telebistaren eragina eskolan
legedia
Kostituzio Espainoleko 20. artikuloa (10.orria, adierazpen askatasuna)
eusko jaurlaritza eta TB
2. atalburua, 3.atala
tvinfancia: telebistaren edukietako autorregulazio kodea
Bideoak
disney eta adibide batzuk besterik ez
eragina
mafalda
informazioa
estatistikak
4-12 urte bitartekoek
"Infancia, violencia, y televisión:usos televisivos y percepción infantil de la violencia en televisión" ikerketen emaitzak
artikuloak
Telebistareta biolentzia.
Defensor del menor-ek egiten duten ikerketa.
¿EXISTE LA VIOLENCIA AUDIOVISUAL? DEFINICIÓN Y TIPOS DE VIOLENCIA AUDIOVISUAL.
María Marcos-ek telebista ikusten irakasteko aholkuak gurasoei
Teknologia berriei buruzko gida
Garapen soziala, emozionala, eta pertsonala suspertzeko heziketa irizpideak
telebista eta familia
TB alde onak eta txarrak
Nola hezitu TBren inguruan?
"TV y niños" 14-16 orriak
"teoria sobre niños y TV" 17-20 orriak
"estudio sobre niños y TV" 21-31 orriak
"el papel de la TV en la vida infantil" 32. orria
"por que los niños ven la TV" 34-37 orriak
TBren ondorio argienak eta publizitatearen eragina
antena3-eko esperientzia TV eta adingabekoekin
Irakasleei zuzendutako artikuloa
pdf osoa ikusi
kuriosoak
38 AUKERA DESBERDIN EMAN HAURRAK TELEBISTA AURREAN EZ EGOTEKO.
"Telebista, indarkeria eta haurtzaroa" testua (J. Julio Fernando Ramos)
TB-n indarkeria eguneroko zerbait
TB-ko ezaugarriak
grafikoak geroz eta errealagoak
dibertigarritzat hartzen da
justifikatua dago
saria dauka
imitazioz praktikan ematen da
indarkeriaren ezaugarriak
asmoa
ondorioak
kalte fisikoa
kalte psikologikoa
gorputz/hitzezko indarra
teoriak
eragin kognitiboak
gidoi kognitiboa
irakaskuntza teoria
eragin afektiboak
sentiberatzearen teoria
sentibera galtzearen teoria
ohitzearen teoria
audientzian dituen eraginak
modelatze prozesua
berrindartzea
katarsiaren edo bulkada bortitzen murrizketa
oinarrizko estimulazioaren teoria
TB-ko indarkeria haurtzaroan
zertarako ikusten dute TB haurrak?
denbora pasa
entretenitu eta dibertitu
ikasteko (nahiz eta asmo horrekin ez egin)
ondo/ txarto bereiztu
egoera jakinetan nola jokatu
laguna izateko
lagunekin gertatu ezin diren gauzak bizitzeko eta elkarrizketak sortzeko
denbora luzez entretenitu
ihesbide gisa
fantasia mundua eskeintzen du TBk euren arazoen aurrean
TB saio indarkeriazkoen betekizuna
arazoa: indarkeridun saioek ere, aaurreko guztia betetzen dute
ideia eta irudi okerrak sortu
indarkeria ihesbide moduan agertzen da
TB eragile sozializazio prozesuan
TBk- haurrei sinismen, balio eta ohitura transmititu
eragina bakoitzarengan desberdina da (egoera, behar edo ohituren arabera)
3 esku hartze mota daude:
imitatu daitezkeen jokabideak aurkezten ditu
ekintzak sor ditzazketen irudiak eman
aisialdi eta kontsumo baloreak eman
Murrizketa eraginak.
Murrizketa efektuei buruzko teoriek( katarsiaren teoria); TBn indarkeria ikusi ostean, berehalako efektua hartzaileen jokabide oldarkorra apaltzea da.
TB-ko indarkeriaren eragina
Eragina jokabidean.
Imitazio eraginak.
