Цифрлық білім беру ортасының педагогикалық дизайны
ПМНО-23-3у оқу тобының студенті Мінайдар АружанОразбайқызы
Практикалық сабақ 1 Білім беру платформалары мен құралдарын талдау
Әртүрлі платформалармен (Moodle, Canvas) практикалық танысу.
Canva - бұл ең қуатты және ыңғайлы графикалық құралдардың бірі. Бұл шаблондардың, графикалық элементтердің және дайын дизайндардың мол
жиынтығынан тұрады.
Canva қосымшасы 2012 жылы құрылған кроссплатформалы
графикалық дизайн қызметі болып табылады. Бұл сервисте кескіндерді құру дайын элементтерді және әр түрлі өлшемді шаблондарды тасылмалдау принципіне негізделген. Графикалық редактор шаблондардың,
фотосуреттердің, иллюстрациялар мен қаріптердің кіріктірілген кітапханасына қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қызмет қарапайым пайдаланушыларға да, дизайн және сандық маркетинг мамандарына да арналған. Бұл платформада Интернетте жариялауға арналған кескіндерді де, өнімдерді басып шығаруға арналған макеттерді де жасауға болады. Canva қосымшасы арқылы интерактивті презентация жасап, оны сайт ретінде
сақтауға, PowerPoint-қа жүктеуге, pdf немесе mp4 форматта бейне файл ретінде сақтауға немесе интернетте жариялауға болады.
Қосымшаны іске қосу үшін келесі әрекеттер орындалады:
1) https://www.canva.com/ru_ru/ жолын теріп, сайтқа кіру
2) «Зарегистрироваться» батырмасын басу
3) Шыққан терезеден тіркелу жолын таңдау: google-аккаунт, facebookаккаунт немесе e-mail арқылы
Canva қосымшасы іске қосылғанда келесі бастапқы терезе шығады.
Canva - бұл біздің ұялы телефонымыздан жүктеп алуға немесе оның веб-сайты арқылы жұмыс істеуге болатын ақысыз қосымша www.canva.com
Moodle
Moodle (модульді объектілі-бағытталған динамикалық оқу ортасы) – бұл ең алдымен оқытушы мен оқушылар арасындағы өзара іс-қимылды ұйымдастыруға бағытталған, дәстүрлі дистанциялық курстарды ұйымдастыру, сондай-ақ күндізгі оқытуды қолдау.
Moodle – қашықтықтан оқыту жүйесі
Қашықтан білім беру үрдісі білім беруді басқаруға
арналған модульді, объектті-бағытталған
«Moodle» жүйесіне негізделген. Бұл жүйе Қашықтын Білім Беру Жүйесі ретінде Еуропа елдерінде кеңінен таралып, танылған. «Moodle» тұғырнамасы Open University (UK), Microsoft (US), Google (US) и Istituto Superiore di Sanità ISS (Italy) сияқты ұйымдардың белсенді дамытуы мен қолданысында.
2012 жылдың 2 мамырында Кембриджде (АҚШ) өткен
баспасөз мәслихатында Гарвард университеті мен
Массачусет технологиялық институты өкілдері
бірлескен edX қашықтықтан онлайн оқыту жобасы іске
қосылғандығы туралы мәлім етті.
Moodle 1.7 нұсқасынан бастап ―роль‖ деген ұғым
енгізілді. Роль қолданушының мәртебесін
анықтайды. Олар – басқарушылар, курсты
жасаушылар, оқытушылар, студенттер мен
қонақтар, тьютор. Бұлардың әрқайсысының
контекстке байланысты қол жеткізу мүмкіндігіне
құқықты. Құқық пен ролдердің саны қажеттілікке
байланысты ӛзгеріп отырады. Сайттың
администраторы әрбір рольдің нақты бір жүйе
элемент функциясына белгілі бір құқықтарын
тағайындайды.
Moodle жүйесіндегі рольдер:
басқарушы – жүйені толығымен басқаратын
қолданушы;
оқытушы нақты бір курсты оқытып, оқушыға іс-әрекет түрлерін тапсырып, баға қояды;
студенттің, әдеттегідей, нақты бір курста оқу құқығы бар;
курс жасаушысы жаңа курстар жасайды, бірақ жүйенің
ғаламдық орнатылымдарын басқара алмайды;
тьютор – өңдеу құқығы жоқ курс нұсқаушысы. Ол
нұсқаулар бере алады, бірақ іс-әрекеттің жаңа түрлерін
тапсырып, қолданушыларға баға қоя алмайды;
қонақ – тіркелгені анықталмаған (авторланбаған)
қолданушы
Мүмкіндіктер мен функционалын салыстыру.
Moodle жүйесінің артықшылықтары:
Достық интерфейс жүйемен жұмыс арнайы білімді қажет етпейді; жүйеде курстарды құру икемділігі (курсты құруда, әдістерді, оқыту және бақылау түрлерін таңдауда оқытушының кең мүмкіндіктері);
Курс мазмұнын автоматтандыру;
Көрнекіліктің жоғары дәрежесі (студенттер басқа студенттердің шешімдерін көру, басқа студенттердің жіберген қателіктерін табу және түзеу мүмкіндіктері бар);
Студенттердің өзара және өзіндік бақылау мүмкіндігі. Студент бағаланбайтын тестіні өтуі мүмкін және өзінің жіберген қателіктерін көре алады; сонымен қатар тестіні өтудің белгіленген саны мен тестің берілген сұрағына жауап беру әрекетінің санын ұйымдастыруға болады. Орта өзара бақылаудың да ұйымдастырылуын ескереді:
студенттер тапсымаларды орындау және орындалған тапсырмаларды қарастыру, бір бірін тексеру;
Студентке қолайлы кез-келген уақытта оқу мүмкіндігі;
Материалды көп қайтара өту (оқу) мүмкіндігі; өткен модульге әрқашан қайтып оралуға болады.
Canva платформасының артықшылықтары:
Модельдеусіз қарабайыр 3D дизайнын жасау мүмкіндігі бар
Икемді теңшеу және өңдеу мүмкіндігі бар көп салалы Графикалық дизайн қызметі
Графикамен жеңілдетілген жұмыс
Қарапайым параметрлер және икемді төлем жүйесі
Пайдаланушыға ыңғайлы интерфейс
Көптеген әртүрлі шаблондар мен дайын иллюстрациялар
Кірістірілген қаріптер, сүзгілер, презентацияға арналған аудио сүйемелдеу
Толығымен тегін базалық тарифтің болуы
Canva көмегімен блогерлер, кәсіпкерлер мен кәсіпқойлар әсерлі көрнекіліктер жасай алады және графикалық дизайн бойынша терең білімі мен білімі жоқ адамдарға көмектеседі.
Жасанды интеллект көмегімен шығармашылық қабілетіңізді арттыруға болады.
Практикалық сабақ 2 Курсты жобалау: мақсаттар мен міндеттерді қою
Таңдалған курс үшін оқу мақсаттарын әзірлеу.
Курсты жобалау кезінде оқу мақсаттарын және нәтижелерін дұрыс анықтау өте маңызды, өйткені олар бүкіл оқыту процесін бағыттайды. Мақсаттар оқу процесінің негізгі бағыттарын көрсетсе, нәтижелер студенттердің қандай білім мен дағдыларды меңгеруі керектігін анықтайды.
1. Оқу мақсаттарын әзірлеу
Оқу мақсаттары — курстың негізгі бағыттары мен оқытудың басты мақсатын көрсететін жалпы тұжырымдар. Мақсаттар курстың жалпы мазмұны мен құрылымына бағыт береді және мыналарды қамтуы мүмкін:
Негізгі білім: Студенттер курсты аяқтағаннан кейін қандай теориялық және практикалық білім алады?
