Krisi politikoa: Karlos IV.a eta Frantzia iraultzailea

1788

1788

Karlos IV.a tronua eskuratu
zuen 40 urtekin

a

Karlosen erregealdian Antzinako erregimeneko krisi politikoa hasi zen

1793

1793an Luis XVI hil zutenean gerraren erdian frantzesek Euskadi eta Nafarroa inbaditu zuten

1807

Godoyk politika aldatu eta Napoleonekin aliatu zen, Fontainebleauko ituna sinatuta

1808

Estrategikoen okupazioak argi utzi zuen Espainia ere imbaditzeko asmoa zutela. Horrek Araunjuezko matxinada eragin zuen Manuel Godoyren politikaren aurkako matxinada herrikoia

Independenztia gerra eta iraultza liberala

1808

Gerraren lehen fasean, frantsesek aurrera egitea eragotzi
zen, Gironan Zaragozan, Valentzian eta Cadizen jarri ziren
Bailengo garaipenaren ondorioz

Napoleon Espainiara joan zen 250 000 soldadurekin, eta ia lurralde oso berreskuratu zuen.

1810

Gerra kordinatzeko errefroma politikoak eta sozialak egin zuituzten

1811

Jauntasunak ezeztatu zituzten

1812

Konstituzioa eratu zen , beraz sistema absolutista liberaliasmoarekin ordeztu zen.

Napoleon errusian izandako arazoak aprobetxatuta
eta portugalen lehorreratutako armada britainiarraren
laguntzarekin, frantsesak garaitu zituzten Arapilesen,
Gasteizen eta San Martzialen

1813

Gremioak eta inkizizioa ezeztatu zituzten. Horren
bitartez, Antzinako Erregimenaren oinarriak eraso ziren

Valençayko itunaren bidez Napoleon espainatik alde egin zuen eta Fernando VII.a aitortu zuten errege bezala

Fernando VIIaren erregealdia. Absolutistak
liberalen aurka

1814-1820

Sei urteko absolutismoa

Fernando VII.a konstituzioa ezeztatzean absolutismoa berrezarrri zen, horren bitartez Kadizko gortearen baliogabetu zuen

1820-1823

Hirurteko Liberala

1820: Rafael Diego bere pronuntziamientuarekin Fernando VII.a beldurtu zuen

1823: Fernando VII.a Aliantza santuaren laguntza lortu zuen eta beraieren armada bidali zuten absolutismoa berrezartzeko

1823-1833

Zorigaizteko hamrklada

1823.an onordekotza-arazoaren eraginez egoera alldatu egin zen

Emakumeak tronua izateko legea eratu zuen bere alaba jaiotzarekin

Amerika espainolaren independentzia

Lehen etapa
1810-1814

Independentzia Gerraren aldi berean gertatu zenón
Denboraldo horretan kreoleek gidatutako junta
iraultzaileak eratu ziren

Simon Boliviarraren eta Jose de San martinen gidaritzapean
baina zapalduak izan ziren Fernando VII espainiara itzuli zenenan

Bigarren etapa
1815-1825

Fernando VIIaren erregaldian garatu zen Erregeak koloniei
autonomia pixka bat emateari uko egin zion

Espainia garatu zuten Pichinchan (1822) eta Ayacuchon ((1824j eta Espainiaren kolonia-inperioa cubara eta Puerto ricora eta asian filipinetara murriztu zen

Elisabeten Garaia

Erreingordetza aldia
(1833-1843)

Maria Kristinaren erregealdia (1833-1840)

Espartero generalaren erregealdia (1840-1843)

1843

Elisabet II.a adinez helldu egin zen eta bere erreginaldia hasi zen

Subtopic

Hamarkada moderatua
(1844-1854)

1845ko konstituzioa imposatu egin zen

Biurteko aurrerakoian
(1854-1856)

1856ko konstituzioa idatzi zen, baina ez zen idatzi

Erreganildiko azken
bi urteak
(1856-1868)

Erregimen liberala nahi zuten bi alderdi txandakatzen zuten boterea, hauen kontrako alderdiak agertu ziren ere.

1866

Erregia eraisteko eta gizonen sufragio unibertsal bidezko konstituzioak deitzeko Ostendeko ituna sinatu egin zen

Sei urteko Iraultza

1688

La gloriosa iraultza irabazi zuen

Behin beineko gobernua eratu zen

Konstituzioa: liberala eta izaera demokratikoa, lehen aldiz giznen sufragio unibertsala aitortu zen

Monarkia demokratikoa
(1871-1873)

Savoia italiarraren eskuetan jarri zen monarkia

Amadeok 1873an abikatu zuen eta lehen Erreppublika aldarrikatu zen

Lehen errepublika
(1873-1874)

Ezegonkortasun politiko handiko garaia izan zen

1874

Hainbat krisien ondorioz Borboien monarkia berrezari egin zen

Espainia. Aintzinako erregimenaren krisia

Karlos IV.aren erregealdia
(1788-!808)

1795

Basileasko bakea

1808

Aranjuezko matxinada

Jose I.a bonaparte errege

independentzia gerra
(1808-1804)

1810

Kadizko gorteen hasiera

1812

Cadizko konstituzioa

fERNANDO VII erregealdia
(1814-1833)

1820

Riegorfen
pronuntziamendua

1825

Amerika espaniolaren
idependentzia

1831

Madrilgo
burtsaren sorrera

Elisabet IIaren erreginaldia
(1833-1868)

1836

Mendizabalen
desamortizazioa

1845

Konstituzio
moderatua trenbidea

1848

Bartrselona-Mataro trenbidea

1851

Madrid-Aranjuaz
trenbidea

1855

Madoze
desamortizazioa

1860

Zabalguneen erfaikuntza

Sei urteko iraultzailea
(1868-1874)

1868

Iraileko iraultza

1871

Amadeo Ien
erregealdiaren hasiera

1873

Lehen errepublikaren
hasiera

1874

Monarkiaren
berrezarkuntza