Desinhibitze eraginak.
lHaurrak Tbn bortxa ikusi ostean, jokabide oldarkorrak hartzen ditu, aurretik ikasiak, maizago, luzaroago edo indartsuago.
Eragin emozional edo afektiboa.
Sentiberatasuna galtzearen eraginak.
TBn indarkeriako irudiak behin eta berriro ikusteak indarkeriarekiko erantzun emozionalak murrizten ditu hartzaileengan, ondorioz, indarkeria benetako bizitzan onartzen da.
TBn indarkeria agertzeak gero eta interes txikiagoa sortzen dute haurrengan, horrela, indarkeria handiagoa eskatzen da.
Estimulazio edo eszitazioaren eraginak
Azterlanek diotenez eszitasio handiko egoeretan aukera handiagoak daude haurrek indarkeriaz jokatzeko, gainera, TBak indarkeria handitzeko edo iraunkor egiteko balio dutela diote azterlan hauek.
Eragin kognitiboak
Ikaskuntzaren teoría soziala: subjetuari iristen zaion infomazioa jaso, ulertu, metatu, berreskuratu eta arrazoitzean datza.
BANDURAren arabera: Haur batek besteei begira ikasten du, haiek eredu moduan hartuta. Teoria hau praktikan demostratzen da; haurraren eta ereduaren arteko topaketari modeling edo modelatzea deritzo. Haurrak TB aurkitzen dituen ereduak symbolic models edo eredu simbolikoak dira.
Teoria honen arabera TBn ereduak ikustea hiru eragin:
Jokabide berriak ekarri.
Jokabide soziala erraztu besteen onartzen duten jokabidea ikasiz.
Haurraren inhibizioak ahul dezake.
BANDURAK IKASKUNTZAKO LAU AZPIPROZESU
Arreta prozesuak; beharrezkoa da TBn agertzen diren jokabide ereduei arreta ematea eta haien ezaugarriak nabarmendu.
Gogoan atxikitzeko prozesuak; Behatzen dena gogoan atxiki behar da, ahazten bada ez du inolako eraginik izango.
Erreprodukzio motorren prozesuak: eredua praktikan jartzeak soineko eta buruko zenbait trebetasun eskatzen du.
Berrindartze eta motibatze prozesuak; ereduak bukaera alaia badu, errazago itsasten da zigorrak baldin badakartza baino.
Bandurak dioenez haurrak ez du automatikoki TBko jokabideak kopiatzen beste osagai batzuk hartzen dute parte:
Haurra guztiz axolagabe agertu ereduaren aurrean
Ereduaren jokabidea ez onestea gerta daiteke
Haurra TBn ikusten duena praktikan jartzeko prest ez egon
Beraz, indarkeriazko saioak beren edukietan honako osagaiak aurkitzen dira:
oldarkor jokatzeko modua zein den
ideia berriak iradokitzea
estimulazio eta eszitazio emozionala eragiten duten osagaiak
egoera jakin batean jokabide egokiak martxan jartzeko modua zein den
Guraso eta irakasleen lana TBtik ikusten dituzten edukiak ulertzen lagundu behar dute, TBtik kontzeptu okerrak ez hartzeko hona hemen zenbait pauta:
Haurrak saio ez bortxazkoetara zuzendu
TB n ikusten egoteko orduak mugatu
Indarkeria ez dela arazoak konpontzeko modua
Bere familia TB n agertzen den horren oso bestelakoak direla konturatzea
haurren irudikapena TB-ko indarkeriaz
Indarkeriaren pertzepzioan esku hartzen duten elementuak. Hartzaileen diferentzia indibidualak.
a) Subjektuaren oldarkortasuna
b) Indarkeriaren benetako pertzepzioa
c) Adina
d) Trebetasun kognitiboak
e) Sexua
f) Gizarte maila.
edukietan errealitatea eta fikzioa bereiztearren garrantzi handia
Frogatu nahi izan da hartzaileak errealtzat duen edukiak, duen izatea izate, aukera handiagoa duela jokabide eredutzat har dadin, eduki edo pertsonaiak ez errealtzat hartzen diren saioen aldean
indarkeria edukiak jasotzea eta interpretatzea
Lau faktore funtsezko daude telebistako pertsonaiekin lotuta, eta horiek aldatu egiten dituzte hartzaileen interpretazioak:
- Pertsonaiei jokabide jakin bat hartzea eragiten dien arrazoi edo interbentzioak.
