Enpresa-motak (forma juridikoa)
BANAKAKO ENPRESA
Pertsona fisiko eta enpresaren nortasun juridikoa bat.EZAUGARRIAK:Pertsona adin nagusikoa eta bere ondasunak erabiltzeko eskubide osoa.Gutxieneko kapitalik ez.PFEZ bidez zergak ordaindu.Erantzukizun mugagabeaEgokia tamaina txikiko enpresentzat.
Banakako enpresa
Erantzukizun mugatuko ekintzailea
Ohiko etxebizitza erantzukizun mugagabetik kanpo.
Ondasun-erkidegoa
SOZIETATEA
Sozietate zibil publiko eta pribatua
Kontratu bidez dirua, ondasunak edo industria erkidegoan jartzeko derrigortasuna. Lortutako irabaziak beraien artean banatzen dituzte.EZAUGARRIAK:Bi bazkide, gutxienez.Bazkide kapitalistek: dirua eta ondasunak jarri. Bazkide pertsonalistek: lana.SZaren arabera zergak ordaindu.
Merkataritza sozietatea
Enpresa batean lanean aritzeko pertsona batek edo gehiagok ondare komun bat biltzen dute. Helburua mozkinak elkarren artean banatzea.
Pertsonalista
Bazkideek sozietatearen kudeaketa egin. Garrantzitsuagoak bazkideen ezaugarri pertsonalak sozietatean duten kapitala baino.
Kolektiboa
Bazkideen ezaugarri pertsonalek garrantzia. EZAUGARRIAK:Bi bazkide gutxienez. Bazkide gutxi izateko egokia.Enpresako kide guztiek enpresaren kudeaketan parte hartu, bazkide pertsonalistak ez diren kasuan.Bazkideek erantzukizun pertsonala, solidarioa eta mugagabea dute. Bazkide izateaz uzteko, gainerakoen adostasuna behar.SZak zergapetzen du.
Komanditako hutsa
EZAUGARRIAK:Bi bazkide mota:Bazkide kolektiboak: Sozietatea kudeatzen dute eta erantzukizun pertsonala, solidarioa eta mugagabea dute.Bazkide komanditarioak: ekarpen ekonomikoa. Ez dute enpresaren kudeaketan parte hartzen eta emaitza ekonomikoan partaidetza dute. Erantzukizun mugatua.Bi bazkide gutxienez eta bat kolektiboa eta bestea komanditarioa izan behar du.Bazkide izateaz uzteko gainerako bazkideen adostasuna behar.Ez dago eratzeko gutxieneko kapitalik.SZak zergapetzen du.
Kapitalista
Kapital-ekarpena bazkideen ezaugarriak baina garrantzitsuagoa. Enpresaburu profesionala kontratatu daiteke enpresaren kudeaketa aurrera eramateko.
Komanditako akzioduna
EZAUGARRIAK: Komanditako hutsaren berdinak, honako hau gehituz:Partaidetza: akzioz osatuta. Kapitala zati alikuotaz. Gutxieneko kapitala 60.000 €-koa. Komanditako sozietate akzioduna eratzen den unean osorik harpidetuta egon behar du kapitalak eta horren %25ak, gutxienez, ordainduta.
Erantzukizun mugatuko sozietatea
EZAUGARRIAK:Bazkide batek edo gehiagok eratu. Bazkide bakarrak osatzen badu, bazkide bakarreko sozietatea. Bazkidea pertsona fisikoa zein pertsona juridikoa izan daiteke.Bazkideen erantzukizuna mugatua.Kapitala partaidetzatan zatituta. Zatiezinak dira eta partaidetzen transmisioa mugatuta, ez da librea. Gutxieneko kapitala 3.000 €-koa eta guztiz harpidetuta eta ordainduta egon behar du. Sozietatearen bazkideek partaidetza horiek eskuratu nahi badituzte, lehentasuna.SZak zergapetzen du.ERAKETA:Sozietatearen estatutuetan baldintzak (bazkideek adostutako arauak).BAZKIDEEN ESKUBIDEAK: Mozkinen banaketan parte hartzeko eskubidea, baita sozietatearen likidazioan ere. Partaidetzak erosteko lehentasuna.Sozietatearen erabakietan parte hartzeko eskubidea.