Дағдыларды дамыту: Оқу барысында қандай дағдылар қалыптасады (сыни ойлау, талдау, шешім қабылдау, топтық жұмыс және т.б.)?
Құндылықтар мен ұстанымдар: Курста қандай құндылықтар мен көзқарастарды тәрбиелеу көзделеді?
Мысалы, егер курс «Бағдарламалауға кіріспе» тақырыбында болса, мақсаттары мынандай болуы мүмкін:
Негізгі бағдарламалау тілдерінің синтаксисін түсіну.
Логикалық есептерді шешуге арналған бағдарламаларды жасау.
Бағдарламалаудың негізгі алгоритмдік принциптерін меңгеру.
Оқу нәтижелерін анықтау
Оқу нәтижелері — бұл студенттердің курсты аяқтағаннан кейінгі нақты қол жеткізетін білімдері мен дағдылары. Олар мақсаттармен тығыз байланысты, бірақ нақты, өлшенетін және қол жетімді болуы керек. Оқу нәтижелері оқу үдерісінде белгілі бір бағалау түрлеріне негіз болуы мүмкін.
Жақсы оқу нәтижелері SMART қағидасына сәйкес болуы керек:
Specific (Нақты): Нәтиже нақты болу керек.
Measurable (Өлшенетін): Нәтиже сандық немесе сапалық бағалау арқылы анықталуы керек.
Achievable (Қол жетімді): Студенттердің білімі мен тәжірибесіне сәйкес келуі керек.
Relevant (Маңызды): Курстың негізгі мақсатына сәйкес болуы керек.
Time-bound (Уақыттық шектеуі бар): Нәтижеге қол жеткізу мерзімі анық болуы қажет.
Мысалы, жоғарыда айтылған «Бағдарламалауға кіріспе» курсы үшін оқу нәтижелері мынандай болуы мүмкін:
Студенттер Python немесе басқа бағдарламалау тілдерінде қарапайым бағдарламаларды жаза алады.
Студенттер негізгі алгоритмдерді түсініп, оларды кодта қолдана алады.
Студенттер қателерді анықтап, оларды жөндей алады.
Қорытынды
Курсты жобалауда мақсаттар мен нәтижелерді дұрыс қою — студенттердің оқудағы жетістіктерін анықтайтын маңызды қадам. Мақсаттар жалпы бағытты көрсетеді, ал нақты нәтижелер курстың соңындағы студенттердің жетістіктерін өлшеуге мүмкіндік береді.
Осылайша, курс мазмұны, бағалау әдістері және оқыту стратегиялары осы оқу мақсаттары мен нәтижелеріне сүйене отырып құрылады.
Практикалық сабақ 3 Білім беру контентін жасау: мәтіндік материалдар
Мәтіндік лекциялар мен оқу құралдарын әзірлеу.
Мәтіндік лекциялар мен оқу құралдарын әзірлеу — бұл білім беру мазмұнын жүйелі түрде құрастыруды және оны оқушыларға тиімді жеткізуді қамтитын маңызды процесс. Бұл үшін бірнеше қадамдарды орындау қажет:
1. Мақсаттарды анықтау
Алдымен, лекция немесе оқу құралының мақсаттарын нақты анықтау қажет. Мысалы, студенттерге қандай да бір тақырып бойынша түсінік беру, білімді бекіту немесе жаңа дағдыларды қалыптастыру.
2. Аудиторияны талдау
Көрермендердің білім деңгейін, мүдделерін және қажеттіліктерін білу маңызды. Оқу материалы әртүрлі деңгейдегі тыңдаушыларға арналып әзірленуі мүмкін, сондықтан ол сол аудиторияға бейімделуі керек.
3. Мазмұнның құрылымын жасау
Лекциялар немесе оқу құралдары логикалық құрылымды сақтауы тиіс:
Кіріспе — негізгі тақырыппен таныстыру;
Негізгі бөлім — басты ұғымдар мен деректер;
Қорытынды — негізгі түйіндерді қорыту және келесі қадамдарға нұсқау беру.
4. Материалды мазмұнмен толтыру
Мазмұнды әзірлегенде, нақты, қысқа және анық жазуға тырысыңыз. Дәлелдер мен мысалдарды қолдану арқылы негізгі идеяларды түсінікті ету қажет. Мәтіндерге сілтемелер, кестелер немесе иллюстрациялар қосу материалды көрнекі және қолжетімді етеді.
5. Тіл және стиль
Академиялық, бірақ қолжетімді тіл қолдану маңызды. Күрделі тақырыптарды қарапайым тілмен түсіндіру, мамандандырылған терминдерді түсіндіру немесе анықтамалық бөлім қосу арқылы оқу құралы тиімдірек болады.
6. Тексеру және редакциялау
Дайындалған мәтіндік материалды бірнеше рет тексеріп, қателерден, артықшылықтардан тазарту қажет. Сондай-ақ, білім алушылардың пікірін алу үшін материалды шағын аудиторияда сынап көруге болады.
7. Қорытынды
Оқу құралдарын әзірлеу үнемі жетілдіріліп отыратын процесс. Тыңдаушылардан кері байланыс алу арқылы мазмұнды жаңартып, жақсарту маңызды.
Бұл қадамдар мәтіндік лекциялар мен оқу құралдарын сапалы, пайдалы және тиімді етуге көмектеседі.
Ақпаратты құрылымдау.
Ақпаратты құрылымдау — бұл мәліметтерді логикалық және түсінікті түрде ұйымдастыру процесі. Бұл ақпаратты оңай қабылдап, түсінуге көмектеседі, сондай-ақ оны тиімді пайдалануға жағдай жасайды. Ақпаратты құрылымдаудың бірнеше негізгі қағидалары бар:
1. Иерархия құру
Ақпаратты маңыздылығына қарай деңгейлерге бөлу керек. Мысалы:
Негізгі тақырыптар — басты идеялар мен мәселелер;
Тақырыпшалар — негізгі тақырыптарды толықтыратын бөлімдер;
Мәліметтер — негізгі және қосымша деректер, фактілер, мысалдар.
Иерархия ақпаратты көру және түсіну барысында пайдаланушыға тақырыптың күрделі бөліктерін жеңілдетуге мүмкіндік береді.
2. Логикалық реттілік
Ақпаратты логикалық тәртіппен орналастыру маңызды. Бұл байланысқан ойлар мен деректердің арасындағы қатынасты көрсету үшін қажет. Келесі тәсілдер қолданылуы мүмкін:
Уақыт бойынша — оқиғалар немесе процестер хронологиялық тәртіпте орналастырылады;
Маңыздылығы бойынша — маңызды фактілер бірінші болып, содан кейін қосымша ақпарат беріледі;
Тақырыптық топтау — ұқсас мәселелер мен деректер бір-біріне жақын орналасады.
3. Көрнекілік және визуализация
Ақпаратты құрылымдағанда графиктер, кестелер, диаграммалар және басқа визуалды элементтер қолдану оқырманға мазмұнды тез түсінуге мүмкіндік береді. Бұл әсіресе үлкен көлемдегі немесе күрделі деректермен жұмыс істегенде маңызды.
4. Модульдік принцип
Мазмұнды жеке блоктарға немесе модульдерге бөлу ақпаратты оңай жаңартуға және қайталап қолдануға мүмкіндік береді. Әрбір блок өз ішінде мағыналы болу керек және басқаларымен байланыста болуы қажет.
5. Тақырыптар мен бөлімдер
Тақырыптар мен бөлімдер арқылы мазмұнды мағыналы бөліктерге бөлу ақпаратты жүйелеп, құрылымды түсінуге көмектеседі. Әрбір бөлім нақты бір ойды немесе аспектіні қамтуы тиіс.