- Jokabidearen ondorioak aktorearentzat berarentzat.
- Indarkeriaren biktima denarentzako ondorioak.
- Programen egitura.
Errealitate kontzeptua
Objetibotasuna; pertsonaien eta egintzen benetakotasuna
Errealismo soziala
saioekiko arreta eta haiek ulertzea; fenomeno aktiboa eta pasiboa
Eztabaidaren puntu nagusiena da, arreta fenomeno pasiboa edo aktiboa den jakitea. Zenbat eta hobeto ulertu ikusten dutena, orduan eta arreta handiagoa jartzen dute.
Erakarmen osagaiak TBko Indarkeriazko saioetako pertsonaiengan
Pertsonaia bezalakoa izateko gogoa
Erakarmen osagai hori aurrekoaren aurkakoa izango da, hartzaileak ez duelako bere bere burua pertsonaia bezalakoa ikusten, eta arrazoi horregatik izan nahi du hura bezalakoa.
Adin guztietako hartzaileek joera dute miresten dituzten pertsonaien itxura fisikoaren eta jokabideen jakina egiteko.
Pertsonaiarekin dauden antzekotasun batzuk antzematea
TBko pertsonaia jakin batekin antzekotasunak atzematen dira, genero, etnia, gizarte maila eta adin berekoak izatean. Horren eraginez ikusleak arreta handiagoa ematen die ikusten ari den edukiei. Hartzaileak identifikatu daitezke baina osagai erakarle batzuk aldatu egingo dira adinaren arabera.
Haurrek TBn dituzten heroiak
TB heroiak askotan erabili bortxa fisikoa eta umeak antzeko jokabideetara bultzatu.
- Heroiek goxoago jokatzen badute, umeek goxoago jokatuko dute lagunekin.
Elkarri laguntzen badiote, hala jokatuko dute umeek ere
zenbat orduz?
TB ikustera 18 hilabeterekin ohitzen dira
14-24 hilabeterekin TBko ekintzak imitatu ditzazkete
gero eta denbora gehiago
helduok honen aurrean zer egin dezakegu?
2 urtetik behera TB EZ
3-5 urte - 30 minutu edo ordu betez
LHn 2 ordu egunean gehienez
eguneko TB agenda egin
ez untzi TBa egunero piztuta
ikerketak
Gurasoei luzatu ahal zaizkien inkesta.
4 kasu erreal: TBk duen eragina eskola baten barruan
ikastetxea
eskola orokorrean
zer materiala eta non
1. Psikomotrizitateko gelan, saioari amaiera emateko "disney"ko hainbat irudi daude margotzeko
2. a) psikomotrizitate saio osaon zehar panpinak daude erabiltzeko, eta hauetako batzuk "disney"koak dira: piolin, eta mickey mouse gehien bat.
3. Umeek ekarritako liburuen artean, eskolan egun batzuetan lagatzeko besteek ikusi ditzaten, badaude marrazki bizidunetan oinarrituriko ipuinak, adibidez, Rayo McQueen (kotxen pertsonaiak, marrazki bizidunak eta disney pelikula ) eta baiata jostailuen aldizkariak (olentzerori eskatzeko ) eta bertan agertzen diran jostailuak marrazkietan inspiratutakoak dira baita.
pasiloetako apainketa
2. ezkolaren apainketan marka zehatzik gabeko apainketa erabiltzen dute, gehien bat eskulanak direlarik
4. posterren bat badago.
