ZER IKUSI, HURA IKASI!

MUSIKA

Galdetegia

Hausnarketa

Galdeketa

Telebistan entzuten dituzten abestiak eragin handia daukate umeengan, baina batez ere bigarren eta hirugarren zikloetako umeetan. Lehenengo zikloko umeak gehiago fijatzen dira marrazki bizidunetan.

Behatutakoa

Ikastetxeetan egon garen bitartean behatu dugu abeslariek eragin handia dutela hala nola motxiletan, estutxeetan, janzkeran...

Ikastetxeak

1.Zikloa

Lope de Larrea

Zabalgana

2.Zikloa

Antonio López de Guereñu

3.Zikloa

Luis Dorao

Musikaren eragina eskolan

Entzumenak

Lasaitzeko

Lana egiten zuten bitartean

Motibatzeko

Lana egin ondoren

Emozioak garatzeko

Sentitzen duzuna adieraztea

Adi egoteko

Abesti baten letrak osatu

Hizkuntzak ikasteko

Jolas-orduan

Imitazioa

Telebistan ikusitakoa

Abeslariak

Dantzak

Abesti bat bere kabuz dantzatu

Kanpoko itxuran

Eskulanak

Marakak

Danborra

Hibridazioa sortu

Aukeraketetan eragina

Adituen ikuspuntua

Bideoa

Haurtxoek musika ulertzen dute

Taldeko hausnarketa

- Lo-kantak ama eta haurtxoaren artean emoziozko transmisio kanalak dira. - Hizkuntza ikasi aurretik haurtxoek zentzu musikala bereganatzen dute. - Emozioen arabera musika mota aukeratzen dugu. - Musika gure emozioak esnatzeko gai da. Gainera, musikak bizitza osoan esnatzen ditu emozioak.

Musika telebistan

Musika programak

Zer da?

Talentu lehiaketa

Ezaugarriak

Musika estiloa

Parte-hartzaile bakoitzak estilo propioa

Batez ere pop estiloa

Pop generoaren barruan azpigeneroak daude. Esate baterako: pop flamenko, pop jazz, pop rock, pop latino, besteak beste.

Antolamendua

Partaideek lehiaketan parte hartu aurretik, kasting-ari aurre egin behar diote

Epaimahaiek partaideen ahotsa bakarrik entzunda aukeratu

Hautatuak izanez gero, aurrera jarraitu finalera iristeko helburuarekin

Helburua

Gure herrialdeko ahotsarik hoberena aurkitzea

Norentzat zuzenduta?

Helduentzat

Nahiz eta programa hau helduentzat zuzenduta egon, haurrek ere ikusten dute. Izan ere, "La Voz Kids" izeneko bertsioa haientzat egokitu dute.

Zer da?

Pertsonen karakterizazioan oinarritutako lehiaketa

Ezaugarriak

Musika estiloa

Genero ezberdinen presentzia

Pop nagusiki

Antolamendua

Pertsona famatuak astero ospetsua den edo izan den abeslari bati imitatu

Emanaldiak egiteko famatuen karakterizazioa

Epaimahaiek

Zer baloratu?

Imitazioa

Helburua

Artista baten karakterizazioa imitatzea eta haren abestiak interpretatzea

Norentzat zuzenduta?

Helduentzat

Berdin gertatzen da. "Tu cara me suena mini" izeneko bertsioa haurrentzat egokitu dute.

Zer da?

Euskal Herriko musika taldeen lehiaketa

Ezaugarriak

Musika estiloa

Genero ezberdinen presentzia

Pop nagusiki

Antolamendua

Astero talde bakoitzak abesti ezberdina abestu

Kaleratuak izan arte

Epaimahaiek

Zer baloratu?

Nola abesten duten

Zein den kaleratua

Irabazlea

Helburua

Ahalik eta hobekien abestea

Saria irabaztea

Norentzat zuzenduta?

