin utzi)

Inperioen jausi aldia (Alemania, Austrai-Hungaria, Otomanoa eta Errusia)

Demografiko

9 milioi hildako baino gehiago

Sozial

Medukuntzan tekinak berriak garatu ziren.

Langile-klaseen eta erdiko klase pobretuen eta negozio belikoekin aberastatutako gutxiengoaren arteko aldeak areagotu.

Emakume-lana saritzeko, botoa eman zieten.

Geografiko

Alsacia eta Lorrena Frantziara

Estadu berriak

Europako mapa berria

Gatazkaren etapak eta gertakizunak

Bake Itunak (1919-1920)

Nazioen Elkartea

Bakea sustzeko nazioarteko erakunde gisa, eta egoitza Genevan ezarri zen.

Versaillesko Ituna

Bereziki oso gogorra izan zen Alemaniarentzat

Pariseko Konferentzia

Garaituek beren armadak murriztera, gerraren ondoko konponketak ordaintzera eta Europako mapa berria egitaratu zuten.

Gerraren amaiaera (1917-1918)

AEBko presidente Woodrow Wilsonek bakearen oinarrirako Hamalau Puntuak adierazi zituen.

Errusiak atzera egin zuen iraultza komunistaren eta Brest-Litovskeko bakea sinatzearen ondoren.

AEB gerran sartu Aliatuen alderdian

Posizioen gerra (1915-1916)

Gatazka mundu-mailakoa bilakatu zen, herrialde gehiago sartu zirelako.

Lubakiak

Mugimenduen gerra (1914)

Alemania, Errusia zapaldu nahi zuen, baina, ez zuen lortu.

Gerra, ekialdean eta mendebaldean ia aldi berean hasi zen.

Ezaugarriak

Eraldaketa ekonomikoak eta sozialak

Defentsa sistema berriak eta borroka modalitate berriak (adibidez, gerra psikologikoa)

Arma berriak (metrailadoreak, gar-jaurtigailuak, gastoxikoak, minak, urpekariak, hagazkinak)

Lurralde-hedadura handia (16 nazio)

Gatazkaren eragileak

Txinparta

Austria-Hungariako kororaren oinorde Franz Ferdinand printzea Sarajevon erailtzea izan zen. Ondorioz, aliantzen sistema martxan jarri zen.

Eragile sakonak

Aliantza militarren

Bake Armatua

Lehia ekonomikoa (Inperialismoa)

Gatazka politikoak

Kolonialak

Nazionalistak

Balakanetako gerrak (Austria-Hungaria, Turkiaren kontra)

Lurraldeak

Frantziak Alsazia eta Lorrena aldarrikatzen zizkion Alemaniari.

Italiak eta eta Austria-Hungariak Istria eta Trento lurraldeak nahi zituzten.

Lehiakideak

Aliantza Hirukoitza

Austria-Hungaria

Italia

Alemania

Frantziak edo Errusiak erasoz gero, laguntza ematea adostu zuten.

Herrialde Nuetralak

Entente Hirukoitza

Parte-hartzaileak

Errusia

Frantzia

Erresuma Batua

Helburua

Aliantza Hirukoitzari aurre egiteko sortu zen.