MATERIA BIZIA ERATZEN DUTEN ELEMENTU KIMIKOEN ATOMOEK OSATZEN DUTE.
3. MAILA MOLEKULARRA
r
MATERIA BIZIA ERATZEN DUTEN MOLEKULAK OSATZEN DUTE.
4. MAILA MAKROMOLEKULARRA
r
MOLEKULA ASKOELKARTZEZ ERATZEN DENA. ( AMINOAZIDOAK ELKARTUTA= PROTEINAK)
5. ORGANULU MAILA
r
ORGANULU ZELULARRAK OSATZEN DUTE.
9. APARATUEN ETA SISTEMEN AZPIMAILA
r
ZENBAIT ORGANO OSATZEN DUTE.
9.1. GIZAKIAREN SISTEMAK
1. Nerbio sistema
Sentsazioak interpretatzen ditu.
Erantzunak sortzen ditu.
Informazioa transmititzen du.
Erraien funtzio autonomoak kontrolatzen ditu.
Goi funtzio konjuntiboak garatzen ditu.
2. Sistema Endokrinoa
Hormonak sortzen ditu.
3. Zirkulazio Sistema
Substantziak garraiatzen ditu.
Erantzun inmunitarioa hartzen du esku.
9.2. GIZAKIAREN APARATUAK
1. Digestio aparatua
Mantenugaiz hornitzen du organismoa.
2. Arnas aparatua
Oxigenoz hornitzen du eta karbono dioxidoa kanporatzen du.
3. Iraitz aparatua
Hondakinak ezabatzen ditu eta ur et gatz oreka erregulatzen du.
4. Lokomozio aparatua
Mugimenduak egiten ditu.
5. Gizonezkoen eta emakumezkoen ugaltze aparatua
Beste gizabanako batzuk sortzen ditu.
10. MAILA ZELULARRA
r
ZELULEZ OSATURIK DAGO ETA BI MOTA DAUDE: PROKARIOTOAK ETA EUKARIOTOAK
8. ORGANOEN AZPIMAILA
r
EHUN MOTA UGARI ELKARTUTA ERATZEN DA.
7. EHUNEN AZPIMAILA
r
ANTZEKO ZELULEZ OSATURIK DAGO.
7.1. EHUN KONEKTIBOAK
r
ZENBAIT ZELULA MOTAZ OSATURIK DAGO ETA BESTE EHUN BATZUK LOTZEA, EUSTEA ETA BABESTEA DA BERE EGINKIZUNA.
1. Ehun konjuntiboa
r
GELAREN TRINKOTASUNA DUEN MATRIZEA DU. HAREN ZELULEI FIBROZITO DERITZO.
2. Gantz ehuna
r
ZELULA ADIPOZITOEK OSATZEN DUTE EHUN HORI. BERE EGINKIZUNAK GANTZA PILATZEA DA. LIPIDO ENERGIA ETA ISOTZAILE TERMIKOA ETA MEKANIKOA GORDETZEN DITU.
3. Kartilago ehuna
r
"LEKU" SOLIDO ETA ELASTIKO BATEAN DAUDE EHUN HORRETAKO ZELULAK, KONDROZITOAK. ESKELETOAREN EUSKARRI LANAK EGITEN DITU KARTILAGOAK ERATZEN DITUELAKO.
4. Hezur ehuna
r
EHUN HORI OSATZEN DUTEN ZELULAK, OSTEOZITOAK, LEKU SOLIDO BATEAN DAUDE; KALTZIO GATZEZ MINERALIZATUTA DAGOENA. ONDORIOZ, NAHIKO ZURRUNA DA. HEZURRAK ERATZEN DITU, HORREGATIK ESKELETOARI EUSTEN DIO.HEZUR EHUN HARROA: ZULOAK DITU ETA HAIEN BARNEAN DAGO HEZUR-MUIN GORRIAHEZUR EHUN TRINKOA: HEZUR LUZEEN KANABERAK ETA HEZUR ZAPALEN KANPOALDEA ERATZEN DITU.
5. Odol ehuna
r
LIKIDOA DA. ODOL ZELULAK DAUDEN LEKUA ODOL-PLASMA DU IZENA. ERITOZITROAKLEUKOZITOAKPLAKETAKMANTENUGAIAK, HONDAKINAK ETA HORMONAK GARRAIATZEN DITU.
7.2. NERBIO EHUNA
r
ZELULA ADARKATUZ ETA ESPEZIALIZATUZ OSATUTA DAGO, NEURONAK DIRA.NERBIOAREN INPULSOA DA, EHUNA TRANSMITITZEA. NEUROLOGIA IZENEKO BESTE ZELULA MOTA BATZUK ERE DAUDE: NEURONAK BABESTEN ETA ELIKATZEN DITUZTE.
7.3. MUSKULU EHUNA
r
ZELULA LUZEZ OSATURIK DAGO. TXIKITZEKO GAITASUNA DUTE. MUSKULU ZUNTZAK DIRA.
1. Bihotzeko muskulua ildaskatua
r
EHUN HORREN ZELULEK ILDASKAK (MARRAK) DITUZTE ZITOPLASMAN. NUKLEO BAKARREKOAK DIRA. HAIEN UZKURTZEA, AZKARRA ETA NAHIGABEKOA DA. BIHOTZEKO MUSKULUA EDO MIOKARDIOA ERATZEN DUTE.
2. Eskeletoko muskulu ehun ildaskatua
r
ZELULAK ILDASKAK DITUZTE ZITOPLASMAN ETA NUKLEO ASKOKOAK DIRA. UZKURTZEA AZKARRA ETA BORONDATEZKOA DA. ESKELETO MUSKULUA SORTZEN DIREN HEZURRAK LOTZEN DUTE EHUNAK, LOKOMOZIO MUGIMENDUA EGITEKO.
3. Muskulu ehun leuna
r
ZELULAK NUKLEO BAKARRA DUTE, ETA ILDASKATURIK GABEAK DIRA. UZKURTZEA MOTELA ETA NAHIGABEKOA DA. TRIPEN MUGIMENDUA SORTZEN DUTE EHUN HAIEK.
7.4. EHUN EPITELIALA
r
ELKARRI OSO LOTUTA DAUDEN ZELULEK SORTZEN DUTE EHUN HORI. HESI BAT SARTZEN DU GORPUTZEKO BI ZATI BEREIZTEKO EDO GORPUTZA KANPO INGURUNETIK MUGATZEKO.
1. Estaldura epitelioa
r
GORPUTZAREN AZALA ETA BARRUNBEAK ESTALTZEN DITU.
2. Guruin epitelioa
r
ZELULA JARRATZAILEAK DITU; HORIEK BILTZEN DIRA GURUIN ENOKRINOAK OSATZEKO. BI MOTA:EXOKRINOEK: GORPUTZ KANPOALDERA EDO BARNE BARRUNBEETARA JARRAITZEN DU.ENDOKRINOEK: ODOLETA JARRAITZEN DITUZTE HORMONAK.
6. MAILA ZELULANIZTUNA
r
ZELULA BAT BAINO GEHIAGO DUTEN IZAKI BIZIDUNAK.
Zenbait organok osatutako multzoak dira, ehun mota berdinez eraturik daude eta batera jarduten dute.
Oso desberdinak diren organoen azoziazioak dira, eta modu bateratuan jarduten dute.