Helduentzat

Nerabeentzat

Marrazki bizidunak

Doraemon

Musikaren rola

Sarreran eta amaieran beti abesti berak

Kapituloz aldatzean doinu konkretu bat

Emozioak transmititu

Ekintzak indartu

Musika istorioarekin tartekatzen da

Musikaren tratamendua

Pertsonaien identifikazioa

Pertsonai bakoitzak musika propioa

Adibideak:Erraldoi haserretzen denean, musikaren bitartez bere egoera indartzen da.Nobitak negar egiten duenean, sentimenduzko musika agertzen da.

Askotan musika fondoan entzun

Helburua

Didaktikoa

Los Simpsons

Musikaren rola

Hasierako abestia berdina

Bukaeran tonu berdina

Musikaren tratamendua

Pertsonaien identifikazioa

Zenbait pertsonaiek sintonia konkretu bat

Lisa: Saxofoia

Estralurtarrak

Rasca y Pica

Kapitulu bakoitzaren hasieran fondoko musika

Kapitulu bakoitzaren bukaeran tonu ezberdina

Helburua

Entretenitzea eta dibertitzea

Iragarkiak

Helburua

Produktu bat saltzea

Musikaren funtzioa

Produktua deskribatu

Produktua/ iragarkia erakargarriagoa

Helburua

Produktu bat saltzea

Musikaren funtzioa

Zapaten identifikazioa

Abestia kantatzea

Erabilera

Musika bera ez da sexista, haren erabilera bai.

Neska: etxeko erregina

Mutila: indartsua

MARKO TEORIKOA

Eskola

Zer da?

Haurrak hezten, irakasten eta baloreak transmititzen dituen instituzioa

Helburua

Hezitzailea

Pertsona moduan heztea

Oinarrizko baloreak lortzea

Errespetudunak

Umilak izatea

Arduratsuak izatea

Haurrek ikastea

Eskola arrakastatsua

Irakasleen ikuspuntutik

Eskola

Instalazio egokiak

Kalitatezkoa

Langileen artean giro ona egotea

Irakasleak

Motibatzaileak

Berritzaileak

Jakintsuak

Umoretsuak

Konprometituak

Arduratsuak

Jatorrak

Tratu onekoak

Ondo irakasten dutenak

Hezitzaile onak

Formatuak

Helburuak

Ikasleak

Ondo heztea

Etorkizunerako prestatzea

Ikastea

Gurasoen ikuspuntutik

Eskola

Instalazio egokiak

Modernoa

Kalitatezkoa

Teknologia berrien erabilpena

Arrakastatsua

Eleaniztasuna

Kuota

Irakasleak

Hezitzaile onak

Tratu onekoak

Ondo irakasten dutenak

Konprometituak

Helburuak

Heztea

Oinarrizko baloreak transmititzea

Haurrek nota onak ateratzea

Ikasleen ikuspuntutik

Eskola

Teknologia berriak

Irakasleak

Jatorrak

Jakintsuak

Umoretsuak

Arduratsuak

Helburuak

Ondo pasatzea

Ikastea

Jolasen bitartez ikastea

Zer balore?

Errespetua

Puntualitatea

Berdintasuna

Adiskidetasuna

Nork agindua?

Gobernuak

Hezkuntza Sailak

Gurasoak

AMPA

Ekintzak planifikatu

Hezkuntzaren inguruko erabakietan parte hartu

Hezkuntzan lagundu

Berdintasuna eta justizia sustatu

Eskolarekin kooperatu

Eskola 2.0

Zer da?

Hezkuntzan informazioaren eta komunikazioaren teknologia berriak erabiltzea

Nola landu materia?

Non landu?

5. eta 6. mailetan

Curriculuma

Ikaskuntza-prozesu bat osatzen duten helburu,ﾠ gaitasun, metodo etaﾠ ebaluazioen ﾠmultzoa.

Telebista

Zer da?

Piztu eta irudiak eta soinu aldi berean ematen dituen aparatua.

Helburua

Dirua lortu

Ikuslea kontsumitzaile bihurtu

Informatzea

Adibidez: dokumentalak

Irakastea

Nola da etekingarria?

Iragarkien bitartez

Telebistan lan egiten dutenei ordaintzeko

Zer balore?

Telebistaren bitartez baloreak ikastea eta irakastea posible da (Medrano, Cortés y Palacios, 2007).

