ESQUEMA DOS COMEZOS DO GALEGUISMO (PEDRO MOSQUERA CERQUEIRO 1ºBACH A)
1. O provincialismo
Xorde en Galicia un movemento orgánico de intelectuais que desenvolverán as súas actividades cara aos problemas da CC.AA, persoeiros de talante liberal e progresista que rexeitan a nova división de Galicia en catro provincias e defenden a súa ud. política e administrativa nunha soa, que se basa nunha ideoloxía fundamentalmente política (tamén cultural e lingüística) que revindicaba para Galicia unha autonomía e un autogoberno que tratase de solucionar o seu secular atraso e a desatención dos seus graves probolemas por parte do goberno liberal, pero sen intención de revolución independentista.
Ex:
Antolín Faraldo
Francisco Añón
Alberto Camino
Aurelio Aguirre
Benito Vicetto
Comezan por organizarse e especializarse nos diferentes campos de Galicia daqueles intres e trataron de aportar solucións a certos problemas económicos e culturais que (segundo eles) estaba provocando a política centralista de Madrid
(Esta primera xeracón galeguista) participa activamente no:
3. REXIONALISMO (movemento ideolóxico paralelo ao que aconteciía en Cataluña por aquel entón). 1866 (ano de publicación de Los precursores de Manuel Murguía, volume no que se salienta a idea de que Galicia ten unha historia e cultura propias e diferenciadas.
Despois do fracaso da Revolución anteriormente mencionada o galeguismo rexurdirá con forza ata aprox. 20-25 años máis tarde. A partir da década de 1860 volve progresar a idea dunha necesaria descentralización do estado español e a creación dun goberno autonómico para Galicia coma único medio de sacar a esta terra do seu grave subdesenvolvemento.
Reclamábase para o país dereitos políticos de autogoberno rexional, a defensa do idioma, a desaparición dos foros... A prensa galega daquel momento insistía nas críticas contra (a/o):
Atraso económico
Emigración masiva
Caciquismo
Centralismo
Estaba integrado por membros de distintas procedencias ideolóxicas (conservadores, moderados e progresistas) polo que o seu entendemento sempre foi complicado
Tendencias
Federal
De ideoloxía liberal e progresista encabezada por Aureliano Pereira, da cal o seu órgano de expresión era El Regional (Lugo)
Tradicionalista
Lidereada por Alfredo Brañas, máis conservadora e defensora da vella político-social. Os seus postulados están recollidos no libro El Regionalismo.
Liberal-Democrática
O máximo representante era Manuel Murguía e era a máis vencellada ao antigo Provincialismo. A súa ideoloxía quedou reflectida na obra El Regionalismo Gallego
Manuel Murguía
O gran ideólogo do Rexionalismo afirmando que Galicia é unha nación porque dispón (dun/dunha):
Lingua propia
Territorio
Propio
Delimitado
Conciencia de seu
(O avogado santiagués) Alfredo Brañas engadirá propostas galeguistas de tipo xurídico, económico e político: creación de un poder político rexional, creación dun banco galego público, e creación de moeda e policía propias.
Para tentar levar á rúa estes proxectos,(os rexionalistas fixeron converxer as tres tendencias)e crearon a ASOCIACIÓN REGIONALISTA GALLEGA fundada no ano 1891 presidida por Murguía e que tiña como voceiro La patria gallega (1891-1892)
Dedicáronse á publicidade das súas ideas e, entre outras actividades, organizaron o translado dos restos de Rosalía de Castro a Santiago e promoveron os Xogos Florais de Tui (1981). Este grupo ideolóxico esgotarase e pronto esmorecerá poor mor das divisións ideolóxicas internas pola morte de Alfredo Brañas (1900) e plo labor máis cultural ca político de Manuel Murguía . Estes tres feitos aceleraron a extinción do movemento rexionalista.
2ª xeración galeguista á que pertencen ,entre outros, ademais dos dous citados
Rosalía de Castro
Eduardo Pondal
Manuel Curros Enríquez
2. Levantamento de 1846 (sublevación político-militar)
2.1. Comeza coa sublevación do exército de Lugo o 15 de abril e que contará co sucesivo apoio dos exércitos das outras cidades galegas, creando un exército en Galicia ao mando do xeneral Solís, ata constituírse en Santiago de Compostela a XUNTA SUPERIOR DE GOBERNO DE GALICIA da que foi presidente (o xornalista betanceiro) Antolín Faraldo
2.3. (Despois de esta derrota) desaparece de escena o galeguismo e comezan as persecucións, torturas e encarceracións dos principais implicados, dos cales algúns dos que sobreviven terán que exiliarse (ex: Antolín Faraldo, a Portugal, e Francisco Añón, a Inglaterra)
2.2. (Esta sublevación político-militar) foi rápidamente sufocada polo goberno central de Madrid e remata coa BATALLA DE CACHERIAS e co fusilamento de doce dos dirixentes militares fusilados: "Os mártires de Carral" (26 de abril de 1846)
2.4. Ábrese entón unha etapa máis culturalista na que potenciarase o emprego do galego como arma revindicativa e contestaria (1º movemento galeguista) que se corresponde na literatura có REXURDIMENTO ou PRECURSORES DO REXURDIMENTO, onde se recuperan as manifestacións literarias en lingua galega
Sobresaen as seguintes persoas (entre outras)
Juan Manuel Pintos
Francisco Añón
Nicomedes Pastor Díaz
Alberto Camino
Francisco Mirás
Juan Antonio Saco e Arce
Marcial Valladares