Formulazio ez-organikoak
Konposatu bitarrak:
Elementuak elkartzen direnean.
Oxido basikoak (metalikoak):
Metala+oxigenoa
Formula:
Me2 Ox
Fe2 O3
Ohizko izena:
Oxido + metala
Balentzia batekin:
-iko
Bi balentziekin:
-iko (handia)
-oso (txikia))
Fe2 O3 = Oxido ferriko
Izen sistematikoa:
Aurrezkiak
-mono
-di
tri
...
Na2 O = Disodio monoxido
Oxidoazidoak (anhidridoak):
Ez metala+oxigenoa
Formula:
Ez-me2 Ox
N2 O5
Ojizko izena:
Anhidrido + ez metala
Balentzia bakarra:
-iko
Bi balentzia:
-iko (handia)
-oso (txikia)
Hiru balentzia:
-iko (handia)
-oso (bigarren handiena)
-hipo...-oso (txikia)
Lau balentzia:
-per...-iko (handia)
-iko (bigarren handia)
-oso (bigarren txikiena)
-hipo...-oso (txikia)
Izen sistematikoa:
Aurrezkiak
-mono
-di
-tri
...
Dikloro monoxido
Peroxidoak (metal+peroxo taldea):
Formula:
Me2 (O2)x
Fe O2
Ohizko izena:
Peroxido
Balentzia bakarra:
-iko
Bi balentzia:
-iko (handia)
-oso (txikia)
Izen sistematikoa:
Aurrezkiak
-mono
-di
-tri
...
Burdin dioxido
Hidruro metalikoak (metala+hidrogenoa):
Formula:
Me Hx
Ohizko izena:
hidruro +metal
Balentzia bakarra:
-iko
Bi balentzia
-iko (handia)
-oso (txikia)
Izen sistematikoa:
Arau guztiak berdinak dira, baina hidruro hitza erabiliz.
Hidrogeno aluroak (ez metala+hidrogenoa):
Formula:
Hx Ez me
Ohizko izena:
Hidrogeno+ez metal -uro (gasa denean)
Hidrogeno+ez metal -hidriko (uretan disolbatuta)
Hidruro hegazkorrak (hidrogeno+ ez metala):
Formula:
Ez me H3
Ohizko izena:
izen "arruntak"
Izen sistematikoa:
Hidrogenoa izendatzeko "hidruro"
Ez-metala aurrizki bat dauka "-mono" izan ezik
Gatz neutroak (metala+ez metal):
Formula:
Mex Ez Mey
Ohizko izena:
Ez metala -uro Metal
-iko (handia)
-oso (txikia)
Izen sistematikoa:
di, tri aurrezkiekin
-mono ez jarri metalari
ez metalari -uro
Konposatu hirutarrak:
Hidroxidoak (metala+hidroxi taldea):
Formula:
Me OHx
Ohizko izena:
Hidroxido metal
-iko (handia)
-oso (txikia)
Izen sistematikoa:
Aurrezkiak
-mono
-di
-tri
...
Oxazidoak(anhidrido+ura--> Azido oxazidoa:
Formula:
Hx Ez mey Oz
Ohizko izena:
Azido ez metala
per...iko
-iko
-oso
hipo...oso
Izen sistematikoa:
Hidrogeno tetraoxosulfato (VI)
Oxigatzak:
Formula:
Mex Ez Mey Oz
Ohizko izena:
Ez metala
per...ato
+metala
-ato
+metala
-ito
+metala
hipo...ito
+metala
Izen sistematikoa:
Metala: ez da jartzen aurrezkirik
Aurrezki: bis, tris, tetrakis...
Aurrezkia: -oxo -ez metala -ato(balentzia)