Digestio-aparatua: anatomia eta fisiologia

Ahotik uzkiraino doan hodia da. Bidean, atal bakoitzak funtzio desberdinak ditu.

ahotik uzkiraino doan hodia da.

Atalak eta haien funtzioak:

Listu guruinak

listua jariatzen dute. Listua elikagaiekin nahasten da, birrinketa errezagoa izan dadin. Bere konposizioan lisozima eta muzina aurki daitezke.

Mihia:

Elikagaiak listuaz nahasten ditu, alde batetik bestera eramaten, hortzek beren lana egin dezaten.

Hortzak:

Elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu.

Ebakortzak: elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.

Letaginak: urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.

Aurreko eta atzeko haginak. 8 eta 12 dira, hurrenez hurren. Elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte.

“J” itxurako poltsa bat da. Bere sarrerak kardia izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere irteera piloro izenaz ezagutzen da

Ekintza mekanikoa

elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan, birrintzen jarraitzeko. Digestio mekanikoa urdailean amaitzen da.

Ekintza kimikoa

urdailaren paretek urin gastrikoa jariatzen dute. Bi ekintza gertatzen dira:

Azido klorhidrikoa: substantzia bakterizida izateaz gain, kimikoki eragiten dio elikadura-boloari.

Pepsina: proteinak hasten da deskonposatzen, zati txikiagoak sortuz. Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura-boloa kimo izeneko ahi erdi likido bihurtzen da. Piloroan zehar, pixkanaka pixkanaka, heste meharrera igaroko da.

Ahoaren eta hestegorriaren artean dago. Epigloti izeneko balbula dauka. Bere funtzioa ezinbestekoa da: irensketan arnas-aparaturanzko pasabidea ixten du, elikadura-boloa trakean sar ez dadin.

Faringetik urdaileraino doan hodia da. Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa faringetik urdailerantz mugitzen ditu eta ez alderantziz.

8 m-tako luzera eduki dezake. Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa, eta mantenugaien xurgapena gertatzen da.

Hiru atal

Duedenoa

pilorotik datorren kimoa jasotzen du, digestio kimikoa amaitzeko.

Prozesuan zenbait organo parte hartzen dute:

Gibela: behazuna sortzen du, gantzak emultsionatzeko, hau da, zati txikietan deskonposatzeko. Behin sortuz gero, behazuna gibeletik behazun-xixkuraino doa, non gorderik egongo den erabilia izan arte.

Pankrea: urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik; entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzen dute, mantenugaiak sortuz

Heste-urina: duodenoak sorturikoa da, urin pankreatikoarekin batera lan egiten duena.

Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.

Jejunoa

Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu. Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz. Hauen barruan odol-hodiak daude: hauek digeritutako substantziak jaso eta gorputzeko zelula guztietara eramaten dituzte.

Ileona

Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen bukatzen da xurgapena. Balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.

Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira, hestearen mugimendu peristaltikoen bidez.

Hesteitsua

Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik apendize bermiforme izeneko organoa irteten da.

Kolona

1,5 m-tako hodi honek hiru zati ditu: goranzko, zeharkako eta beheranzko kolona

Prozesu garrantziak burutu

Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz. Horrela, digestioaren hondarrak gero eta solidoago bihurtzen dira, gorotzak osatu

Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean. Beren elikadurarako guk xurgatu gabeko zenbait hondar aprobetxatzen dituzte. Guretzat zenbait bitamina sortzen dituzte. Beren nutrizioan heste-gasak sortzen dituzte.

Ez dago digestiorik

Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da. Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.

Azaldutako listu guruinak, gibela eta pankrea dira. Elikagaiak ez dira organo hauen barnetik pasatzen. Organoek isurtzen dituzte beren jariakinak digestio-hodira.