ANTZINAKO ERREGIMENA

Estamentu pribilegiatuak

Erregina/ erregeek: Jainkozko botere absolutua. Exekutibo, legislatibo, judizial. Gerra. Merkataritza. Jabetzak zaindu.

^

Goi noblezia
aristokraziak: eliteak, boterea; administrazio goi-karguak, armadako karguak, jabetzak eta eskubideak kobratzen zituzten.

Behe noblezia
ekonomia okerra, burgesia dirudunarekin ahaidetzen zen.

Goi kleroa
apezpiku, artzapezpiku, kardinal; noblezietakoak

Behe kleroa
apaizak, fraideak, mojak; herri-xehekoak

3. estatua
Herri xehea

Nekazariak

Gehiengoak ziren, zergak ordaintzen zizkieten errege/jauntxoei, lurra ustiatzeko, errota erabiltzeko, eskubideen truke, eta hamarrenak Elizari.
Noblezia + kleroaren lurretan lan egiten zuten maister, jornalari edo jopu (esklabu) gisa.

Burgesia
Artisauak

merkatariek, medikuek, tailer-maisuek eratzen zuten.
Aberatsek botere politikoa lortu eta hiriak agindu zituzten.
Politikan parte-hartze handiagoa eta berdintasun juridikoa aldarrikatzen zuten. Noblezia horren kontra zegoen.

Nekazaritza

Europan, nekazaritza eta abeltzaintza ziren jarduera ekonomiko nagusiak.

Biziraupenekoa: oinarrizko lanabesak laboreak landatzeko (zerealak).

Laboreak klimaren mende zeuden, hortaz, lehorteetan eta uholdeetan, uztak galtzen ziren, elikagaiak urrituz, presioak garestituz eta goseteak sortuz.

Noble-kleroaren lur-jabetzak banaezinak ziren, eta maiorazko-sistema zegoen, lote osoa seme zaharrenari egokituz. Kleroaren lurrek esku-hilen ondasunak ziren, eta ezin ziren saldu, monarkaren babespean baitzeuden.

Ustiapenerako herri-lurrak: basoak eta larreak, herrixketako eta hiribilduetako biztanlerien lur-jabetzak

Artisautza

Bi ekoizpen sistema

Gremioak: lanbide bereko artisauen elkarteak. Manufaktura-jarduerak kontrolatu, ekoizpena arautu, prezioak erabaki.
Horrek zaildu egiten zuen berrikuntzarik. Artisauek lantegi txikietan lan egiten zuten, ekoizpenaren fase guztiak eginez.

Gremioetatik aparte, etxeko sistema domestic system garatu zen. (Ehungintza).

Errege-manufakturak: artisautza-lantegi handiak, luxuzko salgaiak egiten ziren (tapizak).

Merkataritza

Nazioarteko merkataritza: Amerika, Asia. Konpainia pribilegiatuak gobernatu. Indietako Konpainia Ingelesa. Merkataritza-harremanak monopolizatzen zituzten, adb. kotoia metropolira inportatuz. (Lehengaiak).

Hiruko merkataritza.
Zirkuitu bat zen. Afrikan balio gutxiko produktuak esklaboen truke aldatzen zituzten, eta
Amerikara eramaten zituzten saltzeko. Irabaziekin kotoia, azukrea…, erosi, eta Europan saltzen zituzten.

Bi gobernu sistema

Monarkia absolutua (Europa)

Jainkozko jatorria.
Jainkoaren ordezkaria Lurrean.

Hiru botereak biltzen zituen
- Exekutiboa: gobernatu.
- Legislatiboa: legeak egin.
- Judiziala: epaileak izendatu.

Zerga berriak aldarrikatzeko ordezkarien biltzarraren onarpena behar zuen.

Merkantilismoa ekonomia sistema ezarri zen: herrialdearen aberastasuna neurtzeko zenbat zilar eta urre zuen kontuan hartzen zen. Industria nazionalak eta esportazioak sustatu zituzten, eta inportazioak mugatu.

Monarkia Parlamentarioa (Britain Handia)

Monarkiaren boterea mugatzea eta Parlamentuarena sendotzea.

Sistema politiko berri honetan legeak erregeen gainetik zeuden, eta parlamentuak baldintzatzen zuen erregearen boterea.

Horrek hainbat eskubide eta askatasun bermatu zien herritarrei. 1689ko Eskubideen Adierazpena.

Beraz, legeak eta zergak Parlamentuak ezartzen zituen. Horrela finkatu ziren botereen banaketaren oinarriak.