Allergy and Hypersensitivity Reaction

Allergic reaction หรือ ปฏิกิริยาภูมิแพ้ ปฏิกิริยาที่มีการตอบสนองของร่างกายต่อแอนติเจนบางชนิด เช่น เกสรพืช สปอร์เชื้อรา เป็นต้น มี epitope ที่คล้ายกัน ไม่สามารถทำลายเนื้อเยื่อได้โดยตรง

📍Primary mediators ที่หลั่งปฏิกิริยา Degranulation ของ Mast cell หรือ Basophil เมื่อมี Allergen-specific IgE ที่จับกับ Allergen-specific IgE-sensitized mast cell และเกิดการเชื่อมโยงตั้งแต่ 2 โมเลกุลขึ้นไป ทำให้เกิด Local inflammation หรืออาจรุนแรงเป็น systenic inflammatiom โดยเกิด Anaphylaxis จาก 📍Secondary mediators

🥮Food Allergies ซึ่งเกิดจาก ingesting allergens

🦠Allergic Rhinitis หรือ Hay fever หรือ ไข้ละอองฟาง ซึ่งเกิดจาก inhalant allergens

👶🏻Atopic Dermatitis เป็นปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นบ่อยในเด็ก

👃🏻Asthma หรือ หอบหืด เป็นลักษณะ Local anaphylaxis

การตวจวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพ้ สามารถทำได้โดยการซักถามอาการผู้ป่วย หรือแปลผลากการทดสอบ Skin test โดยให้ผู้ป่วยสัมผัสกับ allergen ชนิดต่างๆ ผ่านการสะกิดผิวหนังให้เกิดรอยถลอก หากมี allergen-specific IgE-sensitized mast cell จะเกิดการตอบสนองแบบ Wheal-Flare reaction

ตรวจการเปลี่ยนแปลงปริมาณเม็ดเลือดขาว

ทดสอบทางผิวหนัง : ทดสอบการตอบสนองของ Mast cell/Basophil ต่อสาร Allergen

การทดสอบหาระดับ IgE

ELISA

Fluorescence

CLIA

การทดสอบเพื่อวินิจฉัยภูมิไวเกินชนิดที่ 2

2.1 การทดสอบหา Sensitized antibody ในกลุ่มผู้ที่ได้เลือดผิดหมู่ และทารกที่คลอดด้วยภาวะ HDFN

2.2 การทดสอบหา Specific Antibody : ทดสอบหาแอติบอดีที่มีความจำเพาะต่อเเอนติเจน

2.3 การตรวจหาปริมาณโปรตีนชนิดต่างๆในน้ำเลือดที่เกี่ยวข้องกับการกระตุ้น Complement

2.4 การตรวจหาการเปลี่ยนแปลงของปริมาณเม็ดเลือดขาวที่ทำหน้าที่เป็น Effecto Phase

2.5 การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดแดง

2,6 การตรวจระดับ Billirubin

2.7 การตรวจการทำงานของไต

การทดสอบเพื่อวินิจฉัยภูมิไวเกินนิดที่ 3

การตรวจหา Autoantibody ที่จำเพาะต่อโมเลกุลต่างๆของโรค

การตรวจหาโมเลกุล Ag-Ab complex

การทดสอบเพื่อวินิจฉัยภูมิไวเกินชนิดที่ 4

การสร้าง Mononuclear cell ในระบบไหลเวียนเลือด

Drug-induce Reaction

เช่น

จับกับเกล็ดเลือดจะทาให้เกิดเป็น Thrombocytopenia purpura

ยาในกลุ่ม phenacetin และ chlorpromazine จับกับเม็ดเลือดแดงจะทำให้เกิดเป็น Hemolytic anemia

ยาในกลุ่ม chloramphenicol จับกับ granulocytes จะทำให้เกิดเป็น agranulocytosis

ไวเกินที่เกิดจากยาบางชนิดมีคุณสมบัติเป็น Haptens

จับกับโปรตีนบนผิว เซลล์หรือเกล็ดเลือด (Platelets)

การสร้าง IgM ขึ้น

ระบบ Complement ทาให้เกิด cell lysis กระตุ้น C3b ทำหน้าที่เป็น Opsonin

กระตุ้น Phagocytosis

Transfusion Reaction

เป็นปฏิกิริยาที่เกิดจากการให้เลือดผิดหมู่

หมู่เลือดระบบ ABO (ABO- incompatible blood)

คนหมู่เลือดO

มี IgM

เกิดปฏิกิริยากับ

A-Antigen

B-Antigen

Hemolytic Disease of Fetus and Newborn (HDFN)

นปฏิกิริยาที่เกิดเนื่องมาจากมารดาและบุตรในครรภ์มี Rhesus (Rh) Incompatibility

D antigen

For example

เเม่ Rh -

ตั้งครรภ์บุตรคนเเรก

บุตร Rh +

เเม่สร้าง Ig M

ผ่านรกไม่ได้ ลูกคนเเรกปลอดภัย

ตั้งครรภ์บุตรคนที่สอง

บุตร Rh +

Isotype switching

Ig G

ไปจับกับRBC บุตรคนที่ 2

บุตรเสียชีวิต

Contact sensitivity

เป็นปฏิกิริยาภูมิไวเกินที่เกิดจากผิวหนังสัมผัสกับสาร allergen หรือ haptens บางชนิด โดยจะซึมเข้าผิวหนังและจับกับโปรตีน จะทำลายสิ่งแปลกปลอมโดยกระบวนการ Phagocytosis โดย langerhano cell