gelan
gelako materiala eta baliabideak
txokoetako materiala
1. Puzzleak, marrazki bizidunetako irudiak dira, zehazki Disney konpaniarenak.
2. soilik liburu txokoan (hurrengo ataletan agertuko da)
3. sukaldeko txokoan, edo jolas libreko txokoan badaude marrazki bizidunetan oinarritutako panpinak, batez ere animaliak.
ipuinak
1. Disney, Gormiti-en istoriak eta Bob Esponja
2. eskolak dituen liburuak ez dira marka komertzialetakoak (disney, hello kity...) hala ere, haurrak bertan uzteko eramaten dituzten liburu gehienak Cars edo disney printsesen ingurukoak dira
3. orain, sorginen inguruko liburuak lantzen dituzte. haurrek etxetik ekartzen dituzte sorginen bat agertzen den libura eta ekartzen dituzten liburu batzuk disney edo marrazki bizidunetakoak dira, adibidez hirukiak marrazkietako ipuinak. etb.
margotzeko erabiltzen dituzten marrazkiak
eskolek, pertsonai propioak dituzte
ikus-entzunezkoak: dvd-ak, abestiak...
1. Hirukiak, Hartz Txiki, Pingu
2. material mota hau Pirritx, Porrotx eta Marimototxenak erabiltzen dituzte. baina inoiz ez disney-ko ikus entzunezkoak
3. denetarik apur bat. baina bai goian komentatuak, batez ere mezuren bat dutenak.
4. Pipi galtza luze edo pirritx eta porrotx
fitxak
eskolek, pertsonai propioak dituzte
gelako apainketa: posterrak, marrazkiak, etab.
2. poster bat dago Pirritx Porrotx eta Marimototxena
3 gelako apainketa guztiak irasleak margozturikoak dira, ez dago ezer komertzialik ez marrazkiekin zer ikusia dutenik.
1.go eta 4. kasuan eskolek, pertsonai propioak dituzte
haien argazien liburuak
2. liburuzka GUZTIETAN agertzen dira hello kity, Dora, Pokoyo, Cars eta abarreko pegatinak dituzte.
5.
4.
irakaslea
gairari buruzko iritzia
1. Hezitzailearen ustetan, haurrek TBko pertsonaiekin identifikatzen dira, eta positibitzat hartzen du, ikusten baitute nola pertsonaia apurtzen eta berriz osatzen den.
2. hezitzaileak haurrak denbora gehiegiz eta kontrol gutzirekinikusten dutela TBa uste du. Haurrak TBan gehien bat biolentzia ikusten dutela pentsatzen du eta hori haien jolasetan kaltegarria dela deritzo.
3. hezitzailearen arabera gainera azken urte honetan asko nabaritu du bere haurretan telebistako marrazkiei buruzko komentarioak eta baita jostailuetan ere. Batzuetan haurren arteko egoeretan ere marrazkietako pertsonaiak imitatzen dituztela konturatu da.
4
komentarioak, aipuak edo eta adibideak
1. adibideren bat aipatzen du, hala nola: "bai, horrela egiten da, "X" pertsonaia bezala, ezta?"; inolako garrantzia handiagorik emanez.
2. oso gutxitan egiten ditu TBko aipuak, eta erabiltzen dituenean egoera zehatzak edo jarrera konkretuak hobeto uler ditzaten egiten du, baina ez da ohikoa.
3. batzuetan haurrak marrazki bizidunetako pertsonaie buruz hitz egiten dutenean adibidez galdetu beharra die ia nor den pertsonaia hori ze ez daki agian zertaz hitz egiten dabilen eta ulertzearren.
4. Irakasleen partetik ez dut ikusi telebistarekin zer ikusiko aipamen edo komentarioak egin dituztenik
ahalik eta aipamen gutxien egin telebistaren inguruan.
haurrak eta familiak
jarrerak edo/eta jokabideak
aipuak, komentarioak, konparaketak...
1. euren jarrerak marrazki bizidunekin konparatzen dituzte, batez ere "borrokak" adierazten dituzten jokabideak.
