ergenlik

etkenler

anne-baba ilişkisi değişir

yaşıtlarla yakınlaşma

karşı cinsle ilk buluşmalar

soyut ve idealist düşünme

bedene ilgi artar

genetik

çevresel

sosyal

Çoğu zaman mutluluk

hayattan keyifli

otokontrol

okul önemli

cinsellik özgüveni

aileleriyle ilgili olumlu düşünceler

kişisel tepkilerden ve medyadan etkilenirler

doğru ve objektif bilgi vermezler

olumsuz yaklaşık(kendi deneyimleri kaynaklı)

Ergenler daha problemlidir

daha az saygılı

daha çok ben merkezli

daha girişken

daha çok macera sever

Görüntüleri

Davranışları

Dinledikleri müzik

Saç modelleri

Kıyafetleri

Karşı çıkmak ve limitleri denemek isterler

Kimlik arayışı içerisindedirler

etnik

kültür

cinsiyet

sosyo-ekonomik durum

yaş &hayat tarzı farklılıkları

Medyanın etkisiyle karmaşık hayat tarzları

Uyuşturucu kullanımı

Erken yaşta cinsel hayat tecrübesi

Erken ergenlikte meydana gelen hormonal ve bedensel değişiklik

Hormonlar

endokrin beziyle salgılanır

kan yoluyla vücuda dağılan güçlü kimyasallar

11,5…kızların ilk adet görmesi:

erkeklerde 13.5

Hormon dışında değişim nedenleri

Sosyal faktörler

Gerilim - Depresyon & öfke

Davranışlar & Ruh hali

stres

yeme alışkanlıkları

spor yapma

spor yapma

Erinlik belirtileri

Boy ve kilo artışı

Cinsel olgunlaşma

Erken gelişen erinlik

GONAD tedavisiyle engellenir

olumsuz etkileri olabilir

kısa boy

erken cinsel uygunsuz davranışlar

Sinapslar

Kullanılan sinapslar gelişir

Kullanılmayan sinapslar körelir ve yok olur

Nöronlar faailiyete göre gelişir

Korpus Kallosum

Sağve sol lobu birbirine bağlar

ergenlikte kalınlaşır

Bilgiyi daha iyi işlemeyi sağlar.

ÖN LOB/Prefrontal Korteks

18-25 yaş

akıl yürütme

karar verme

kendini kontrol etme

Amigdala

Öfke kontrolü -Duyguların merkezidir

Bağlantıları inceler

gelişim

beyin

Sosyal duygusal süreçler

Çok yönlü &Uzun bir süreçtir

yeni beliren cinsel duygularla başa çıkmak

cinsel kimlik oluşturmak

sürecin içeriği

cinsel duyguları kontrol etmeyi

Subtopic

yeni yakınlıklar geliştirmeyi

cinsel davranışı kontrol edecek beceriler geliştirmeyi

Cinsel kimliğin gelişimi

fiziksel

sosyal

kültürel faktörler

ergenlerin ¼ cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanmaktadır

Subtopic

etkenler

uyuşturucu kullanma

suçluluk

okulla ilgili sorunlar

alkol kullanma

erken adet görme

kötü ana-baba ve çocuk ilişkisi

ana-baba kontrolünün az olması

cinsel olarak aktif ergen kardeşlerinin olması

Cinselliğin erken olmasının bağlamsal faktörleri

sosyoekonomik faktörler

aile ve ana-babalık becerileri

akranlar ve akademik başarı

Ortaokul

Erinliğin etkisiyle beden imgesinin değişmesi

Soyut işlemler döneminin aktifleşmesi

Sosyal bilişteki değişiklikler

Artan sorumluluklar / Entelektüel olma ihtiyacı

Ana-babaya daha az bağımlı olma

Daha az kişisel yapıya sahip okula uyum

Kalabalık & heterojen bir gruba uyma

Başarı & Performansa daha çok önem verme/ akademik düşünme başlar

Lider olgusu (TOP-DOG )yaşamaları

Büyümüş hissederler

Yaşıtlarıyla zaman geçirirler

Lİse

Çoğu lisede beklenti ve standart düşük

Pek çok öğrenci liseden yetersiz okuma , yazma ve matematik becerileri ile mezun olmaktadır

İyi bir iş bulmak / bilinçli vatandaş olmak için gerekli becerilerden yoksun

Öğrencilerin okul bırakma sebepleri:

Okulu sevmeme

Okuldan uzaklaştırma cezaları

Ekonomik sebepler

Hamilelik

Erken yaşta evlilik

Okul bırakma oranını düşürmek için stratejiler:

Danışmanlık hizmetleri

Yönlendirici büyükler

Zorlukların erken dönemde belirlenmesi

Maddi destek

Öğretmen-Öğrenci ilişkilerini güçlendirmek

Etkili projeler yapmak

Etkinlikler: sosyal, kültürel, eğlenceli

Eleştirel düşüncenin gelişmesinde ergenlik geçiş dönemidir.

Eleştirel düşünce yaşla artar (%43)

Ergenlerin kendilerine yönelik yargıları bulunmaktadır.