จากนั้นจึงเกิดกระบวการ Antigen processing และ Antigen presentation ให้กับ T lymphocytes
เกิดDifferentiation ไปเป็นTH1 cell และกระตุ้นการทำงานขอ Cell-mediated immune response แสดงพยาธิสภาพเฉพาะ ได้แก่ blister formation ระหว่างชั้น epithelial, spongiosis และมีกลุ่ม Mononuclear cell สะสมในชั้น Dermis

เป็นปฏิกิริยาภูมิไวที่ก่อให้เกิด cutaneous inflammatory reaction ซึ่งมีลักษณะผิวหนังบวม โดยพยาธิสภาพนี้มีลักษณะเหมือนกับการได้รับสาร tuberculin ซึ่งเป็น Lipoprotein antigen ที่สกัดได้จากเชื่อ Mycobacterium tuberculosis

Tuberculin test เป็นการทดสอการตอบสนองต่อเชื่อ TB หากผู้ได้สาร tuberculin มีพยาธิสภาพแบบ Tuberculin-type Hypersensitivity ภายใน 48-72 ชั่วโมง แสดงว่าสัมผัสเชื้อมาหรืออาจจะได้รับจากการฉีกวัคซีน BCG มาก่อน

เป็นปฏิกิริยาภูมิไวเกินที่เกิดจากการคงอยู่ของ Antigen
ที่ร่างกายไม่สามารถกำจัดได้ โดยจะเกิดพยาธิสภาพการอักเสบแบบเรื้อรัง

โดย Macrophage จะมารวมกันบริเวณนั้น เกิดเป็น epithelioid cell
และมี mononuclear สะสมจำนวนมาก โดยจะป้องกันการแพร่กระจาย
ของสิ่งเเปลกปลอมไปยังเนื้อเยื่ออื่นๆได้

การตรวจวินิจฉัย

ตรวจไข่พยาธิ

การเพาะเลี้ยง

การตรวจหา T lymphocytes โดยวิธี ELISpot

Tuberculin test

Serum Sickness

เป็นปฏิกิริยาการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกันต่อการได้รับเซรุ่มจากสิ่งมีชีวิตอื่น

พบในกระบวนการให้เซรุ่มเพื่อกำจัด Exotoxin ของ Clostedium และCorynebacterium ด้วยกระบวนการ NeutraliZation

กระตุ้นการสร้างแอนติบอดี โดยระดัยแอนติบอดีในร่างกายมี 3 ระดับ

Antigen excess (Post zone)

Equivalence of Ag-Ab (Equivalent zone)

Antibody excess (Prozone)

เกิดเป็น Immune complex

Small complex

Phagocytosis

Intermediate complex

Phagocytosis

Large complex

เกิดการทับถมตามเนื้อเยื่อและบริเวณหลอดเลือดฝอยเกิดการกระตุ้น Complement และกระบวนการ ADCC ของ Neutrophil

เกิดพยาธิสภาพของการอักเสบ

Local inflammation

Systemic inflammation

ผู้ป่วยมีอาการ

Fever

Arthralgia

Lymphadenopathy

Skin eruption

Rheumatic fever

ตอบสนองต่อ Group A streptococci

ผนังเซลล์ของเชื้อมี epitope ซึ่งมีความเป็นแอนติเจนคล้ายคลึงกับเเอนติเจนของกล้ามเนื้อหัวใจ กรดูกอ่อน และส่วน Glomerular basement membrane

เมื่อมีการติดเชื้อ จะเกิดการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดีต่อเชื้อนั้น โดยแอนติบอดีบางส่วนสามารถเกิด Cross-reaction กับแอนติเจนที่เนื้อเยื่อตัวเอง

เกิดกระบวนการกระตุ้นการทำงานของระบบ Complement และกระบวนการ ADCC ของ Neutrophil

ทำให้เกิดพยาธิสภาพ

เกิดความผิดปกติของกล้ามเนื้อหัวใจ

ข้ออักเสบ

กรวยไตอักเสบ

Arthus reaction

เกิดจากแอนติเจนในระบบไหลเวียนจับกับ IgG และมีการกระตุ้นให้สร้างแอนติบอดีในระดับ Antibody excess เกิดการจับกลุ่มเป็น Intermediate immune complex ใกล้ผนังหลอดเลือด

เกิดพยาธิสภาพการอักเสบของหลอดเลือด

การตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการ

การตรวจหาแอนติบอดีที่มีความจำเพาะต่อแอนติเจนบางขนิด

การตรวจเซลล์หรือโมเลกุลที่เปลี่ยนแปลงไปในกระบวนการตอบสนอง

IgM จับกับ

A-Antigen หรือ B-Antigen

Complement

Systemic inflammation