Negatiboak

Adibidez:Pertsonai heroiko gehienek balore negatiboak transmititzen dituzte.

Agresibitatea

Biolentzia

...

Positiboak

Adibidez:Soilik lau heroiek balore positiboak transmititzen dituzte: Aquaman, Cat Woman, Hercules eta Wonderwoman.

Demokratikoak

Askatasuna

Justizia

Erantzukizun

Zoriontasunaren bilaketa

Segurtasuna

Berdintasuna

Programazioa

Marrazki bizidunak

Hezitzailea

Helburua

Irakastea

Autobus magikoa

Frizzle anderea eta bere klaseko umeek klaseak autobus magikoan bidaiatuz ematen ditu. Hainbat abentura biziko dituzte eta bertara joatea ezinezkoak diren hainbat toki ezagutuko dituzte. Hala nola, eguzki-sistema, lurraren erdigunea edota giza gorputza barrutik.

Zelulak

Ez hezitzailea

Helburua

Entretenitzea, ondo pasatzea

Bob Esponja

Nahiz eta helduentzako marrazki bizidunak izan, haurren ordutegian ikusi daiteke. Horregatik, haur gazteak ikusten dute, haurrengan eragin negatiboak sortuz.

4 urteko haurren errendimendu kognitiboa kaltetu

Atentzioa galdu

Oldartsuagoak bihurtu

Erritmo azkarra

4-12 urtetako haurrek ikusi

Pantailak gure gorputzean zer eragin?

Alde negatiboak

Manipulatzailea

"Tener poder es obligar a otro a hacer lo que no quiere" (Manuel Castells, 2009).

Pentsatzeko, sentitzeko eta izateko era aldatu

Gobernuak beren interesen alde

Arrazismoa eta xenofobia areagotu

Limitazioa

Errealitatea ezkutatu

Dependentzia

Pribazitate eza

Zenbait pelikula

Biolentzia eta garunaren plazerraren aldea konektatu

Biolentzia artxibatua gelditu

Alde positiboak

Ezagutzak zabaldu

Konektibitate teknologiko, adierazgarri eta interpertsonalaren era garunaren funtzionamendua hauen antzera funtzionatzen du. Beraz, teknologien bitartez ikasi daiteke.

Desirak bete

Interakzioa sortu

Pertsona dibergenteak sortu

Gizarteak nola ikusten duen

Familiak eta eskolak porrota justifikatzeko erabili

Emozioak sortu

"No hay que anular o reprimir las emociones, sino utilizar la razón para despertar o potenciar una emoción alternativa" (Morgado, 2006:15).

Sentimenduen bitartez ikasi

Musika, irudiak eta testuak lotu dena ikasteko

Hauetan hezi

Funtzio sozializatzailea

Norberaren inteligentzia baino haratago

Komunikazioa eta heziketa erraztu

Pasioa eta teknologia batzerakoan

Alde txarrak

Komunikazioa eta heziketa zaildu

Garun emozionalarekin konexioa

Fenomeno komunikatibo potenteena

Sare digitalak sare mentalak eraldatu

Konbergentziaren onena atera

Neurona ispiluak aktibatu

Enpatia sentimendua azaltzeko ezinbestekoak dira. Hau ez da aktibatzen beste pertsona etsai edo gaiztoa denean.

Konbergentzia emozionalaren bitartez

Konbergentzia teknologikoen efikazia sortu

Eragina

Zeren arabera?

Adina

Momentu soziala

Orokorra

Hausnartzeko aukerarik ez

Irudien abiadura oso azkarra

Menpekotasuna

Telebista grina (bizio) bezala

Pasibotasuna

Ikuspegi kritikorik ez

Urduritasuna

Denbora gehiegi telebista ikusten

Sozializazio-eragile

Besteekin telebistan agertutakoari buruz hitz egin

Bi joera

Sexismoa

Iragarkiak.

Produktuak. Ageriko sexismoa

Goian ezkerretan "Girls only" (soilik neskentzat) zuzendutako jostailu bat dela jartzen du. Neskek etxeko garbiketak egiteko tresnak daude. Rol tradizionala erakusten du.