6. Қарапайымдылық пен қысқалық
Күрделі ақпаратты жеңіл қабылданатын түрде беру үшін оны мүмкіндігінше қарапайым және қысқа етіп ұсыну қажет. Қысқа сөйлемдер мен абзацтар, түсінікті тіл ақпаратты оқуға және есте сақтауға жеңілдетеді.
7. Метаақпаратты қосу
Бұл бөлімдерге атаулар беру, қысқаша сипаттамалар мен сілтемелер енгізу арқылы ақпаратты жүйелеп ұсыну. Метаақпарат ақпараттың мәнін ашып, пайдаланушының қажетті мәліметтерді оңай табуына көмектеседі.
8. Жаңғырту
Құрылымдалған ақпарат оңай жаңартылып, өзгертілуі тиіс. Сондықтан оны икемді етіп ұйымдастыру маңызды. Мазмұнға жаңа мәліметтерді қосу құрылымды бұзбауы керек.
Білім беру контентін жасауға арналған редакторлар:
Мәтіндік редакторлар
Microsoft Word
Google Docs
Wordpad
Презентация жасауға арналған редакторлар
Microsoft Power Point
Canva
Slidesgo
Ментальды карта жасау үшін қолданылатын платформалар
Coggle it
Mindomo
Практикалық сабақ 4 Мультимедиялық материалдар жасау: видео және аудио
Бейнежазба мен өңдеуге арналған құралдармен жұмыс.
Бейнежазба жасау және оны өңдеуге арналған құралдар кең таңдауды ұсынады, соның ішінде жаңадан бастаушыларға да, кәсіби мамандарға да арналған шешімдер бар. Мұнда сізге бейнемонтаж және бейне өңдеу үшін қолдануға болатын ең танымал құралдардың тізімін ұсынамын:
1. Adobe Premiere Pro
Кәсіби деңгейдегі бейне өңдеу бағдарламасы.
Функциялары: бейне кесу, монтаждау, түсті коррекциялау, аудионы редакциялау, эффекттерді қосу.
Әлемдегі ең танымал бейнемонтаж бағдарламаларының бірі және көптеген кәсіби кинематографистер мен блогерлер қолданады.
2. Final Cut Pro X
MacOS жүйесінде жұмыс істейтін бейне редактор.
Оңай әрі қуатты интерфейс ұсынады, әсіресе Apple экожүйесінде жұмыс істейтін пайдаланушылар үшін ыңғайлы.
Кәсіби бейнемонтаж бен арнайы эффектілерді қосуға арналған құралдар бар.
5. Filmora
Жаңадан бастаушыларға және әуесқойларға арналған қарапайым бейне редактор.
Қолдануға оңай, бірақ сонымен қатар арнайы эффектілер, аудио және бейне түзетулер, тақырыптар мен фильтрлердің кең таңдауы бар.
Бағдарлама негізінен үйде бейнемонтаж жасаушылар үшін ыңғайлы.
7. iMovie
MacOS және iOS жүйелерінде жұмыс істейтін қарапайым редактор.
Бейне жасауға және оған арнайы эффектілерді қосуға өте ыңғайлы.
Бұл бағдарлама әсіресе үйде бейне монтаждау үшін және кішігірім жобаларға жақсы.
3. DaVinci Resolve
Кәсіби бейне өңдеуге және түсті коррекциялауға арналған тегін бағдарлама.
Бұл бағдарлама түсті коррекциялау және визуалдық эффектілер жағынан ерекше мықты.
Платиналы нұсқасында бейне монтаждаудың және дыбысты өңдеудің кеңейтілген мүмкіндіктері бар.
4. Sony Vegas Pro
Бейне редакциялауда оңай әрі түсінікті интерфейс ұсынады.
Орта деңгейдегі және кәсіби пайдаланушылар үшін ыңғайлы. Мұнда көпқабатты редакциялау, анимация, арнайы эффектілер және дыбыс жазу мүмкіндіктері бар.
6. Shotcut
Ашық кодты тегін бейне редактор.
Көптеген бейне және аудио форматтарын қолдайды және заманауи бейне файлдарды өңдеуге арналған барлық қажетті функциялар бар.
Linux, Windows және MacOS жүйелерінде жұмыс істейді.
Оқу үшін подкасттар мен аудиоматериалдар жасау.
Оқу мақсатында подкасттар мен аудиоматериалдар жасау — тиімді әрі заманауи тәсілдердің бірі. Оқу материалдарын аудио форматқа айналдыру білім алушыларға ыңғайлы және мобильділік береді. Міне, оқу үшін подкасттар мен аудиоматериалдар жасауға көмектесетін бірнеше қадамдар мен құралдар:
1. Қажетті құрал-жабдықтар мен бағдарламалар
Микрофон: Сапалы аудиоматериал жазу үшін жақсы микрофон қажет. Бюджетке байланысты бірнеше нұсқалар бар:
Blue Yeti немесе Audio-Technica AT2020 — жоғары сапалы микрофондар.
Бастапқы кезеңде смартфон микрофонын да қолдануға болады, бірақ сапалы нәтиже алу үшін арнайы микрофон пайдаланған жөн.
Дыбыс жазу бағдарламалары:
Audacity (тегін) — бұл бағдарлама аудиожазбаларды өңдеу үшін тамаша. Оны дыбысты жазу, кесу және таза өңдеу үшін қолдануға болады.
GarageBand (MacOS) — Apple өнімдеріне арналған кәсіби аудио жазу және монтаждау құралы.
Adobe Audition — кәсіби подкаст және аудиоматериал өңдеу үшін ұсынылатын платформа. Бұл бағдарлама күрделі аудиожұмыстарға арналған, бірақ оны қолдану оңай.
2. Подкаст не аудиоматериал жазу процесі
Тақырыпты анықтау: Алдымен, оқуға арналған нақты тақырыпты анықтап алу керек. Бұл тақырып сіздің тыңдаушыларыңыз үшін пайдалы әрі қызықты болуы керек.
Сценарий жазу: Подкаст не аудио материалды жазу алдында сценарий дайындау маңызды. Бұл мәтін нақты, әрі жүйелі болуы тиіс. Артық ақпараттан аулақ болыңыз және тыңдаушыларға басты тақырыпты түсінікті жеткізіңіз.
Жазу: Сапалы дыбыс жазу өте маңызды. Жазу барысында микрофонды тым алыс не тым жақын қоймаңыз және тыныш бөлмеде жазған жөн.
Монтаждау: Жазылған материалды өңдеңіз — қателерді кесіп алып, қажетсіз жерлерді алып тастаңыз. Аудионың сапасын жақсарту үшін шуды азайту құралдарын қолданыңыз.
Фоновая музыка қосу: Аудиоматериалды қызықты етіп көрсету үшін жеңіл музыка қосуға болады. Музыка оқу материалына кедергі келтірмейтіндей жұмсақ болғаны дұрыс.
3. Подкастты жариялау
Подкастыңызды не аудиоматериалыңызды жариялау үшін арнайы платформаларға жүктеу қажет:
Anchor — бұл платформа арқылы подкастыңызды оңай жүктеп, түрлі подкаст алаңдарына таратуға болады (Spotify, Apple Podcasts және т.б.).
SoundCloud — әуесқой аудиожазбалар мен подкасттарды жариялау үшін танымал платформа.
YouTube — видео форматтағы подкасттар мен аудиоматериалдар үшін де жақсы алаң.
4. Аудиториямен жұмыс
Подкастты немесе оқу үшін аудиоматериалды жиі шығарып, өз аудиторияңызбен байланыста болу маңызды. Тыңдаушылардың пікірлерін тыңдап, олардың сұрақтарына жауап беріп отырыңыз. Осылайша, тыңдаушылардың қызығушылығын жоғарылатып, білім беру процесіне көбірек адамдарды тартуға болады.
