1788-1808 Karlos IV.aren erregealdia

Karlos IV.ak tronua eskuratu zuen.
Berehala Manuel Godoyren
eskuetan utzi zuen boterea.
Antzinako Erregimeneko krisi
politikoa hasi zen.

Luis XVI.a hil zuten eta Frantziaren
aurkako guerra aldarrikatu zen.
Frantsesek Euskadi eta Nafarroa
inbaditu zuten.

Godoyk Basileako bakea
sinatu behar izan zuten

Godoy Napoleonekin aliatu zen,
Fontainebleauko Ituna sinatuta.
Portugal inbaditzea eta banatzea
hitzartu zuten, eta armada
frantsesak Espainian sartu ziren.

Aranjuezko matxinada. Manuel
Godoyren politikaren aurkako
matxinada, tronuaren ondorengo
Fernando VII.ak akuilatuta.
Ondorioz, Karlos IV.ak
Godoy kargutik kendu, eta
bere seme Fernandoren
alde abdikatu zuen.

1808-1814

Junta Zentralak Cadizko Gorteak
deitu zituen. Onartutako legeek
inprimatze-askatasuna ezarri zuten

Jauntasunak ezeztatu zituzten

Napoleonek Errusian izandako
arazoak aprobetxatuta, eta Portugalen
lehorreratutako armada britainiarraren

laguntzarekin, frantsesak garaitu zituzten

Arapilesen, Gasteizen eta San Martizalen.

1812ko Konstituzioa Espainiako lehena izan zen.

Gremioa eta Inkisizioak ezeztatu.

Fernando VII.a Espainiara itzuli zen
Lehenengo etapa hasi zen, Seiurteko
Absolutista (Cadizko Gorteen lana

baliogabetu zuen eta liberalak jazarri

zituen. Liberak batzuk erbesteratu ziren

eta beste batzuk boterea lortzen saiatu

ziren, pronuntziamenduen edo

Estatu-kolpe militarren bitartez)

Lehenengo etapa amaitu zen
eta bigarren etapa hasi zen,
Hirurteko Liberala (20an Rafael

Riego Cabezas de San Juanen

egindako pronuntziamenduak

arrakasta handia izan zuen,

Fernando VII.a Aliantza Cadizko

Konstituzioaren zina egin zuen

eta liberalek Cadizko Gorteen

lana berrezartzea onartu zuen.

Fernando VII.ak Aliantza Santuko

potentzia absolutisten laguntza

lortu zuen)

Fernando VII.ak aliantza
armada frantsesa bidali
zuen. Gudarioi

`San Luisen Ehun Mila Semeak´

esan zitzaien, eta Espainia inbaditu

eta absolutismo berrezarri zuten.

Urte honetan bigarren etapa
amaitu zen eta hirugarren
etapa hasi zen, Zorigaiztoko

Hamarkada. (Liberalen

errepresioarekin hasi zen.

Fernando VII.aren alaba

Elisabet jaio zen, erregeak

emakumeei tronua oinordetzea

ahalbidetu zuen. Ordura arte,

Fernandoren anaia, Karlos,

izan zen ondorengoa eta ez

zuen aldaketa onartu. Absolutisten

babesa jaso zuen eta Fernandoren

emaztea, Maria Kristinak, liberalen

babesa bilatu zuen)

Hirugarren etapa amaitu zen.

Maria Kristina, Elisabet II.aren
amaren erregealdia hasi zen.

Lehen kartistaldia hasi zen,
absolutistek Karlos defendatzen
zuten eta liberalek Elisabet,

beraz gerra hasi zen

Gerra amaitu zen Elisabeten
garaipenarekin eta Bergarako
Besarkada deitutako hitzarmenarekin.

Maria Kristinaren erregealdia
amaitu zen.

Esparteko jeneralak bete zuen
erreginordetzea hasi zen.

Hamarkada Moderatua (1844-1854)
urte honetako Konstituzioa inposatu zen

Biurteko Aurrerakoian (1854-1856)
urte honetako Konstituzioa idatzi zen,
baina ez zen argitaratu.

Demokratek, errepublikarrek,
aurrerakoiek eta Union Liberal
alderdiak Ostendeko Ituna sinatu

zuten, erregina eraisteko eta

gizonen sufragio unibertsala bidezko

Konstituzio Gorteak deitzeko.

`La Gloriosa ´ iraultzak irabazi
zuen eta erregina erbestera joan
zen. Betiko Gobernua eratu zen

eta 1868ko Konstituzioa eman zuen

Monarkia Demokratikoa hasi
zen Amadeo Savoiako eskuetan.
Borboikoen aldekoen eta

errepublikarren oposizio politikoari

aurre egin behar izan zion,

hainbat matxinada militar

pairatu zituen.

Monarkia Demokratikoa amaitu
zen eta urte honetan Amadeok
abdikatu zuen eta Lehen

Errepublika aldarrikatu zen.

Lehen Errepublika ezegonkortasun

politiko handiko garaia izan zen.

Errepublikarren artean estatu

zentralistaren aldeko uninonistak

eta estatu dezentralizatuaren

aldeko federalistak bereizten ziren.

Beste karlistaldi bat hasi zen eta

Kubarekin gerran sartu zen, hainbat

udalerri matxinatu eta kantoi edo

errepublika independente aitortu ziren.

Borboikoen monarkia berrezarri zen.

1788

Karlosen erregealdia hasi zen

1795

Basileako Bakea

1808

Mmaiatzaren 2ko alltxamendua

Uztailean. Jose I.a Bonaparte, errege

Aranjuezko matxinada

1808

independientzia gerra hasi

1810

Cadizko Gorteen hasiera

1812

Cadizko Konstituzioa

1814

Independentzia Gerraren amaiera

1814

Erreginaldiaren hasiera.

1820

Riegoren pronuntziamendua

1825

Amerika espainolaren idependentzia

1831

Madrilgo Burtsaren sorrera

1833

Erreginaldiaren amaiera

1833

Erregionaldia hasi

1836

Mendizabalen desamortizazioa

1845

Konstituzio moderatua

1848

Bartzelona-Mataro trenbidea

1851

Madril-Aranjuez trenbidea

1855

Madozen desamortizazioa

1860

Zabalgunean eraikuntza

1868

Iraileko iraultza

1868

Iraileko iraultza

1871

Amadeo I.aren erregealdiaren hasiera

1873

Lehen errepublikaren hasiera

1874

Monarkiaren berrezarkuntza