Familiako gizonezkoak ondo pasatzen eta jolasten dabiltzan bitartean, irudiaren atzeko aldean eskuinean emakumezkoak, bai ama bai alaba, harrikoa egiten dabiltza. Rol tradizionala erakusten du.

Bideoa. Ezkutuko sexismoa. Indarkeria sinbolikoa

Indarkeria sinbolikoa: "Modu sotil batean mezu sexistak transmititzen dira" (Manzanedo, 2014).

Txikitatik emakumezkoek haurrak zaindu behar dituztela erakusten da. Hori dela eta, modu inkontziente batean iragarkien bitartez emakumeek haurren ardura hartu behar dutela barneratzen da. Rol tradizionala erakusten du.

Txikitatik mutilei kotxeak gustatu behar zaizkiela sustatzen da. Iragarkian ikusi dezakegun bezala, bi mutil agertzen dira kotxeekin jolasean.

Marrazki bizidunak

Marrazki bizidunetan ere fenomeno hau ikusi daiteke. Txikitatik, marrazki bizidunetan, rol tradizionalak agertzen dira. Bideo honetan ikusi daitekeen bezala, sexismoaz gain, mikromatxismoa ikusi daiteke (zenbait komentariotan). Fenomeno hauek gure gizartean normalizatuta daude.

Liburuak

Literaturan ere sexuen arabera liburu ezberdinak egiten dira. Kasu honetan, neskena arrosa da eta mutilena urdina. Barruko edukia ere ezberdina da, neskena printzesena eta mutilena ausartena.

Sexismoari aurre egiteko

Aldizkari honen bitartez berdintasuna sustatu eta rol tradizionalak baztertzen dira. Modu honetan, txikitatik barnearazten dizkiguten rolak eta estereotipoak desagertuko lirateke.

Kontsumismoa

Marketing

Etengabe mezu potenteak bidali

Pertsonen emozioekin jolastu saltzeko

Behar ez ditugun gauzak kontsumitu

Erantzun oldarkor eta inkontzienteak piztearen nahia

Erantzun zerebralik gabeko iragarkiak onenak direlako

Adituen teoriak

"La teoría de
usos y gratificaciones" (Blumler y Katz, 1974).

Haurrak

Telebista ikusi

Entretenitzeko

Dibertitzeko

Nerabeak

Telebista ikusi

Beraien errealitatea eta beharrak islatu

"La teoría del efecto del entretenimiento
por regulación tensional" (Zillimann y Bryant, 1996).

Telebista ikusi norberaren gogoen eta esparru sozialaren arabera

Adibidez:Triste egonez gero, telebistan eduki afektiboak ikustea nahiago ditugu.

Legea

Autoerregulazio kodea

Gobernu Espainiolak eta TV, Antena3, Telecinco, Cuatro, La Sexta y La Forta telebista kateek 2004an sinatutako akordioa da. Hauen intentzioa haurrei telebistako irudi kaltegarrietaz babestea da, progamazioa eta edukiak arautzeko konpromisoa hartuz.

Liburuxka

Estatuko irrati eta telebistaren legea

Estatuko komunikazio audiobisualaren legea

Iragarkien legeak

Ez da betetzen

Ez dago kontrol zorrotzik

Beste komunikabideak

Irratia

Zer da?

Irrati-uhinen teknologia baliatzen duen haririk gabeko hedabidea

Hezitzailea?

Euskadi Gaztea

Bai

Arsenal

Irrati hezitzaile eta kontzientzia formatzailea.

Haurrek irratsaioa sortu

Ikasketa-prozesuan erabiltzeko tresna

Bideo-jokoak

Zer da?

Ikus-entzunezko aparatu baten bidez jolasten den jokoa

Sexistak

Joku hau neskentzako bideratuta dago. Irudian ikusi daitekeen bezala emakumearen rola haurrak zaintzea dela adierazten du, rol tradizionala bultzatuz.

Joko honetan argi eta garbi ikusi daiteke rol tradizionala bultzatzen dela. Hain zuzen ere, emakumezkoen lana ezkontza antolatzea dela adierazten du.

Bere kanpoko itxura eta bere zeregina ez datoz bat. Esaterako, arropa sexia eramaten du, eta gorputz zardaia du.