2. zenbait aipu edo jarrerak marrazki bizidunen antzekoak direla iruditzen bazaie haien aipua egiten dute, baina hezitzaileak ez ditu horrelako egoerak bideratzen, beraz oso gutxitan gertatu izan da.
3. patiorako bidean adibidez marrazkietako pertsonaien rolak banatzen dituzte edo beraien jostailuekin ere planak egiten dituzte jolas ordurako.
4. oso gutxi agertzen dira telebistako pertsonaiak,
Marrazkia libreak
1. egindakoa, egiteagatik egitean, zer den galdetu eta marrazki bizidun batekin identifikatzen dute.
3. batek edo bestek bai egiten dituztela nahiz eta oriandik beraien marrazkiek formarik ez izan, galdetzean zer da, marrrazki bizidunetako pertsonaia bat dela erantzun.
4. kotxeak, gazteluak, koheteak zein animaliak margotzen dituzte baina ez dute telebistan ikusitakoak direnik aipatzen
euren harteko jolasak
1. psikomotrizitate gelan batez ere, gormiti edo eta pokemonen jarrerak imaitatzen dituzte, euren artean borrokak eginez.
3. bai patioan (jolas orduan) kotxetxoekin edo rolak banatuze eta baita psiko gelan ere.
4.patio orduko jolasetan beraiek asmatzen dituzte jolasteko pertsonaiak; munstroak, printzeak, aita , ama….
elkarrizketak
2. badago haur bat beti dabilela TBko pertsonaia konkretu bateri buruz hitz egitean (ezin izan dugu jakin zeini buruz den, ez baitu hizkuntza oso ondo menperatzen)
3. rayo McQueen-ekin oso obsesionatuta dagoen haur bat, dena da rayo gora eta rayo bera. eta gainera kotxeko motorraren zarata simulatzen du denbora osoan.
ikastetxera eramaten duten materiala
jostailuak, ipuinak, etab...
1. Pokemonen kartak, Hello Kity kromoak,
2. %90a TBan agetzen diren marrazki bizidunetakoak dira
3 batez ere Rayo McQueen-en kotxetxoak eta gero marrazki bizidunetako animalietan oinarrituriko panpinak.
4. haurrek debekatuta daukate kanpotik ekarritako jostailuak klasera eramatea eta eskolako materialarekin berdina gertatzen da, eskolak dauka erabili beharreko materiala, beraz, telebistaren eraginik ez dagoela esan dezakegu
edalontziak
1. %80a marrazki bizidunetako pertsonaiak agertzen dira: Bob Esponja, Disney-ko pertsonaiak, Hello Kity, etab...
2. 23 edalontzitik 8 dituzte marrazki bizidunak
3. klaseko haurren erdiak bai behintzat marrazki bizidunetan oinarritutako edalontziak dituzte tamaina eta kolore guztietakoak.
4
arropa
1. Neskak: Disney printsesen arropak eta eraztunak, Dora Exploradora eta Hello Kity arropak.
Mutilak: Disney-ko "Buff"-ak, "Cars" filmeko eskularruak eta kamisetak.
(estereotipoak markatzen dira)
2. mutil zehin neskak ia egunero ekartzen dituzte edo galtzerdi, buf, praka , txandal zein ileko gomak , marrazki bizidubeko pertsonaiekin. Gehien bat Dora, hello Kity edo Cars-enak.
3. oinetakoak batez ere, bai dora la exploradora edo rayo macway, klaseko haurren erdiak badituzte horrelako oinetakoak eta gero baita ere kamisetak, hau gehienak, baina batzutk beti edo gehienetan erabiltzen dituzte marrazkietan oinarrituriko kamisetak eta konkretuki haur batek egunero egunero lehen komentatu bezala rayo McQueen-en kamiseta bat (egunero egunero desberdina baina motibo berdinarekin).
4. Ikastetxeko haur gehienek txandal, kamiseta, edo marrazki bizidunetako jertseak ekartzen dituzte.