Практикалық сабақ 10 Инклюзивті дизайн: әртүрлі топтарға арналған курсты бейімдеу
Инклюзивті білім берудің маңызы
Әділдік пен Теңдік
Барлық оқушылардың білім алуға тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету.
Қоғамның дамуы
Жеке бастың дамуы
Оқушылардың потенциалын ашуға және олардың дамуына ықпал ету.
Инклюзивті білім беру ресурстарының мысалдары
Khan Academy
Онлайн платформа, әртүрлі пәндер бойынша сабақтар мен ресурстарды ұсынады, субтитрленген бейнелерді қолдайды.
Google Classroom
Оқытушылар мен оқушылар арасындағы байланысты жеңілдететін платформа, әртүрлі мүмкіндіктерді ұсынады.
OpenStax
Ашық қол жетімді оқулықтар мен материалдарды ұсынатын платформа, әртүрлі форматтарда қолжетімді.
Duolingo
Тілдерді үйренуге арналған онлайн платформа, әртүрлі тілдердегі аудио, бейне материалдарды ұсынады.
Инклюзивті білім беруді қамтамасыз етуге арналған технологиялар
Экран оқушылары
Көру қабілеті шектеулі оқушыларға экран мазмұнын дыбыстық сигналдармен таныстыратын бағдарлама.
Дыбыс тану бағдарламалары
Сөзбен басқаруды қамтамасыз ететін, экран мазмұнын дыбыстық сигналдарға айналдыратын бағдарламалар.
Адаптивті пернетақталар
Қолданушылардың физикалық мүмкіндіктеріне сәйкес келетін, әртүрлі функциялар мен мүмкіндіктерді ұсынатын пернетақталар.
Практикалық сабақ 11 Практикалық тапсырмаларға VR және AR енгізу
Қарапайым VR/AR элементтерін әзірлеу.
VR ойындарын құру — қосымшалар, толық тренажерлар мен тренажерлар шындыққа жақын және толық өзара әрекеттесу жағдайында коммерциялық жобалар үшін адамның сенсорлық қабылдауы.
Виртуалды шындықтың дамуы технологияны салаға енгізуге жауапты. Қолдану түріне және оның мақсатына байланысты әртүрлі құрылғылар қолданылады:
3D экрандар.
Виртуалды шындық гарнитурасы.
Дыбыстық жүйе.
Ретина мониторы.
Виртуалды қолғаптар.
VR АУҚЫМЫ (ЖОБАЛАР)
Виртуалды шындық ойын-сауықта ғана қолданылмайды қоршаған орта, сонымен қатар басқа бағыттар бойынша кеңінен жүзеге асырылады. VR жобаларын жасау – күрделі процесс. Қызмет ауқымы, нюанстар мен саланың ерекшеліктері ескерілген. Технологияны қолдану дерлік мүмкін кез келген өріс үшін сандық өнімнің құнын және енгізу кестесін дұрыс анықтау қажет.
VR (виртуалды шындық) және AR (кеңейтілген шындық) элементтерін әзірлеу үшін мынадай негізгі қадамдарды орындауға болады:
1. Құралды таңдау
Unity: Ойындар мен 3D графика әзірлеуде кеңінен қолданылатын платформа. VR/AR жобалары үшін Unity көптеген кітапхана мен плагин ұсынады.
Unreal Engine: Күшті графикаға ие жобалар үшін, мысалы, жоғары сапалы көрнекіліктері бар жобаларда кеңінен қолданылады.
ARKit (iOS) және ARCore (Android): AR әзірлеу үшін арнайы құралдар.
2. Жобаны дайындау және кітапханаларды орнату
Unity немесе Unreal Engine сияқты құралдарда VR/AR әзірлеуге қажет плагиндер мен кітапханаларды орнатыңыз. Мысалы:
Unity-да XR Interaction Toolkit, AR Foundation сияқты кітапханаларды қосуға болады.
Unreal Engine-де Google VR немесе Oculus VR плагиндерін қосуға болады.
3. 3D объектілерін жасау немесе дайындау
Егер сізде 3D объектілерін жасау тәжірибесі болса, Blender, Maya немесе 3ds Max сияқты бағдарламаларда өзіңіз жасай аласыз.
Сонымен қатар, Unity Asset Store немесе Unreal Marketplace сияқты орындарда дайын 3D модельдер мен текстураларды табуға болады.
4. AR және VR орталарына бейімдеу
AR: Камера арқылы нақты әлемге объектілерді орналастыру қажет. ARKit немесе ARCore арқылы құрылғының камерасын пайдалана отырып, нақты әлемнің жазықтықтарын анықтауға болады.
VR: Пайдаланушыны толықтай виртуалды ортаға енгізу керек. Unity немесе Unreal Engine арқылы пайдаланушының көрінісін басқаратын VR камераларын қоюға болады.
5. Қимылдар мен интерактивтілікті қосу
Контроллерлер арқылы VR-де объектілермен әрекеттесуді қосуға болады. Unity-да XR Interaction Toolkit бұл процесті жеңілдетеді.
AR жобаларында экранды басу немесе қимылдарды анықтау арқылы объектілермен әрекеттесуді іске асыруға болады.
6. Жобаны тестілеу
Жобаны мобильді құрылғыда немесе VR гарнитурасында тестілеу қажет. Тестілеу барысында қолданушылардың ыңғайлығына, өнімділігіне назар аударыңыз.
7. Қосымша функциялар мен жетілдірулер қосу
Қосымша эффектілер, дыбыс, және анимациялар қосып, жобаны нақтылау.
Пайдаланушының тәжірибесін жақсарту үшін интерфейсті оңтайландыру және қажетті өңдеулер енгізу.
Оқу тапсырмаларына VR/AR енгізу.
Оқу тапсырмаларына VR және AR технологияларын енгізу арқылы білім беру процесін айтарлықтай қызықты және интерактивті етуге болады. Оқушыларға ақпаратты тиімді жеткізу және түсінуді жақсарту үшін VR/AR қолдану төмендегі тәсілдерде жүзеге асуы мүмкін:
1. Виртуалды зертханалар
VR технологиясын қолданып, оқушыларды химия, физика, биология сияқты пәндерде тәжірибе жасауға арналған зертханаларға "кіргізуге" болады. Мысалы, химия пәнінде қауіпті тәжірибелерді виртуалды ортада қауіпсіз түрде өткізу мүмкіндігі беріледі.
Мұндай зертханалар оқушылардың тәжірибелік дағдыларын дамытып, қызығушылығын арттырады.
2. Тарихи оқиғалар мен географияны зерттеу
VR арқылы оқушыларды тарихтағы белгілі бір кезеңдерге "саяхатқа" апаруға болады. Мысалы, Ежелгі Египетке, Рим империясына бару немесе тарихи оқиғаларды шынайы көрінісінде көру.
Географияда AR технологиясымен жер шарын зерттеп, әртүрлі континенттердің климатын, жер бедерін және өсімдіктер мен жануарлар дүниесін көруге болады.
3. Математика мен физикадағы күрделі концепцияларды түсіндіру
VR және AR арқылы математикалық модельдерді кеңістікте визуализациялау оқушыларға күрделі формулалар мен заңдылықтарды түсінуді жеңілдетеді.
Мысалы, үш өлшемді графиктерді көрсету, физикалық қозғалысты анимация арқылы көрсету арқылы абстрактылы тақырыптарды меңгеруге көмектеседі.
