GIZA HARREMANA ETA KOORDINAZIOA, NERBIO SISTEMA ETA SISTEMA ENDOKRINOA

GAIXOTASUN INFEKZIOSOAK

Poliomielitisa eta meningitisa. nerbio-
sistema zentralari eragiten dioten gaixotasunak.

GARUNEKO ARTERIEN BUXADURA

Neuronen heriotza eragiten
du, odol-fluxurik ez dagoelako.

KOLPEAK

Bizkarrezur-muinean lesioak eragin ditzakete, bai eta paralisia
ere, beheko ataletan (paraplejia) edo atal guztietan (tetraplejia).

GAIXOTASUN NEURODEGENERATIBOAK

Alzheimer-en gaitza edo
Parkinson-en
gaitza.

ALZEIMERRA

garun-azaleko neuronak endekatzearen ondorioz
gertatzen da.

Hasieran, galera arinak gertatzen dira
oroimenean, orientazioan eta arrazoimenean, eta pixkana-pixkana
areagotu egiten dira.

Fase aurreratuetan hitz egiteko zailtasunak
gertatzen dira, jarraibideak betetzeko ezintasuna, eta aldaketak
portaeran eta nortasunean.

PARKISONA

mugimendua eta jarrera kontrolatzeaz eta koordinatzeaz
arduratzen diren garuneko guneen
neuronak hiltzeari edo
endekatzeari zor zaio.

Sintomarik
sarrienak hauek dira: gihar
zurrunak, ibiltzeko zailtasunak,

esku, beso eta hanketako dardara,
eta gorabeherak mugimenduen
koordinazioan.

ANTSIETATEA

emozio-egoera desatsegina da; eta horrekin batera,

sintomak era askotakoak dira: urduritasuna,
kontzentratzeko zailtasuna, loaren gorabeherak eta abar.

ARRETA FALTA

DEPRESIOA

depresioa ez da
norberaren borondatez alda
daitekeen tristezia iragankorra.

EZKIZOFRENIA

pertsonak argi
pentsatzeko, bere emozioak kontrolatzeko, erabakiak hartzeko edo besteekin
harremanak izateko duen gaitasunari erasaten dio.

ASALUDRA OBSESIBO

Konpultsioak
portaera errepikakorrak edo errituzkoak dira, eta obsesioari emandako
erantzun gisa osatzen dira;

TIROIDEKO GAIXOTASUNAK

tiroide-hormona gehiegi edo gutxiegi sortzearen ondorioz
gertatzen dira, eta hipertiroidismoa eta hipotiroidismoa esaten zaie, hurrenez
hurren.

Hiperfuntzioa edo ohi baino tiroxina gehiago sortzeak areagotu egiten ditu
metabolismoa, urduritasuna, loezina, haserrekortasuna, hiperaktibotasuna eta pisu-
galera.

Hipofuntzioak -hau da, tiroxina gutxiegi sortzeak- gorputzeko funtziorik
garrantzitsuenak moteltzen ditu.

NANISMOA

garapen-
aldian hazkuntza-hormona sortzeko arazoek
eragindako gaixotasunak dira.

DIABETEA

Intsulina eskasiak edo
intsulinarik ezak sortzen du, eta horren
ondorioz, gorputzak ezin du odoleko glukosa
xurgatu, ezta energia-iturri gisa erabili ere.

Halakoetan, odolak ohi baino azukre kantitate
handiagoa izaten du.