Buru gaixotasunak eta sistema endokrinoko gaixotasunak
Buruko osasuna.
Asaldura fisikoak edo organikoak
Gaixotasun infekziosoak
Esaterako, poliomielitisa eta meningitisa. nerbio-sistema zentralari eragiten dioten gaixotasunak.
Garuneko arterien buxadura edo haustura
Neuronen heriotza eragiten du, odol-fluxurik ez dagoelako.
Kolpeak
Bizkarrezur-muinean lesioak eragin ditzakete, bai eta paralisia ere, beheko ataletan edo atal guztietan.
paraplejia
tetraplejia
Gaixotasun neurodegeneratiboak
Alzheimer-en gaitza edo Parkinson-en gaitza.
Alzheimerra: garun-azaleko neuronak endekatzearen ondorioz gertatzen da.
Hasieran, galera arinak, Fase aurreratuetan hitz egiteko zailtasunak gertatzen dira, , jarraibideak betetzeko ezintasuna, eta aldaketak portaeran eta nortasunean.
Parkinsona: mugimendua eta jarrera kontrolatzeaz eta koordinatzeaz arduratzen diren garuneko guneen neuronak hiltzeari edo endekatzeari zor zaio.
Sintomak:
Gihar zurrunak
Ibiltzeko zailtasunak
Esku, beso eta hanketako dardara,
gorabeherak mugimenduen koordinazioan.
Asaldura psikikoak
Antsietatea
Emozio-egoera desatsegina da
Sintomak
Urduritasuna
Kontzentratzeko zailtasuna
Loaren gorabeherak
Arreta falta eta hiperaktibotasuna
Arreta falta: askotan enmpanatzen zara.
Hiperaktibotasuna:Jarduera motore bizia garatzen duten haurrak dira, etengabe mugitzen direnak, jarduera horrek guztiak helbururik izan gabe.
Depresioa
Depresioa ez da norberaren borondatez alda daitekeen tristezia iragankorra.
Eskizofrenia
Pertsonak argi pentsatzeko, bere emozioak kontrolatzeko, erabakiak hartzeko edo besteekin harremanak izateko duen gaitasunari erasaten dio.
Asaldura obsesibo-konpultsiboa
Konpultsioak portaera errepikakorrak edo errituzkoak dira, eta obsesioari emandako erantzun gisa osatzen dira.
Nerbio-sistemaren aztura osasungarriak
Gure nerbio sistema ondo joateko gauza batzuk egin behar ditugu.
Elikadura orekatua.
Bizitza txukuna.
Ariketa fisikoa.
Gutxienez zortzi orduz lo egitea.
Buru-jarduerak egitea.
Nerbio-sistemaren edozein atali kalte egiten dioten egoerak eta jarduerak saihestea.
Babes-neurriak hartzea.
Ez kontsumitzea tabakorik, alkoholik edo nerbio-sistemaren funtzionamenduari eragiten dion bestelako drogarik.
Sistema endokrinoko gaixotasunak.
Tiroideko gaixotasunak
Tiroide-hormona gehiegi edo gutxiegi sortzearen ondorioz gertatzen dira, eta hipertiroidismoa eta hipotiroidismoa esaten zaie, hurrenez hurren.
urduritasuna
loezina
haserrekortasuna
hiperaktibotasuna
pisu-galera
Hipofuntzioak -hau da, tiroxina gutxiegi sortzeak- gorputzeko funtziorik garrantzitsuenak moteltzen ditu.
Nanismoa eta hipofisi-gigantismoa
garapen-aldian hazkuntza-hormona sortzeko arazoek eragindako gaixotasunak dira.
Diabetea
Intsulina eskasiak edo intsulinarik ezak sortzen du, eta horren ondorioz, gorputzak ezin du odoleko glukosa xurgatu, ezta energia-iturri gisa erabili ere. Halakoetan, odolak ohi baino azukre kantitate handiagoa izaten du
1. motako diabetea
Intsulinaren mendekoa ere esaten zaio. Gazteei eragiten die eta intsulina sortzen duen pankreako zelularik ez dagoe-lako gertatzen da.
2.motako diabetea
Ez da intsulinaren mendekoa. Oro har, 40 urtetik gorako pertsonei eragiten die. Zelulek intsulina egokiro erabiltzen ez dutelako gertatzen da. Ondorioz, zelulek glukosa gutxiago kontsumitzen dute, eta odoleko azukre kantitatea handitzen da.