DIGESTIO APARATUA

1.1 AHOA

Elikagaiak sartzeko barrunbea.

Osagaiak:

Hortzak

Definizioa

Elikagaiak murtzikatu.

Motak:

Ebakortzak: 4x2=8

Letaginak: 2x2=4

Aurreko haginak: 4x2=8

Atzeko haginak: 6x2=12

Mihia

Definizioa

Elikagaiak listuaz nahastu, alde batetik bestera eraman.

Elikagaiak faringerantz bultzatu, soinuak artikulatu eta dastamen organoa da.

Elikagaiek, listuaz nahasturik eta guztiz xehekaturik, elikadura-boloa osatu.

Listu guruinak

Listu guruinak listua elikagaiekin nahasi, birrinketa errezagoa izan dadin.

Konposizioan lisozima eta muzina aurkitu.

Hiru listu-guruina mota:

Parotida

Mihipeko

Masailpeko

1.2 FARINGEA

Epigloti izeneko balbula dauka, bere funtzioa ezinbestekoa da.

Balbula hori mugitzen da janaria edota airea pasatzeko.

1.3 HESTEGORRIA

Faringetik urdaileraino doan hodia da.

Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa mugitu.

1.4 URDAILA

Irtenbideak:

Sarrera

Kardia

Irteera

Piloro

Urdailan guruin gastrikoak daude, non degestioa egiten da.

Ekintza motak:

Mekanikoa

Ekintza mekanikoa Elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan.

Digestio mekanikoa urdailean amaitu.

Kimikoa

Ekintza kimikoa urdailaren paretek urin gastrikoa jariatu.

Azido Klorhidrikoa: Urdaileko pH-a optimizatzeaz arduratzen da (azidotasun-maila).

Pepsina: proteinak deskonposatzen hasi.

1.5 HESTE MEHARRA

Definizioa

Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa.

Mantenugaien xurgapena hasi.

Motak:

Ileona

Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen amaitzen da xurgapena.

Jejunoa

Mantenugaiak odolerantz xurgatu. Bere paretak tolestuta, heste-biloak osatuz.

Duodenoa

Pilorotik datorren kimoa jaso, digestio kimikoa amaitzeko.

gibela

pankrea

heste urina

kiloa

1.6 HESTE LODIA

Itsua

Heste lodiaren hasierako zatia da, bere hondoan apendizea dago.

Ondestea

Heste lodiaren azken zatia da.

Elikagaien hondakinak pilatu, gorotzak sortzeko.

Bakterio sinbionteak

Puzkerrak sortzen dituen bakteriak.

Kolona

Goroanzko kolona

Zeharko kolona

Beheranzko kolona

1.7 UZKIA

Digestio-aparatuaren amaierako irekidura.

Ez diren beharrezko elikagaiak edota mantenugaiak ateratzen dira (gorotzak).

Gibela eta Pankrea

Elikagaiak ez pasatu

Jariakinak digestio hodietara

Txantxarra

Zenbait bakterioz sortutako gaixotasun bat da.

Ahoan dauden bakterioak ahoraturiko gluzidoez elikatuz sortzen dira.

Idorreria

Libratzeko zailtazunak izatean dira.

Heste lodia ur gehiegi xurgatu --> gorotz lehorrak eta gogorrak sortu.

Ulzerak

Urdail eta duodenoaren paretako zauriak dira.

Bakterioaren izena --> Helicobacter Pylori.

Gastroenteritisa

Urdailaren eta hestearen barnealdeko mintzaren hantura da.

Zenbait birusek eta bakterioek eragindako infekzioen ondorioz sortu ahal da.

Kontajiosoa da.

Hesteak ura eta gatz mineral gutxi xurgatu --> gorotz likidoak sortu.

Gibel-Zirrosia

Gibeleko zelulak hiltzen dira.

Hainbat gaixotasun eraman ahal dute zirrosira.

Kronikoa bihurtu ahal da.

Adibideak: alkohola.

Ahoratu

Ahoa osatzen du.

Digestio mekanikoa

Ahoa, faringea hestegorria eta urdaila osatzen dute.

Digestio kimikoa

faringea, hestegorria, urdaila eta heste meharra osatzen dute.

Xurgapena

heste lodia (erdia) osatzen dute.

Egestioa

heste lodia (erdia) eta uzkia osatzen dute.