ZIRKULAZIO- ETA IRAITZ-APARATUAK

Zirkulasio-sistema mantenugaiak eta oxigenoa osoan banatzeaz arduratzen da; era berean, metabolismoa zelularretik sortutako hondakin-substantziak biltzen ditu eta subtantziok kamporatzeaz arburatuko diren organoetar ermaten ditu.

Bihotzetik gorputzeko organoetara eramaten dute odola

Organoetatik bihotzera eramaten dute odola. Balbulak dituzte.

Tamaina mikroskopiko hodiak dira eta sare moduko bat eratzden dute, arteriek amaierako muturrak zainen hasierako muturrekin lotzen dituena.

Tamainaz gutxi gorabehera eskumuturra adinakoa den organoa gihartsua da bihotza,

Organismo baten xelulak inguratzen dituen likido multzoa da barne-ingurunean.Andik hartzen dituzte zelulek behar dituen mantenugaiak eta oxigenoa, eta hara isurtzen, orobat, metabolismoaren ondorioz sortutako hondakinak eta karbono dioxidoa.

Zelulen artean dagoen likidoa, babes- eta nutrizio- funtzioak betetzen dituenak. odol-kapilarren pareta meheak zeharkatuta iragazi den odola du sorburu.

Odol-hodietan zehar hainbat substantzia garraiatzeaz arduratzen den likido.

Plasma interstizialetik sortu eta linfa-hodietan zehar dabilen likidoa da. Organismoaren zati handia zeharkatu ondoren, odol -hodietara iresten dira linfa-hodiak.

Odola likido likatsua da, kolore gorria eta zapore gazia dituena, eta odol-hodietan zehar dabilena. Hauek dira aipagarrienak:NUTRIZIOA. Mantenugaiak garraiatzen ditu digestio-aparatutik organismoko zelula guztietara.ARNASKETA. Oxigeno garraiatzen du biriketatik zeluletara; zelulek eratutako karbono dioxidoa, berriz, aurkako noranzkoan garraiatzen du.IRAIZKETA. Zelulek eratutako hondakinak bildu eta irzitz bion aparatura eramaten ditu, kamporatuak izan daitezen.BABESA. Organim¡smoko babes-zelulak garraiatzen ditu.ERREGULAZIO TERMIKOA. Gorputzeko temperatura erregulatzen parte hartzen du, beroa emanez edo hotza emanez.

Giza odolak bi osagai mota ditu: atal likido, plasma deritzoguna; eta hainbat motatako odol-zelulak, plasma berreiatuta.

Kolore horixka duen likidoa da eta %90 urez osatuta dago likido erretan disolbatuta, askotariko subsatantziak daude porteinak jakin batzuk kenduz gero, plasmari odol-zeruma deritzo. Plasma solido bihurtzen den prod¡zesuari koagulazioa deritzo.

Hiru motatakoak dira: globulu gorriak, globulu zuriak, ta plaketak. Bizkarrezur-muin gorriko zelula ametatik eratorrriak dira.

Ahurbiko zelula txikiak dira, nukleorik gabeak. Elaztikoak eta deformagariak dira. Barruan duten proteina batek, hemoglobinak, ematen die kolore gorria.

Eritrozitoak baino zelula handiagoak dira, eta nukleodunak. Bost motatakoak dira: neutrofiloak, eosinofiloak, basofiloak, linfozitoak, monozitoak eta megakariozitoak.

Megakariozitoetatik eratorritako zelula dira, nukleorik gabeak. Odolaren koagulazioan hartzen dute parte. 150.000 eta 30.000 artean daude, mm3 -ko.