Enpresa berria sozietate mugatua
Enpresa txikiak azkar, erraz eta kostu txikiz eratzeko pentsatuak. Bi abantaila: zergak geroratu eta aholkularitza.(nekazaritza, abeltzaintza, basogintza, arrantza, industria...)EZAUGARRIAK:Eraketan bazkide 1 gutxienez eta 5 gehienez.Erantzukizuna mugatua.Kapitala: 3.000 € - 120.000 €. Kapitala partaidetzatan banatuta.SZak zergapetzen du.ERAKETA:Bide telematikoz edo presentzialki egin daiteke.BAZKIDEAK:Pertsona fisikoak.Eraketan ezin dira bost bazkide baino gehiago izan. Gero, partaidetzak eskualdatuz, bai.Bazkide bakarra badago, ezin du beste sozietate baten bazkide bakar izan.Adibidea: Trolevia edari banatzailea.
Sozietate anonimoa
EZAUGARRIAK:Bazkide bat edo gehiago (fisikoak zein juridikoak). Bakarra bada, pertsona bakarreko sozietatea.Erantzukizun mugatua.Gutxieneko kapitala 60.000 €. Akzioetan banatuta dago. Sozietatea eratzean, kapitał guztia harpidetuta eta %25a gutxienez ordainduta egon behar du. Akzioak modu askean transmititzen dira.SZak zergapetzen du.AKZIODUNAK (enpresaren jabeak). Eskubideak:Sozietatearen mozkinen banaketan parte hartzekoa.Akzioak lehentasunez harpidetzekoa.Batzarretara joan eta bertan bozkatzekoa.Sozietatearen erabakiak aurkaratzekoa.Batzarrei buruzko informazioa jasotzekoa.*Akzioa kapitala zatituta dagoen dokumentu fisikoa da eta burtsan kotizatzeko aukera dute. (GARRANTZITSUA: partaidetza eta akzioaren arteko desberdintasunak 2.8. taula).
Merkataritza-sozietate bereziak
Lan-sozietateak eta partaidetzako sozietateak
Sozietate anonimoa edo erantzukizun mugatuko sozietatea. Kapitalaren gehiengoa (%51a gutxienez), sozietatean lana egiten duten langileen esku.EZAUGARRIAK:Gutxienez 3 bazkide eraketan. Erantzukizuna mugatua.Kapitala akzioetan edo partaidetzatan banatuta:LAN SA: gutxieneko kapitala 60.000 €. Akzioen %25a harpidetu eta ordaindu beharko dira, gutxienez.SL: gutxieneko kapitala 3.000 €. Partaidetzen %100a harpidetua eta ordaindua egon beharko da.Akzio eta partaidetza motak: lanekoak (bazkide langileenak) eta orokorrak (gainontzekoak).Langileak ez diren bazkideak kontratatu daitezke, baina hauen lan-orduak ezin dira bazkide diren langileek egiten dituzten orduen %49a baino gehiago izan.Akzioak eta partaidetzak askatasun osoz eskualdatu daitezke.Mozkinen %10a erreserbetara bideratu behar dute.
Kooperatibak
EZAUGARRIAK:1. mailako kooperatiban, 3 bazkide egon ohi dira gutxienez, 2. mailakoan, 2 bazkide. Bazkideen alta eta baja askea da.Orokorrean, erantzukizun mugatua, baina estatutuetan beste nolabaiteko erantzukizuna ezarri daiteke.Gutxieneko kapitala estatutuetan ezarritakoa izango da eta eratze unean guztiz ordainduta egon beharko du.Kooperatibak lortutako soberakinen (mozkinen) %30a, gutxienez, erreserbetara bideratuko da.SZak zergapetzen du.BAZKIDEEN ESKUBIDEAK:Kooperatibaren jardueretan parte hartu.Informazioa jaso.Kooperatiba-itzulkinean, soberakina banatzekoa.BAZKIDEEN BETEBEHARRAK:Batzarretara joatea.Sozietatearen organoek erabakitakoa betetzea.Prestakuntza-jardueretan parte hartzea.