4. Медицина және анатомия сабақтары
VR/AR технологиялары анатомия пәнінде студенттерге адам денесінің құрылымын егжей-тегжейлі зерттеуге мүмкіндік береді. Олар әрбір ағзаны бөлшектеп, оның жұмыс принципін көру үшін AR/VR құралдарын пайдалана алады.
Бұл тәсіл медицина мен биология мамандықтарын меңгеріп жатқан студенттерге әсіресе пайдалы.
5. Тіл үйренуде тілдік ортаны құру
VR арқылы шетел тілін үйреніп жатқан оқушыларды сол тілде сөйлейтін елдерге "апаруға" болады. Олар виртуалды түрде сол елдің мәдениетімен, тілімен таныса алады және күнделікті қолданылатын фразалар мен сөздерді өмірлік жағдайларда қолдануды үйренеді.
AR арқылы жаңа сөздерді көрнекілікпен байланыстырып, оларды нақты суреттер немесе 3D модельдер арқылы көрсету оқушылардың есте сақтау қабілетін жақсартады.
6. STEM пәндерінде жобалау және құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру
AR арқылы инженерлік жобалар, механикалық құрылымдар немесе электронды схемаларды құрастыру мүмкіндігін береді.
Мысалы, оқушыларға күрделі машиналар немесе құрылғылардың бөлшектерін виртуалды түрде жинауға, олардың жұмыс принциптерін түсінуге мүмкіндік жасау.
7. Оқу тапсырмаларын ойындар мен викториналар арқылы өту
AR арқылы ойындарды қолдану арқылы оқу тапсырмаларын орындау оқушылардың қызығушылығын арттырады. Мысалы, тарихтан немесе географиядан викториналар өткізу немесе көрнекі модельдер арқылы жаратылыстану пәндерінде білімдерін бекіту.
VR арқылы нақты тапсырмаларға қатысты ойын элементтерін енгізіп, оқушыларды белсенді қатысуға ынталандыруға болады.
Практикалық сабақ 13 Қазіргі заманғы трендтерді қолдану: микроуроктар жасау
Практикалық сабақ 5 Интерактивті элементтер: викториналар мен сауалнамалар жасау
Викториналар жасауға арналған онлайн құралдарды пайдалану (Quizlet, Kahoot, ).
Викториналар жасауға арналған онлайн құралдар оқу процесін қызықты, интерактивті және тиімді етуге көмектеседі. Бұл құралдар студенттер мен мұғалімдерге оқу материалын қайталауға, есте сақтауға, және меңгеруге мүмкіндік береді. Міне, ең танымал викторина жасауға арналған платформалар және олардың ерекшеліктері:
1. Quizlet
Мүмкіндіктері:
Оқу карталары (Flashcards): Quizlet студенттерге оқу материалын есте сақтауға көмектесетін карталарды жасауға және оларды бірнеше түрлі режимде қайталауға мүмкіндік береді.
Тесттер мен жаттығулар: Автоматты түрде тесттер құруға болады, мысалы, көп таңдаулы сұрақтар, сәйкестендіру, жазбаша жауаптар.
Командалық режим: Студенттермен топтық ойындар ұйымдастырып, оқу процесін жарыс түрінде өткізуге мүмкіндік береді.
Қалай қолдануға болады:
Quizlet сайтына тіркеліп, өзіңіздің оқу карталарыңызды құрыңыз немесе дайын материалдарды пайдаланыңыз.
Студенттерге сілтеме жіберіп, викторина немесе тесттерді орындауды ұсыныңыз.
Артықшылықтары:
Тегін және қолдануға ыңғайлы.
Жеке, топтық оқуға қолайлы.
Оқу карталарының мобильдік қосымшасы бар, бұл материалды кез келген уақытта қайталауға мүмкіндік береді.
2. Kahoot!
Мүмкіндіктері:
Интерактивті викториналар: Мұғалімдер мен оқушылар үшін викториналар жасауға мүмкіндік беретін өте танымал платформа.
Жарыс элементі: Викториналар нақты уақыт режимінде өткізіледі, және әрбір қатысушы дұрыс жауап бергенде ұпай жинайды.
Қолдану қарапайымдылығы: Оқушылар кез келген құрылғыдан, арнайы кодты енгізіп, викторинаға қосыла алады.
Қалай қолдануға болады:
Тіркелгеннен кейін Kahoot-тың негізгі интерфейсінде викторина жасауға болады. Сұрақтарды жазып, жауаптар қосып, ойынды бастаңыз.
Студенттерге викторина кодын жіберіп, оларды қатыстыруға болады.
Артықшылықтары:
Жарысқа негізделген, қызықты және интерактивті.
Жарысты сабақ кезінде немесе қашықтан оқыту форматында ұйымдастыруға болады.
Статистика мен нәтижелерді сақтайды, оқушылардың жетістіктерін бақылауға мүмкіндік береді.
Сауалнамаларды оқу курстарына енгізу.
Сауалнамаларды оқу курстарына енгізу — оқыту процесін тиімді бағалаудың және студенттердің пікірін білу арқылы курсты жақсартудың маңызды құралы. Сауалнамалар арқылы сіз оқушылардың курсты қалай қабылдағанын, олардың ұсыныстары мен түсінбеген жерлерін анықтай аласыз, сондай-ақ, болашақта оқыту сапасын арттыруға бағытталған түзетулер енгізуге мүмкіндік аласыз.
Сауалнамаларды оқу курстарына енгізудің артықшылықтары:
Студенттердің кері байланысы:
Сауалнамалар студенттерден олардың оқу процесіне, материалдардың қолжетімділігіне және оқытушының жұмысына қатысты пікірлерін алуға көмектеседі. Бұл ақпарат оқыту сапасын жақсартуға бағытталған бағалы дерек көзі болып табылады.
Сабақтың тиімділігін бағалау:
Студенттерден алған сауалнамалар курстың әлсіз және күшті жақтарын бағалауға мүмкіндік береді. Мысалы, қай тақырыптардың қиындық туғызғанын немесе қандай әдістемелердің тиімдірек болғанын білуге болады.
Оқушылардың қанағаттануын анықтау:
Сауалнамалар студенттердің курсқа деген қанағаттану деңгейін бағалауға көмектеседі. Бұл алдағы курстарды дамыту үшін өте маңызды көрсеткіш.
Оқыту стратегияларын жақсарту:
Сауалнамадан алынған кері байланыс негізінде оқыту әдістемелерін жаңартуға немесе өзгертулер енгізуге болады. Мысалы, оқыту материалдарының форматын ауыстыру немесе қосымша түсіндірмелер енгізу арқылы студенттердің оқу жетістіктерін арттыруға болады.
Сауалнамаларды енгізуге арналған қадамдар
Сауалнама мақсаттарын анықтау:
Сауалнаманы не үшін құрастыратыныңызды анықтаңыз. Сізге курстың мазмұны туралы пікірлер ме, әлде оқыту әдістемесіне қатысты кері байланыс қажет пе? Мақсатқа байланысты сауалнама сұрақтарын құрастыру керек.
Сұрақтарды құрастыру:
Сұрақтар қысқа әрі нақты болуы керек. Студенттерге түсінікті, жауап беруге оңай сұрақтар қою өте маңызды.
Мысалы:
Курстың қай бөлімі сізге ең пайдалы болды?
Сабақтың құрылымы сіз үшін түсінікті болды ма?
Қай тақырып түсіндіруде қиындық тудырды?
Сабақ барысында қосымша материал қажет болды ма?
Жабық және ашық сұрақтардың теңгерімін ұстаңыз. Жабық сұрақтар (мысалы, "иә/жоқ" немесе "1-ден 5-ке дейінгі шкалада бағалау") студенттердің жалпы көзқарасын түсінуге көмектеседі, ал ашық сұрақтар қосымша түсініктемелер алуға мүмкіндік береді.
