Cumhuriyet Döneminde Şiir

ŞAİRLER VE ESERLERİ

Ahmet Haşim ve Yahya Kemal en önemli temsilcileridir.

Fazıl Hüsnü Dağlarca (Çanakkale Destanı, Çıplak)

Behcet Necatigil (Kapalıçarşı, Çevre)

Özdemir Asaf : Kısa, Özlü şöyleyişlerin yer, düşündürücü özgün şiirleriyle tanındı. (Lavinia, Nasılsın)

Ziya Osman Saba: Yalnızlık duygusunu şiirlerinde getirir. (Sebil ve Güvercinler)

Cahit Sıtkı Tarancı: Şiir ve hikaye türlerinde kaleme yazılı eseleri ve Fransız edebiyatından şiir tercümeleriyle tanınmıştır. Sembolizm ve saf şir etkisinde kalmıştır. (Otuz Beş Yaş)

Necip Fazıl Kısakürek: Eserlerinde din, tarih, tasavvuf konularını işlemiştir. (Çile, Örümcek Ağı)

Yahya Kemal: (Kendi Gök Kubbemiz, Sessiz Gemi)

Ahmet Hamdi Tanpınar: Şiirlerinde dönüşlü bakışla doğa ile iletişim kurmaya çalışmıştır. (Bursa'da Zaman)

Ahmet Muhit Dıranas (Şiirler)

√ Sanat bir biçim sorunu olarak görülmüştür.

√ Ahenkli söyleyiş, ritim ve kafiye ile sağlanmıştır.

√ Özgün bir imge anlayışı.

√ Dilde saflaşma temel olarak görülmüştür.

√ Şiiri, soylu bir sanat olarak kabul etmişlerdir.

√ İnsan içsel ve bireyci bir yaklaşımla anlatılmıştır.

√ Dize temel unsur olarak görülmedi.

√ Güvenli şiir yazma endişesi taşınmıştır.

√ Şiir sanat içindir, anlayışı hakimdir.

√ Şiirin, ideolojinin esiri başka yerde görüşündedirler.

√ Sanatçıların düşsel ve bireysel yönleri ağır basmıştır.

√ Hece ölçüsü de kullanılmıştır.

√ Ölçüsüz şiirler de yazılmıştır.

√ Gizemsellik, simgecilik, bireysellik, ruh, ölüm, masal, rüya temaları çokça işlenmiştir.

YEDİ MEŞALECİLER

⇒Beş Hececilerin gerçeklik ve içtenlikten uzak
şiirlerine tepki olarak doğmuştur.

⇒Girişimlerini canlılık, samimiyet ve sürekli
yenilik olarak özetlediler ancak bunu
gerçekleştiremediler.

⇒Hece vezninden çıktı yolalar, böyle bir
yenilik yapamadılar.

⇒Özde ise Verlaine, Mallerme, özellikle de
Boudelarie gibi Fransız ozanlarını örnek aldılar.

⇒Olayları daha gerçekçi bir gözle, içten ve yeni bir
ruhla anlatmak istediler.

⇒Konuları olabildiğince genişletmeye çalıştılar.

⇒Topluluk 1928'de Meşale dergisinin kapanmasıyla
dağıldı.

SANATÇILARI

Sabri Esat Siyaçavuşgil
Vasfi Mahir Kocatürk
Muammer Lütfi Bahşi
Kenan Hulusi Koray
Cevdet Kudret Solok
Yaşar Nabi Nayır
Ziya Osman Saba

√ Serbest nazım tarzı kullanılmıştır.

√ Ölçüsüz ve kafiyesiz şiirler yazılmıştır.

√ Toplum için sanat anlayışı benimsenmiştir.

√ Materyalist-Marksist dünya görüşü benimsenmiştir.

√ Dilin harekete geçirme gücünden, etkisinden yararlanılmıştır.

√ Söylev üslubundan yararlanılmıştır.

