Berrezarkuntza

Helburua:

Egonkortasun politikoa eta barruko bakea ziurtatzea altxatze militarren eta gerren kontran. Ideologo: Cánovas del Castillo. Erregeak: Alfonso XII eta Alfonso XIII

Las dos instituciones básicas del sistema serán la Corona y Las Cortes, que compartirán el poder legislativo.

Zertan oinarrituta?

Turnismoa (bi alderdien arteko bake-txandaketa)

Kontserbadorea (Cánovas)

1876 urtetik 1881 urterako Gobernua. EZAUGARRIAK:

Diktadura "canovista" → neurri autoritarioak

Monarkia finkatzea

Ordena-sistema eta zentralizatua finkatzea

Askatasun-eza alor batzuetan:

hezkuntzan (Institución Libre de Enseñanza erakundeari erasoak)

adierazpen

argitaratze

hauteskundeak

25 urteetako baino handigoko 6 biztanletatik 5ek EZIN dute botoa eman

3. Karlistadaren amaiera → Foru-ebazpena

Kubako gerraren amaiera → amnistia eta gatibuen askapena

Liberala (Sagasta)

1881 urtetik 1885 urterako Gobernua. EZAUGARRIAK:

Armadaren eraberritzea

Politika librekanbista

PROTEKZIONISMO eta LIBREKANBISMOAREN arteko desberdintasunak:Protekzionismoak herri baten industria babesten du, kanpotik datozen produktuei zergak ipiniz.Abantaila: industria-prozesuaren hasieran nazio-industriaren sormena errazten du. Industria-enplegua handitzen da.Desabantaila: Lehiakortasuna eta teknologia- eta merkataritza-berrikuntza murrizten du. Kontsumitzaileak prezio garestiagoak ordaintzen ditu.Librekanbismoak beste herriekiko merkatal-akordioak lortu nahi du zergarik gabeko produktuak erosi eta saldu ahal izateko.Abantaila: produktu baten merkatua zabaltzen da edozein lekutan saldu ahal izatean. Berrikuntza derrigorrezkoa da lehiatu ahal izateko.Desabantaila: nazio eta nazioarteko merkatuetan lehia handiagoa. Horrek enpresen itxierak eta langabeziaren handiagotzea sor ditzake.

Sufragioaren handiagotzea baina EZ unibertsala

Adierazpen- eta argitaratze- askatasun handiagoa

Hezkuntza-erreforma (askatasun gehiago baina Elizaren eragina handitzen da).

1885 urtetik 1890 urterako Gobernua ("Gobernu liberal luzea"). EZAUGARRIAK:

Elkarteen Legea

UGT eta PSOE legeztatzea

Epaimahaikideen Legea

Aurretiko zentsura kentzea

Sufragio Unibertsalaren Legea

Hauteskunde-iruzurra mantentzen da

Armadaren erreforma

Derrigorrezko soldadutza

Kode Zibilaren eta beste administrazio-prozesuen erreforma

Hauteskude-iruzurra

Sailkatzea

Hauteskundeetarako posizio-banaketa

Kazikismoa

Presio ekonomikoa eta soziala

Putxerazoa

Botoen aldaketa

2 aldiak

1898 arte

Barruko egonkortasuna

Kanpoko ezegonkortasuna → kolonia-gerrak

1898 eta gero

Krisi psikologikoa eta morala (azken kolonien galera)

Silvela: sistema politikoak BARRUTIK lehenaratu nahi du → porrota

BIRSORKUNTZA (Joaquín Costa)

Berrezararen sistema politikoa (Joaquín Costaren ustez):Oligarkikoa (oso talde murriztuak -burgesia eta aristokrazia- agintzen zuen eta erdiko klasea eta herri xehea sistematik at zeuden)Kazikeen boterean oinarriturikUstela

98 urtearen belaunaldiaren intelektualak

Oposizio politika eta soziala (botere politikotik kanpo)

Errepublikanoak

Haien arteko zatiketa (1go Errepublikaren porrota suertatu ostean)

Castelar: moderatua

Salmeron: erradikala

Pi i Margall: federala

Hirietan oinarriturik (erdiko klasea eta beheko burgesia)

Nazionalismoak

Agerpenaren arrazoiak

Abertzaletasuna (Nazio = Estatu)

Zentralismo liberala

Gizartearen eraldaketa ekonomiko eta sozial sakonak

Euskal

Euskadi: EAJ/PNV (Sabino Arana)

Foralitatea

Karlismoa

Industria-Iraultzaren ondorioak

Arraza, hizkuntza eta tradizioak defendatzen ditu → "Jaungoikoa eta Lagizarrak"

Katalan

Jatorria: XIX. mendearen 30. hamarkadan → "Renaixença" (mugimendu literario eta kulturala)

Catalunya: Lliga Regionalista (Prat de la Riba eta Cambó)

Ideologia kontserbadora eta katolikoa

Manresako Baseak -1892-

Autogobernua

Gaitasunen banaketa

Langileria

Anarkismo

CNT/FAI

Taktika terroristak

Sozialismo

PSOE eta UGT

Karlistak

Zatiketa handia (1876 urtearen porrotaren ondorioz -3. Karlista-Gerra-)

1876 urteko konstituzioa

Burujabetza banatua (Erregearen garrantzia)Sufragio zensitarioaHautazko Kongresua eta Senatua (Senatuan senatoreen herena soilik aukeratzen dira)Katolizismo, erlijio ofiziala (beste batzuk ere onartzen dira baina modu pribatuan)Eskubide zabalak baina beste lege batzuek murrizten dituzte.Indarreko 1923 urte arte (Primo de Riveraren diktadura)