Operadore Mekanikoak

Makinen teoriaz diharduen fisikaren atala, edo gorputzen mugimendua zuzentzen duen zientzia.

Zer dira?

Makinak neke gutxirekin edota era erosoagoan lan egiteko tresna edo aparailuak dira.

Motak

Konposatuak

Zer dira?

konposatuak mekanismo garatuagoa edo konplexuagoa dute.

Sinpleak

Zer dira?

Sinpleak mekanismo sinplea dute.

Motak

Palanka

Zer da?

Ardatz edota euskarri batean zabuka egiten duen barra gogorra da.

Erabilpena

Mugimendua leku batetik bestera helarazteko erabil dezakegu.

Atalak

• Potentzia: aplikaturiko indarra.
• Euskarria edo euste puntua: palanka eusteko gunea.
• Erresistentzia: garaitu beharreko indarra.

Motak

•Lehenengo graduko palankak: potentzia eta erresistentziaren artean dago euskarria.

•Bigarren graduko palankan: mutur batean dago euskarria, eta indarra beste muturrean egiten da

•Hirugarren mailako palankak: bigarren mailakoen antzera, mutur batean dauka euskarria; erresistentzia beste muturrean dago eta potentzia, berriz, bien bitartean.

Legea

Indar txikiagoa egiteko, distantzia handitu egin behar da.
“Potentziaren eta euskarrirako distantziaren arteko biderkadura eta erresistentziaren eta euskarrirako distantziaren arteko biderkadura berberak dira”.

Torlojua

Zer da?

Plano inklinatu bat da, ardatz bat inguratuz, pasabide bat sortzen da, HARIA deitzen dioguna.

Erabilpena

- Ura igotzeko: ezagutzen den torlojurik zaharrena da eta Arkimedes izenarekin ezagutzen da

Piezak lotzeko: Torlojuak, gabilak, azkoinak.

Indar handiko desplazamenduetarako:

Ziria

Zer da?

Triangelu formako prisma bat da

Erabilpena

Aplikatzen den indarra beste bitan banatzeko

Ardatza eta gurpila

Zer da?

Gurpila ardatz baten inguruan bira egiten duen pieza mekanikoa da.

Erabilpena

Gauzak edo pertsonak errazago garraiatzekoa

Biela

Zer da?

Biela barra itxurako elementu zurrun, gogorra edo lamina estu zein zabal bat da.

Erabilpena

Marra bat besterik ez da, baina kontuan izan ardatz, gurpil, espeka edo beste
biratzaile batekin lotuta egon behar duela mugimendu zirkularra, zuzena eta
noranzko aldakorra bihurtzeko.

Espeka

Zer da

Espeka, mutur txiki bat duen egurrezko, metalezko, plastikozko…zilindroa da.

Erabilpena

Mutur honen bidez, gurpilak edo zilindroak biratzean, horretatik hurbil dagoen objektua ukitu, higitu, bultzatu… egiten du.

Ardatz Eszentrikoa

Erabilpena

Biraketa-zentroa zirkulu-zentroa ez bada erradioak

desberdinak izango dira. Bata erradio handia R eta bestea

erradio txikia r.

Zer da?

Eszentrikoa normalki biribila den eta bere erdiko

puntua ez den beste puntu batekiko biratzen duen pieza

da.

Biradera

Erabilpena

Biraderak erabilera asko ditu; esate baterako, antzinako autoetan, obretako hormigoi-ontzi txikietan, eskuzko

tornuetan, jostailu batzuetan...

Zer da?

Ardatz batera loturiko barra da, eta honek biratzean ardatzak ere bira egiten du.

Birabarkia

Zer da?

Birabarkia biela multzo bat da, biela guztiak ardatz berean lotuta. Haren abantaila nagusiena hauxe da: mugimendu zirkularra bera aprobetxatuz, hainbat mugimendu zuzen ateratzea.

Erabilpena

Motor baten pistoiak igotzeko eta jaisteko sistema