√ Her türlü dinsel ve töresel bağ reddedilmiştir.

√ Rus Şair Mayakovski’den etkilenilmiştir.

√ Fütürizm akımından etkilenilmiştir.

√ Biçimden çok içeriğe önem verilmiştir.

ŞAİRLER ve ESERLERİ

NAZIM HİKMET
Toplumcu gerçekçi edebiyatın öncüsü olup ilk şiirlerini ölçülü ve uyaklı yazmıştır.
Şiir: 835 Satır, Jokond ile Si-Ya-u

RIFAT ILGAZ
Toplumcu gerçekçi bir şair ve yazardır.
Şiir: Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Bütün Şiirleri

ERCÜMENT BEHZAT LAV
İlk şiir kitaplarını 1930'lu yılların başında yazarak adını duyuran şair ölçülü, uyaklı şiire çıkışıyla dikkati çekmiştir.

Fütürizmin ilk temsilcisidir.

Gerçeküstücülükten başlayarak değişik şiir akımlarını deneyen şair, şiirimize emir getiren ilk şair olma özelliği.
Şiir: SOS, Kaos, Açıl Kilidim Açıl, Mau Mau, Üç Anadolu


AHMET ARİF
Toplumcu gerçekçi şairler kadınlar.
Anadolu insanını anlatmıştır.
Doğu Anadolu insanının kendisi ele almıştır.
Marksist bir anlayışa sahiptir.
Şiir: Hasretinden Prangalar Eskittim

√ Kurtuluş savaşı'nın devam ettirdiği ortaya çıkmıştır.

√ Hece vezni kullanılmıştır.

√ Milli konulara yer verilmiş, milli duygular ön plana çıkarılmıştır.

√ Türkçeye önem verilmiştir.

√ Arapça ve Farsça kelimelerin Türkçe karşılıkları kullanılmıştır.

√ Genel bilgi anlamlarıyla kullanılmıştır.

ŞAİRLER ve ESERLERİ

ARİF NİHAT ASYA: Edebiyatımızda "Bayrak Şairi" olarak tanınmıştır.
Din ve kahramanlık duygusu şiirlerinde çok belirgindir.
ESERLERİ:Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor (şiir), Rubaiyyat-ı Arif (şiir) Kubbe-i Hadrâ (şiir), Kökler ve Dallar (şiir), Dualar ve Âminler (şiir)

BEŞ HECECİLER

⇒Şiirin ana teması memleket sevgisi ve memleket zincirleri
kurulur.

⇒Şekil halk şiiri şekilleridir.

⇒Dil sadedir, halk dili, mahalli söyleşiler
hatta argo şiire girer.

⇒İşlenen konulara uygun olarak gurur, iyimserlik
ve irade ön plandadır.

ŞAİRLER ve ESERLERİ

HALİT FAHRİ OZANSOY: Aruzla şiire başlamış sonraları heceyle şiirler yazmış ve Beş Hececiler’e katılmıştır.
Bir öğretmen olan şair, şiirlerinde aşk, ölüm, hüzün konularını sıkça işlemiştir.
Şiir: Cenk Duyguları, Rüya, Efsaneler

ENİS BEHİÇ KORYÜREK: Hece ile yazdığı ilk şiirlerinde aşk duygularına yer vermekle beraber, daha sonra kurtuluş savaşı yıllarında milli duyguları ve tarihi kahramanlıkları işleyen heyecan yüklü epik şiirler yazmıştır.
Eserleri: Miras ve Güneşin Ölümü adlı şiir kitabı vardır.