Сауалнаманы құрастыру құралдары:
Google Forms: Қарапайым әрі тегін сауалнамалар құруға арналған құрал. Оны қолдану оңай және сауалнаманы кез келген адамға жіберуге болады. Нәтижелерді автоматты түрде талдауға мүмкіндік береді.
SurveyMonkey: Жетілдірілген сауалнамаларды жасауға арналған платформа. Онда сауалнаманың бірнеше типтері бар, соның ішінде кәсіби талдау құралдары.
Typeform: Интерактивті сауалнамаларды әдемі және қолдануға ыңғайлы түрде жасауға мүмкіндік береді.
Microsoft Forms: Microsoft экожүйесімен жұмыс істейтіндер үшін тиімді құрал, нәтижелерді талдауға ыңғайлы және қарапайым интерфейсі бар.
Сауалнама өткізу уақыты:
Сауалнаманы курстың әр кезеңінде өткізуге болады:
Курс басталғанда: Оқушылардың бастапқы білім деңгейін анықтау үшін.
Курс барысында: Сабақтардың орта тұсында студенттерден олардың түсінген-түсінбегенін және сабақтың тиімділігін сұрауға болады.
Курс соңында: Курстың толық тәжірибесін бағалау және оқушылардың қанағаттану деңгейін анықтау үшін.
Нәтижелерді талдау және қолдану:
Сауалнама нәтижелерін мұқият талдап, жиі кездесетін ұсыныстарды немесе пікірлерді қарастырыңыз.
Оқушылардың ұсыныстары негізінде курстың әлсіз жақтарын түзетіп, білім беру сапасын арттыруға бағытталған қадамдар жасаңыз.
Практикалық сабақ 6 Ойындандыру: ойын элементтерін әзірлеу
Курстарға ойын элементтері мен сценарийлерін қосу.
Курстарға ойын элементтері мен сценарийлерін қосу – білім беру процесін интерактивті, қызықты және тиімді етуге мүмкіндік беретін заманауи тәсіл. Геймификация (ойын элементтерін енгізу) оқытушыларға материалды жақсырақ түсіндіруге және студенттерге оқу барысында белсенді түрде қатысуға көмектеседі.
Ойын элементтерін қосу
Балдар мен марапаттар:
Курсты аяқтаған сайын студенттер балл, жұлдыз немесе басқа да марапаттар ала алады. Бұл әдіс студенттердің жетістіктерін көрнекі түрде көрсетуге мүмкіндік береді және оларды белсенді түрде тапсырмаларды орындауға ынталандырады.
Деңгейлер:
Оқу процесін ойынның деңгейлері сияқты құру арқылы күрделілікті біртіндеп арттыруға болады. Әр деңгейден өткен сайын студенттерге жаңа білім мен дағдылар ұсынылады.
Таблицалар мен рейтингтер:
Студенттер арасындағы салауатты бәсекелестік үшін рейтингтік жүйе құруға болады. Бұл оқушыларды өз деңгейлерін жақсартуға және басқалармен салыстыруға мүмкіндік береді.
Ойын валютасы:
Студенттер әртүрлі жетістіктер үшін "ойын валютасын" жинай алады, оны виртуалды марапаттарға немесе білім беру ресурстарына айырбастауға болады.
Миссиялар мен квесттер:
Сабақтарды шағын миссиялар немесе квесттер түрінде құру студенттерге белсенді қатысуға және мәселелерді шешу дағдыларын дамытуға көмектеседі.
Сценарийлерді қолдану
Рөлдік ойындар:
Студенттерге нақты өмірдегі жағдайларды ойнау арқылы белгілі бір рөлдерде болу ұсынылады. Бұл әдіс сыни ойлау, командада жұмыс істеу және практикалық дағдыларды дамытуға көмектеседі. Мысалы, бизнес курстарында студенттер өз компанияларын басқарып көре алады.
Интерактивті сценарийлер:
Курста оқытушылар әртүрлі сценарийлерді пайдалана алады, онда студенттер шешімдер қабылдауы керек. Мысалы, медицина курсында диагноз қою немесе емдеу әдісін таңдау туралы шешім қабылдау. Бұл оқу материалының тереңірек меңгерілуіне ықпал етеді.
Қателіктер мен нәтиже:
Студенттердің шешімдерінің салдарын көрсететін сценарийлер арқылы олар қателіктерден сабақ алады және бұл шынайы жағдайларды еске түсіреді.
Сыйақы және жетістіктер жүйесін енгізу.
Ойындандыру мен сыйақы жүйесінің бірлескен артықшылықтары:
Мотивацияны арттыру:
Ойын элементтері мен марапаттар жүйесі адамдарға өз жұмысын жақсартуға ынталандырады. Олар алдына қойылған мақсатқа жету үшін көбірек күш салады.
Белсенді қатысу:
Ойын элементтері мен марапаттар мотивацияны қолдап, қызметкерлердің немесе студенттердің қатысу деңгейін арттырады.
Шығармашылық пен ынталандыру:
Сыйақы жүйесі шығармашылыққа, инновациялық ойлауға және командалық жұмысқа ықпал етеді.
Жетістіктерді мойындау:
Әрбір жетістікке жеткен қызметкер немесе оқушы марапатталып, өзін бағалаудың жоғары деңгейіне ие болады.
Практикалық сабақ 7 Мобильді курстар және микрооқыту
Мобильді курстар мен микрооқыту – білім алудың жаңа, заманауи форматтары болып табылады, олар оқуды қолжетімді және тиімді етеді.
Мобильді курстар – бұл білім беру бағдарламалары, қолданбалар немесе веб-платформалар арқылы смартфон немесе планшет арқылы қолжетімді болатын курстар. Оқушылар кез келген уақытта және кез келген жерде оқу материалдарын қарастыра алады. Мобильді курстардың артықшылықтары:
Икемділік
пайдаланушылардың өз кестелеріне қарай оқуы мүмкіндігі;
Жылдам қолжетімділік
оқуды бастау үшін интернетке қосылған құрылғы ғана қажет;
Интерактивтілік
бейне дәрістер, тесттер, викториналар, ойын элементтері сияқты функциялар оқу процесін қызықты етеді.
Микрокурстардың сипаттамалары
1. Микрокурстар әдетте бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылады. Олар шағын, оңай меңгерілетін ақпараттық блоктардан тұрады.
2. Әр микрокурс белгілі бір тақырып немесе дағдыға бағытталады, мысалы, цифрлық маркетингтің негіздері, Excel бағдарламасы, бағдарламалау, көшбасшылық дағдылар және т.б. Бұл студенттерге нақты мәселелерді терең меңгеруге мүмкіндік береді.
3. Микрокурстар көбінесе өз бетінше оқу режимінде өтеді, бұл студенттерге өз уақытында, ыңғайлы темпте білім алуға мүмкіндік береді. Көптеген платформалар материалдарға 24/7 қолжетімділік ұсынады.
4. Микрокурстардан алынған білім мен дағдыларды курсты аяқтағаннан кейін бірден қолдануға болады. Бұл оқушыларға жаңа білімді жұмыста немесе жеке өмірде бірден пайдалануға көмектеседі.
5. Микрокурстар әртүрлі контент түрлерін қамтиды: бейнематериалдар, мәтіндер, интерактивті тапсырмалар, тесттер және викториналар, бұл оқытуды қызықты әрі интерактивті етеді.