ELEŞTİREL DÜŞÜNMENİN TEMELİ

OKUMA-YAZMA ,MATEMATİK GİBİ TEMEL BECERİLERİN GELİŞMESİ

Bilgi işlemede hız-otomatikleşme-kapasite de artış

Çeşitli konularda genişleyen bilgi kapsamı

Yeni bilgi bileşimleri kurma becerisi

planlama – seçenekleri düşünme

Piaget’nin Kuramı

7 yaşlarında somut işlemle dönemi

mantıklı bir şekilde akıl yürütebilirler

gruplar arası ilişkilendirme yapabilirler

11 yaşlarında soyut işlemler dönemi başlar

Daha mantıklı düşünürler

Problemleri deneme-yanılma ile değil düşünerek çözerler

Problem çözümü için plan yaparlar

Çözümleri sistematik test ederler

Hipotezler geliştirirler

Matematik eğitimi önemlidir

Ergen benmerkezliliği

Yenilmezlik ve sağlamlık duygusu taşırlar

David Elkind’a(1976) göre ergen ben merkezliliğinin 2 önemli unsuru

Hayali Seyirci

Diğer insanların onunla ilgilendiğine inanması

Dikkat çekici davranışlarla ilgi çekmesi

Görünür olması

Sahnede olmaya çalışması

Kişisel Hikaye

Biricik, yenilmez olma duygusu

kendilerini kimsenin anlayamayacağı duygusu

eşsizlik duygusu ile hayallerle dolu bir hikaye yaratmak

Bilgi İşlem Süreci

Kuhn’a göre en önemli bilişsel değişiklik YÜRÜTÜCÜ İŞLEVLERDEKİ değişikliklerdir

sürecin içeriği

akıl yürütme

karar verme

Ergenlikte karar vermede artışlar yaşanır

Kız-erkek arkadaş

Üniversite seçimi

Cinsel ilişkiye girilmesi/girilmemesi

Yaşça büyük ergenler küçük ergenlerden daha yeterli

Sosyal ortam karar vermede etkilidir.

Uyuşturucu ve diğer çeldirici unsurlar risk alma isteğini artırır.

Akranların risk alınan durumlarda orada olması ergenin riskli bir karar alma ihtimalini artırır.

İKİLİ – İŞLEME MODELİ

analitik-çözümleyici

Yüksek risk içeren ortamlarda bilişsel analizden faydalanmazlar.

deneyimsel sistem

Gerçek deneyimleri kontrol eden bu sstemi daha yararlı görürler.

Ergenler pek çok durumda ÇÖZÜMLEYİCİ+DENEYSEL sistemleri beraber kullanırlar

NASIL BİR YAKLAŞIM OLMALI?

SINIRLI ZAMANDA+DUYGUSALLIK içeren ortamlarda oluşur.

Nasıl karar verirler?

Rol oynama

Akran grubuyla problem çözme

Eğitici oyunlar için ortamların sağlanması

eleştirel düşünceyi kontrol etme

kişinin bilişsel süreçlerini kontrol etme

faydaları

etkili öğrenme

dikkati toplama

eleştirel düşünme

Ergen sağlığı

Sağlığı geliştirmek için olması gereken hedefler

Ergenin Sağlık Koruyucu Davranışlar Geliştirmesi

sağlıklı beslenme

spor yapma

Faydaları

trigliserid azalması

düşük tansiyon

düşük oranda 2. tip şeker hastalığı

uyuşturucu kullanımını engeller

düzenli uyku

ortalama 9 saat 25 dk. Uyuyabilirler.

yaşça büyüdükçe biyolojik saatleri değişikliğe uğrar ve uykularını 1 saat kadar geciktirir.

pineal salgı bezinden salgılanan melatonin hormonunnun salgısındaki değişme neden olur

genç ergenlerde 21.00

büyük ergenlerde 22.00 gibi salgılanır

Uyku düzenleri

Okulların erken başlaması

halsizlik

dikkat dağınıklığı

testlerde düşük performansa neden olur

Ders başlangıç saati 07.30 yerine 08.30 olursa

Daha az disiplin sorunu

Daha az depresyon

Daha az hasta öğrenci

Ergenin sağlığı tehdit eden davranışlarını azaltması

uyuşturucu kullanma

şiddet

korumasız cinsel ilişki

tehlikeli araç kullanma

Uyuşturucu madde kullanımı ve bağımlılığı

Yeni endişe: ergenlerin reçeteli ağrı kesici kullanımı

Aktif anne-baba ilgisi kullanımı önleyebilir.

Yeme bozuklukları

Kızlarda çok daha fazla görülür.

Anoreksiya Nevroza

Aç kalarak zayıflama

olması gerekende %85 daha az ağırlıkta olmak

nedenleri|etkenleri

Diyet ya da stresli bir olay tetikler

Orta-üst gelirli aileler

Yüksek standartlara erişememe stresi

Anne- kız etkisi

Moda imgeleri

Yarışmacı ve yüksek başarılı aileler

Bulumia Nevroza

Sürekli yemek yeme atağı ve sonra kendini uyararak kusma/laksatif-müshil kullanma örüntüsü

3 ay boyunca haftada 2 kez

Nedeni: depresyon ve düşük benlik algısı

Başlangıç: ergenliğin sonları, yetişkinliğin başlangıcı

Ergenlikte ölüm

Cinayet & İntihar

trafik kazaları