YUSUZ ZİYA ORTAÇ:Hem heceyle hem de aruzla şiirler yazmıştır.
Türk edebiyatının önemli mizah yazarlarındandır. Akbaba adlı mizah dergisini çıkarmıştır.
Şiir: Akından Akına, Cenk Ufukları, Yanardağ, Kuş Cıvıltıları (Çocuk Şiirleri)

ORHAN SEYFİ ORHON: Şiire aruzla başlamış sonraları heceyle yazmaya başlamıştır. Hece ölçüsüyle gazel biçiminde şiirler de yazmıştır.
Şiir: Fırtına ve Kar, Peri Kızı ile Çoban Hikâyesi, Gönülden Sesler

FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL: Realist-romantik özellikler taşır.
Şiir: Dinle Neyden. Şarkın Sultanları, Çoban Çeşmesi, Sudaki Halkalar, Han Duvarları, Zindan Duvarları, Akıncı Türküleri…

√ Her şeyi şiirin konusu haline getirmişlerdir.

√ Şairanelikten uzak durmuşlardır.

√ Şiirde ölçüye karşı çıkmışlar, serbest nazma yönelmişlerdir.

√ Sokağı ve gerçek yaşamı şiire aktarmışlardır.

√ Her türlü şiirde yer almasını savunmuşlar; şiirde gündelik, küçük ana konuları olmuşlardır.

√ Şiirlerinde halktan kişileri, sıradan insanları anlatmışlardır.

√ Dilin söz sanatlarına başvurmadan, doğal biçimiyle yazılmış savunmuşlardır.

ŞAİRLER

Orhan Veli, Melih Cevdet Anday,
Oktay Rifat Horozcu'nun oluşturduğu bir topluluktur.
1941 yılında Orhan Veli, Oktay Rıfat,
Melih Cevdet “Garip”
adlı ortak bir kitap yayımladılar.

√ Kapalı anlatıma sahip, izlenimsel şiirler yazmışlardır.

√ Şiirde anlamı önemsememişler, ikinci plana atmışlardır.

√ Şiirde söyleyişe önem vermişlerdir.

√ Şiiri bir öykü anlatma olarak görmemişlerdir.

√ Olayı şiirden atmışlardır.

√ Orhan Veli ve arkadaşlarının yalın anlatımına tepki göstermişlerdir.

√ Şiir için şiir anlayışıyla hareket etmişlerdir.

√ Şiiri, görüntülerin verildiği bir araç olarak değerlendirmişlerdir.

ŞAİRLER

İlhan Berk, Turgut Uyar,
Edip Cansever,
Cemal Süreya,
Ece Ayhan,
Ülkü Tamer, Sezai Karakoç.

√ Yeni bir dil, üslup ve bakış açısı aramışlardır.

√ Kendilerine özgü bir şiir oluşturmuşlardır.

√ Şiirlerini serbest yazmışlardır.

√ Lirizmi kaybetmeden yeniliği devam ettirmişlerdir.

√ İdeolojilerini şiirlerine temel yapmamışlardır.

MAVİCİLER

Maviciler, 1952-1956 yılları arasında Attila İlhan’ın çıkardığı Mavi dergisinin etrafında toplanan gruptur. Maviciler, şairane bir sanat anlayışını savunmuşlardır. Garip akımına tepki olarak çıkmıştır.
√ Mavi dergisi etrafında toplanmışlardır.
√ Şiirde imajı savunmuşlardır.
√ Divan şiirinin biçim özelliklerinden ve imgelerinden yararlanmışlardır.

ŞAAİRLER

Ferit Edgü, Ahmet Oktay,
Özdemir Nutku, Demir Özlü,Tahsin Yücel, Orhan Duru, Demirtaş Ceyhun

HİSARCILAR

Hisarcılar hece ölçüsüne ve edebiyatın klasik değerlerine sıcak bakmışlardır.
Geleneği reddeden Garip Akımına ve ideolojik şiire yönelen Nazım Hikmet’e karşı çıkmışlardır.
√ Ölçü ve kafiyeyi kullanmışlar; aşk, doğa ve vatan sevgisi gibi konuları işlemişleridir.
√ Yeniliğin eskisinin içinden doğması gerektiği düşüncesini ortaya koymuşlardır.