Микрооқыту форматтары
Видео сабақтар
Подкасттар
Инфографика
Микрокурстарды ұсынатын платформаларға мысалдар
Coursera: Платформада бизнес, маркетинг, жасанды интеллект сияқты әртүрлі тақырыптар бойынша микрокурстар бар
Udemy: Мыңдаған микрокурстарды қамтитын кең платформа, мұнда оқытушылар өз курстарын жүктеп, студенттерге ұсына алады.
LinkedIn Learning: Кәсіби даму мен мансаптық өсуге бағытталған микрокурстарды қамтиды.
edX: Үлкен онлайн курстардан бөлек, әртүрлі пәндер бойынша қысқа бағдарламалар мен микрокурстар ұсынады
Skillshare: Шығармашылық және техникалық дағдылар бойынша көптеген микрокурстарды қамтитын оқыту платформасы
Практикалық сабақ 8 Мобильді оқытуға арналған курс дизайны
Мобильді дизайн принциптерін қолдану.
Мобильді дизайн принциптерін қолдану — мобильді құрылғыларға арналған тиімді, ыңғайлы және қолжетімді интерфейсті құрастыруды қамтамасыз ететін негізгі қадам. Бұл принциптерді қолдану қолданушы тәжірибесін жақсартып, өнімділік пен өзара әрекеттесу деңгейін арттыруға көмектеседі. Төменде мобильді дизайнның негізгі принциптері мен оларды қолдану жолдары көрсетілген.
1. Икемді және қарапайым интерфейс (Simplicity & Flexibility)
Мобильді құрылғылардың экраны шағын болғандықтан, интерфейс минималистік және қарапайым болуы керек.
Минимализм: Қажет емес элементтерді алып тастап, тек маңызды ақпарат пен функцияларды көрсету. Әр элементтің нақты мақсаты болуы қажет.
Навигацияны оңайлату: Қолданушылар курста оңай жол табуы үшін логикалық, қарапайым және интуитивті навигация элементтерін қолдану (мысалы, төменгі мәзір, жылдам сілтемелер).
2. Интуитивті өзара әрекеттесу (Intuitive Interaction)
Қолданушылардың интерфейспен қалай жұмыс істейтінін оңай түсінуі маңызды.
Таныс үлгілер: Қолданушыларға таныс қимылдар мен әрекеттерді пайдалану (мысалы, басу, сырғыту, үлкейту/кішірейту).
3. Мазмұнды басым ету (Content-First Approach)
Мобильді құрылғыларда экран кеңістігі шектеулі, сондықтан мазмұн бірінші орынға қойылуы керек.
Фокус мазмұнға: Пайдаланушының назарын негізгі мазмұнға аударып, визуалды жүктемелерден арылту. Тек маңызды мәтін, бейне немесе интерактивті элементтерді көрсетіңіз.
Қысқа және түсінікті контент: Ұзын мәтіндерден аулақ болу, керісінше, ақпаратты қысқа абзацтар немесе инфографика арқылы беру.
4. Адаптивті дизайн (Responsive Design)
Мобильді дизайн құрылғының әртүрлі экран өлшемдеріне автоматты түрде бейімделуі керек.
Бейімделетін интерфейс: Экранның өлшеміне байланысты навигация элементтері, мәтіндер және суреттердің орналасуын өзгерту. Мысалы, үлкен экранда элементтер бір қатарға жайғасса, кіші экранда олар баған түрінде орналасады.
Жылдам жүктелу: Беттің немесе қолданбаның жүктелу уақытын қысқарту үшін суреттердің өлшемдерін және басқа ресурстарды оңтайландыру.
5. Интерактивтілік және кері байланыс (Interactivity & Feedback)
Интерактивтілік қолданушыны белсенді ұстап, әрекеттеріне жауап алуға мүмкіндік береді.
Жылдам кері байланыс: Қолданушы қандай да бір әрекет жасағаннан кейін, мысалы, батырманы басқан кезде, сол әрекеттің орындалғанын көрсететін кері байланыс беру (түсті өзгерту, дыбыс, вибрация).
Анимация және ауысулар: Жай әрі тегіс анимацияны қолдану, бірақ оны шамадан тыс қолданудан сақтану. Олар интерфейске жан бітіріп, процесті интуитивті етуі керек.
6. Геймификация элементтері (Gamification)
Геймификация – мобильді курстарда оқушылардың қызығушылығын арттыру үшін ойын элементтерін қолдану тәсілі.
Жетістіктер мен марапаттар: Прогресс индикаторлары, деңгейлер немесе марапаттау жүйесін қолдану арқылы қолданушыларды ынталандыру.
Викториналар мен интерактивті тапсырмалар: Оқушыларды материалды қайталап, түсінгенін тексеру үшін интерактивті элементтерді қосу.
7. Офлайн қолдау және қолжетімділік (Offline Support & Accessibility)
Мобильді құрылғыларда курсты офлайн режимде қолдануға мүмкіндік беру және мүмкіндігі шектеулі адамдарға қолжетімділікті қамтамасыз ету маңызды.
Офлайн режим: Кейбір материалдарды немесе сабақтарды алдын ала жүктеу мүмкіндігін қамтамасыз ету, сонда қолданушылар интернетсіз де оқи алады.
Қолжетімділікті жақсарту: Мәтіндер экран оқу құрылғылары арқылы оқылатын болуы тиіс. Контрастты түстер мен үлкен шрифттерді қолдану.
8. Құрылғы мүмкіндіктерін пайдалану (Device Features Utilization)
Мобильді құрылғылардың аппараттық мүмкіндіктерін тиімді қолдану курстың әлеуетін арттырады.
Микрофон және камера: Интерактивті тапсырмалар үшін микрофон немесе камераны қолдану, мысалы, дауыстық тапсырмалар немесе бейне түсіру арқылы тапсырмалар орындау.
Push-хабарламалар: Қолданушыларды маңызды оқиғалар немесе тапсырмалар туралы хабардар ету үшін push-хабарламаларды қолдану.
Курсты әртүрлі құрылғыларда тестілеу.
Курсты әртүрлі құрылғыларда тестілеу – мобильді оқыту курсының барлық платформалар мен құрылғыларда бірдей тиімді жұмыс істейтіндігіне көз жеткізудің маңызды кезеңі. Бұл процесс курстың барлық пайдаланушылар үшін ыңғайлы әрі қолжетімді болуын қамтамасыз етеді. Төменде тестілеу барысында ескерілуі қажет негізгі қадамдар мен аспектілер берілген.
1. Құрылғыларды таңдау
Тестілеу әртүрлі құрылғыларда жүргізілуі керек, себебі студенттер мобильді курстарға әртүрлі смартфондар, планшеттер және компьютерлер арқылы қатыса алады.
Операциялық жүйелер: Android және iOS платформаларындағы смартфондар мен планшеттер.
Экран өлшемдері: Әртүрлі экран өлшемдері (шағын смартфондардан бастап үлкенірек планшеттерге дейін).
Браузерлер: Chrome, Safari, Firefox, Microsoft Edge сияқты түрлі браузерлерде жұмысын тексеру.
Chrome
Safari
Firefox
Microsoft Edge
2. Адаптивті дизайнды тексеру
Курстың адаптивті дизайны барлық құрылғыларда дұрыс жұмыс істеуі тиіс.
Экранның масштабы: Мәтіннің оқылуы, бейнелер мен графикалардың дұрыс көрсетілуі үшін контенттің экран өлшемдеріне дұрыс бейімделуін тексеру.
Қолданушы интерфейсі: Навигация мен интерфейстің әртүрлі құрылғыларда, мысалы, сенсорлық экрандарда және пернетақтамен басқарыла алатын құрылғыларда ыңғайлы жұмыс істеуін тексеру.
3. Жүктеу және өнімділікті тестілеу
Әртүрлі құрылғыларда курстың жүктелу жылдамдығы мен өнімділігін тексеру өте маңызды.
