LOKOMOZIO APARATUA:

ANATOMIA:

Nerbio sistemaren aginduak gauzatzeaz arduratzen da.

Gorputzaren barne-euskarri

Mugimenduaren eta mugitzearen adura

Eskeleto sistema eta gihar sistema

Eskeleto-sistema

Hezurrez, giltzadurra eta lotailuz osaturta dago.

Hezurrak:

Formarekiko sailkatu: MOTZAK LAUAK, LUZEAK.

Motzak:

-Forma kubiko edo biribilak.

-Hezur-ehun arola batez ere.

Adibidez: Ornoa, Eskumuturreko hezurra.

Lauak:

-Forma lau, xafla-forma edo kurbatua.

-Babes funtzioa batez ere.

-Hezur-ehun trinkoa batez ere

-Adibidez: Burezurreko hezurra omoplatoa.

Luzeak:

-Forma luze eta zilindrikoa.

-Euste eta mugimendu funtzioa.

-Kanpotik hezur –ehun trinko barnetik arola.

-Atalak:

Diafisi atal luzanga (barnean hezur- muin horia)

Epifisia: Muturretako aldeak(Barnean hezur-muin gorria)

-Adibidez: Izterrezur(femurra), erradioa

Organo bizidunak (elikatu, hazi)

Kaltzio, fosforo eta kolagenoz eratuta

Kanpotik hezur-ehun trinkoa eta barrutik hezur-ehun arola

Kanpotik Periostio izeneko ehun konjuntiboz edo mintz batez estalita

Giltzadurak:

Elkarren ondoan dauden hezurrek bata besteari lotzen duten egiturak.

Mugikortasunarekiko sailkatu: FINKOAK, ERDI MUGIKORRAK, MUGIKORRAK.

Finkoak:

-Elkartutako hezurrak ez dira mugitzen.

- Sutura izena ere.

-Adibidez: Burezurreko hezurrak

Erdi mugikorrak:

-Elkartutako hezurrak mugimendu murriztua dute.

-Hezur artean kartilagoa eta lotailuak.

-Adibidez: Bizkarezurreko ornoak

Mugikorrak:

-Mugimendu handia lotutako hezurren artean.

-Hezurrek ez dute elkar ukitzen.

-Hezur muturren artean kartilagoa eta lotailuak.

-Likido sinobial poltsa hezurren areko marruskadura ez izateko.

-Adibidez: Belauna, Ukondoa

Funtzioak:

Mugimendua erraztu

Gorputzari forma eman

Gorputzaren pisua eutsi

Barne organo babestu

Garuna

Biriki

Bihotza

Giharren ainguraketa

Ca eta P gorde

Hezur muinean odol zelulak eratu

Gihar -sistema

Giharrez eta tendoiz osatuta dago.

Giharrak:

-Gihar-zuntzez (zelula luzangez) eratutako organoak

-Giharrek uzkurtzeko eta erlaxatzeko ahalmena dute.

-Uzkurtzean eta erlaxatzean giharrak luzatu eta laburtu egiten dira mugimendua ahalbidetuz.

-Hiru gihar-zuntz mota: GIHAR LEUNA, BIHOTZ GIHARRA eta ESKELETO-GIHARRA

Gihar leuna:

-Uzkurtze geldoa dute.

-Oharkabean uzkurtzen dira.

-Gihar-zuntz leunez eratuta.

-Barne organoen paretak eratu:

Digestio-hodia

Odol-hodiak

Bihotz-giharra:

-Uzkurtze bizkorra.

-Oharkabean uzkurtzen da.

-Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta.

-Miokardioa (bihotz paretak) eratu.

Eskeleto-giharra:

-Uzkurtze bizkorra.

-Borondatez uzkurtzen da.

-Gihar-zuntz ildaskatuz (estriado) eratuta ehun konjuntibo mintz mehe batez inguratuta.

-Hezurrei Tendoiz lotuta daude.

-Lokomozio aparatuko giharrak:
Bizepsa, Trapezioa…

*Giharren sailkapena formaren arabera:

Erantzun formakoa:

-Forma borobiltsua dute.

-Esfinter eta balbulak.

Adibidez: Uzki esfinterra

Forma laua:

-Xafla formakoa.

-Enborrean batez ere.

Adibidez: Pektorala edo Bularreko handia. Trapezioa...

Orbikularrak:

-Zirkulu-erdi forma.

- Begi eta aho inguruan.

Adibidez: Betazaleko orbikular, Espainetako orbikular.

Fusiformeak:

-Ardatz forma.

-Luzeak.

Adibidez: Bikia, Bizepsa.

Funtzioak:

Mugimendua eragin

Jarrerak eutsi

Mimika ahalbidetu

LOKOMOZIO-APARATUAREN FISIOLOGIA EDO FUNTZIONAMENDUA:

-Eskeleto-giharrek eta hezurrak batera jarduten dute mugimendu eta gorputzaren jarrera guztietan.

-Giharra uzkurtzean luzera laburtu eta loditu egiten da. Laburtzeak ainguratutako hezurretik tiraka egingo du atal horren mugimendua eraginik.

-Giharra erlaxatzean jatorrizko luzerara bueltatzen da argalduz. Luzatzean ainguratutako hezurra hasierako tokira itzuliko da.

-Eskeleto- gihar ugarik batera aritzen dira baina kontrako mugimenduak eragiteko, Antagonikoak dira. Bizepsa uzkurtzean trizepsa erlaxatu eta besaurrea igo egiten da; bizepsa erlaxatzean trizepsa uzkurtu besaurrea luzatuz.

-Giharren, tendoien eta hezurren artean palanka sistemak sortzen dute mugimenduak eragiteko.

LOKOMOZIO-APARATUAREN LESIOAK:

Hausturak: Hezurra haustea da. Sendatzeko igeltsuak geldi mantendu zonalde hori.

Distentzioak: giharrak edo tendoiak gehiegi luzatzearen eraginez sortutako hantura. Sendatzeko mindutako aldea geldi mantendu.

Zaintiratuak: Lotailuak luzatzea okerdura baten ondorioz eta horrek sortutako hantura. Sendatzeko mindutako zonaldea geldi mantendu.

Lokadurak: Giltzadura bateko hezurra bere ohiko tokitik ateratzea.

Gihar-kontrakturak: Giharra oharkabean eta epe luzean uzkurtuta egotea da. Sarritan sarrera desegokien eraginez sortzen dira.