ŞAAİRLER

Mustafa Necati Karaer, Gültekin Samanoğlu,
Nevzat Yalçın, Mehmet Çınarlı, İlhan Geçer.

Fazıl Hüsnü Dağlarca,
Behçet Necatigil, Asaf Halet Çelebi,
İlhan Berk, Cahit Külebi, Necati Cumalı,
İlhan Geçer, Attila İlhan, Hilmi Yavuz,
Özdemir Asaf, Ahmet Oktay.

√ Sanat toplum içindir, anlayışına bağlılardır.

√ Biçimden çok içeriğe önem verilmiştir.

√ İkinci Yeni şiir anlayışına karşı çıkılmıştır.

√ Şiir dili ve söylenişinde aşırılıklardan kaçınılarak uzak çağrışımlara yer verilir.

√ Sanata, estetik kaygılardan çok, ideolojik ve düşünsel çalışma yaklaşılır.

√ Zor şartlarda geçirilen, acı hayat sahnelerine yer verilir.

√ Şiirde emek ve alın teri kavramları ön plandadır.

√ Toplumsal dayanışma ve örgütlülük kutsanmıştır.

√ Şiirde mesajı, faydalanılır.

SANATÇILAR ve ESERLERİ

İSMET ÖZEL: Şiirlerinde mistisizm ve batı şiiri geleneğini birleştirmiştir.
Önceleri sol ve maddeci önerici savunan İsmet Özel, sonraları Müslüman dünya görüşüne bağlanır.
ŞİİR: Evet İsyan, Geceleyin Bir Koşu, Cellâdıma Gülümserken, Bir Yusuf Masalı.
ATAOL BEHRAMOĞLU:
ŞİİR: Bir Ermeni General, Bir Gün Mutlaka, Ne Yağmur Ne Şiirler.
SÜREYYA BERFE:
ŞİİR: Gün Ola (1969), Savrulan (1971), Hayat ile Şiir (1980), Ufkun Dışında (1985, toplu şiirler), Şiir Çalışmaları (1992), Ruhumun (1998)

Nihat Behram
Metin Eloğlu
Özdemir Asaf
Can Yücel
Hasan Hüseyin
Ahmet Oktay
Hilmi Yavuz
Cahit Zarifoğlu
Metin Altıok...

√ Ortak bir anlayıştan çok, grupların ve başka ayrı ayrı şiir anlayışları vardır.

√ Şehirli değeri bir çıkar.

√ Varoluş şiir destulanır.

√ Şiirin esas konusunun olduğu anlayışı benimsenir.

√ İçerikten çok, söyleyiş ve yapıya önem verilir.

√ Kapalı ve açık bir anlatım yeğlenir.

√ İdeoloji şiirlerde öncelikli öge olarak görülmez.

√ Uzak çağrışımlara yer verilir.

SANATÇILAR ve ESERLERİ

Haydar Ergülen: 1980 sonrası şiirimizin önemli şairlerinden kabul edilir. Siyasi çalkantıların çok olduğu dönemler görmesinin yanında şiirlerinde siyasi bir mesaj ya da konu görülmez. Ayrıca ideolojik yaklaşımların olmaması da da göze çarpmaktadır.
Şiirler: Anne, Sis...
Hüseyin Atlansoy: Şiirlerinde çok anlamlılık ve çağrışım vardır. Aynı zamanda gerçekten iyi ironileri bulunur şiirlerinde.
Şiirler: İntihar İlacı, Balkon Çıkmazında Efendilik Tarihi,
Şehir Konuşmaları
Küçük İskender: Şiirlerinde açık bir isyan ve saldırı vardır. Argo kullanmaktan çekinmez ve cinsellik üzerine de yazmaktan bunalmaz. Kendi çapında cesur birisidir. Şiirlerinde kullandığı küfür, mahalli özelikler de açıkçası onu oldukça özel kılmaktadır.
Şiirleri: Gözler Sığmıyor Yüzüme, Erotika, Fırat ve Dicle