Жүктелу уақыты: Құрылғының қуатына және интернет байланысына байланысты жүктеу уақытының әртүрлі болуын тексеру.
Мультимедиа өнімділігі: Бейне, аудио және интерактивті элементтердің баяу жүктелуі, кідірістер немесе үзілу мәселелерін анықтау.
4. Кросс-браузерлік тестілеу
Әртүрлі браузерлерде курстың функционалдығы мен визуалды көрінісін тексеру қажет.
Браузерлер арасындағы айырмашылықтар: Кейбір браузерлерде мультимедиялық элементтер немесе сценарийлер дұрыс жүктелмеуі мүмкін, сондықтан әр браузердегі айырмашылықтарды бақылау керек.
HTML5 қолдауы: Курста пайдаланылған технологиялардың барлық браузерлерде, әсіресе ескі нұсқаларда, дұрыс жұмыс істейтіндігін тексеру.
Мобильді оқытуға арналған курс дизайны – білімді тиімді әрі қолжетімді етіп беру үшін арнайы құрылған жүйе. Бұл курстарды жобалау кезінде мобильді құрылғылардың ерекшеліктері мен пайдаланушылардың қажеттіліктерін ескеру қажет. Төменде мобильді курсты әзірлеуге арналған негізгі принциптер мен элементтер берілген.
1. Қарапайымдылық және ыңғайлылық
Қарапайым навигация: Пайдаланушылар курсты оңай шарлай алуы керек. Аз батырмалар мен қадамдарды қолданып, оқу модулдеріне жылдам қол жеткізуге жағдай жасау.
Жедел жүктелу: Контент жылдам жүктелуі тиіс, себебі мобильді құрылғылар көбіне төмен жылдамдықтағы интернетке қосылады.
Оңтайлы интерфейс: Экранның шектелген кеңістігін тиімді пайдалану үшін контент қысқа абзацтармен, кестелермен және инфографикалармен ұсынылуы керек.
2. Қысқа және мазмұнды контент
Микрооқыту форматтары: Қысқа видеолар, аудио жазбалар, шағын тесттер мен инфографикалар курстың тиімділігін арттырады.
Нақты мақсаттар: Әрбір модуль нақты бір мақсатқа бағытталуы тиіс, яғни бір материалды меңгеруге жеткілікті болуы қажет.
Қайталау және бекіту: Маңызды ақпаратты қайталап, оны қолдануға мүмкіндік беретін шағын тесттер, интерактивті жаттығулар енгізу қажет.
3. Интерактивтілік
Интерактивті элементтер: Викториналар, интерактивті кестелер немесе таңдау тесттері арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру.
Геймификация: Ойын элементтерін қосу арқылы оқушыларды белсенді ету, мысалы, жетістіктер жүйесін немесе марапаттау жүйесін қосу.
4. Мультимедиялық құралдарды пайдалану
Көбірек бейне және аудио контент: Қысқа бейнелер мен подкасттар оқу материалдарын көрнекі және түсінікті етеді.
Инфографика және диаграммалар: Күрделі ақпаратты қарапайым визуалды түрде ұсыну оқушыларға материалды жақсы меңгеруге мүмкіндік береді.
5. Қолжетімділік және икемділік
Офлайн режимдегі қолдау: Пайдаланушылар интернетсіз де белгілі бір материалдарды қарап, жүктей алатын функцияларды қосу.
Кросс-платформалық қолдау: Курсты әртүрлі құрылғыларда (смартфондар, планшеттер) бірдей қолдану мүмкіндігін жасау.
6. Дизайнды бейімдеу
Адаптивті дизайн: Мобильді құрылғылардың экран өлшемдеріне байланысты интерфейс пен контент автоматты түрде бейімделуі тиіс.
Шрифтер мен түстерді оңтайлы таңдау: Жарқын және контрастты түстер, үлкен және оқуға жеңіл шрифтер қолдану қажет.
7. Пайдаланушының ілгерілеуін бақылау
Прогресс-барлар: Оқушылардың қаншалықты алға жылжығанын көрсету.
Кері байланыс: Оқыту процесі бойынша пайдаланушыларға тез арада кері байланыс беру үшін автоматтандырылған жүйелерді енгізу.
8. Қолданушыға бағытталған оқыту
Жеке бағдарлама: Оқушылардың білім деңгейіне қарай оқу жолын жеке қалыптастыру.
Оқуды таңдауда еркіндік: Қолданушыларға қажетті модульдерді таңдау мүмкіндігін беру.
Практикалық сабақ 9 Оқытудың тиімділігін бағалау: тесттер мен тапсырмалар әзірлеу
Қорытынды тесттер мен практикалық тапсырмалар жасау.
Қорытынды тесттер мен практикалық тапсырмалар жасау
Оқудың соңында қорытынды тесттер мен практикалық тапсырмалар оқушылардың материалды қаншалықты жақсы меңгергенін бағалауға арналған негізгі құралдар болып табылады.
Қорытынды тесттер оқушылардың теориялық білімін бағалауға бағытталған және төмендегі қағидаларды ұстануы керек:
Негізгі мақсаттарды қамту: Тестте курстың басты мақсаттарына сәйкес сұрақтар болуы тиіс. Оқушылардың негізгі ұғымдарды, түсініктерді және әдістерді меңгергенін тексеру.
Әртүрлі сұрақ форматтары:
Көп таңдаулы сұрақтар (Multiple Choice): Оқушыларға бірнеше жауап арасынан дұрыс жауапты таңдау қажет. Бұл әдіс тестті автоматтандыруға қолайлы.
Толықтыру сұрақтары (Fill-in-the-Blank): Жауаптың бір бөлігін жазу арқылы оқушының түсінігін тексеру.
Сәйкестендіру (Matching): Оқушылар әртүрлі элементтерді (ұғымдар, анықтамалар, процестер) сәйкестендіруі тиіс.
Қысқа жауапты сұрақтар (Short Answer): Оқушылар белгілі бір сұраққа қысқа, нақты жауап береді.
Практикалық тапсырмалар жасау
Практикалық тапсырмалар оқушылардың алған білімдерін нақты жағдайларда қалай қолданатынын тексеруге мүмкіндік береді.
Нақты жағдайларға негізделген тапсырмалар: Оқушыларға нақты өмірдегі жағдайларға негізделген тапсырмалар беру. Бұл тапсырмалар олардың теориялық білімін практикада қолдана алуын тексереді.
Қадамдық тапсырмалар: Күрделі тапсырмаларды бірнеше қадамға бөліп, оқушылардың әр кезеңде білімдерін қалай қолданатынын тексеру.
Проблемалық жағдайларды шешу: Оқушыларға күрделі проблемалық жағдай беріп, оны қалай шешетінін көрсету.
Оқу жетістіктерін бағалау үшін аналитиканы пайдалану.
Аналитикалық құралдарды пайдалану оқушылардың үлгерімін бақылауға, әлсіз тұстарын анықтауға және оқытуды жетілдіруге мүмкіндік береді.
Quizizz
Quizizz – бұл интерактивті оқыту мен бағалауға арналған онлайн платформа. Оны мұғалімдер, оқытушылар және тренерлер оқушылардың білім деңгейін тексеру үшін викториналар, тесттер және ойын түріндегі сұрақтар жасауға қолданады. Quizizz платформасының негізгі артықшылығы – оның геймификацияланған жүйесі. Оқушыларға қызықты әрі ойын түрінде өту арқылы олар материалды оңай меңгереді.
Практикалық сабақ 12 Практикалық тапсырмаларға VR және AR енгізу
- Қарапайым VR/AR элементтерін әзірлеу.
- Оқу тапсырмаларына VR/AR енгізу.