Ez sexistak

Borroka egitera doa, gainera rol tradizionala apurtzen du (gizonezko batekin behartuta ezkontzea ukatzen du). Printzesa hau bere kabuz moldatzen da, ez da gainerako printzesak bezala, izan ere, ez da printzipearen zain egoten.

Alde txarrak

Urduritasuna eta antsietatea eragin pantaila kopuru amaigabea dutelako

Zergatik?

Pantaila kopuru amaigabea

Pantailaren aurrean denbora gehiegi

Herabetasun arazoak

Gehiegi erabiltzeak jarrera nartzisistak bultzatu eta gizartekoitasuna gutxitu

Adingabeen kasuan, beste jarduera batzuetarako denbora galarazi

Ikastea (kasuen %28an)

Familiarekin
egotea (kasuen %21ean)

Lagunekin egotea (kasuen %15ean)

Alde onak

Ezagutza-espazio trebetasunak garatzeko ahalmen hezigarriak dituzte

Arrazoitze azkartasuna hobetzen eta handitzen laguntzen dute batzuek

Ongi aukeratzen badira gauzatzea laguntzen dute

Sormena

Buru bizkortasuna

Lehiakortasuna

Leku-denborazko antolaketa

Oinarrizko trebetasunak garatu

Oroimena

Estrategiak gauzatu

Eragin-trukeko jokoek arreta maila handia eskatzen dutenez, buruaren jarduera bizkortzen da. Gogoa biltzen eta erreflexu onak izaten laguntzen dute.

Internet

Zer da?

Mundu osoan zabalduta dagoen sareen sare erraldoia

Hezitzailea?

Bai

Erabilera egoki batekin

Informazioa lortu

Edozer ikusi dezakete

Sexismoa etengabe

Alde txarrak

Publizitate izurria (spamak)

Eskaintzen duen askatasuna eta desegokiak, kaltegarriak, okerrak edo ez oso fidagarri diren edukietara heltzeko
aukera

Gehiegi erabiltzen bada, bakartzea eragin ahal du

Ziber-mendekotasuna edo Interneterako mendekotasunak sortzen duen nahasmena

Alde onak

Erabiltzen erraza

Edukien aurkezpena erakargarriagoa

Kultura garatzen lagundu

Lankidetzan egindako lana sustatzen du

Talka (eskola eta komunikabideak)

"Dominar las capacidades para codificar y decodificar mensajes audiovisuales se ha ido convirtiendo en una alfabetización tan básica y fundamental como la lecto-escritura tradicional" (Aguaded, 2012: 7).

Kontsumitzaileak bilakatzen gaitu

Eskola

Ikasleek irakasleak transmititutako informazioa bereganatu

Zalantzan jarri gabe

Telebista

Teknika azkarrak erabili hausnartzeko denborarik ez izateko

Iritzi propiorik ez

Hezten dute

Eskola

Modu zuzenean

Irakaslearen bitartez

Irakaslearen arabera metodo ezberdina. Batzuek noizbehinka bideoen, musikaren, irudien, jokoen... bitartez irakatsi.

Gehienbat

Liburuekin

Teoriarekin

Telebista

Zeharka

Irudi eta soinuen bitartez

Kontraesanak

Eskolan irakatsitakoa

Telebistan kontrajarri

Adibideak

Eskolan berdintasuna erakusten da eta telebistan sexuen arteko bereizketa ematen da.

Telebistan ikusitako biolentzia eskolan erabili.

Baloreak

Eskola

Curriculumera mugatuta.

Positiboak

Telebista

Mugarik gabe.

Negatiboak

Positiboak

PROPOSAMENAK

Hibridazioa ulertzea

Esperientzia mediatikoetan autonomia lortu

Bideoan ikusi daitekeen bezala, gure bizitzan teknologiak garrantzi handia du, baina hezkuntzan hau kenduko bagenu ez zen ezer gertatuko. Hori dela eta, hezkuntzan teknologia modu egoki batez txertatu beharra dago, egungo metodologia aldatuz.

Gurasoak

Beraiekin ikusi telebista

Azalpen kritikoak eman

Zaintza telebistaren menpe ez jarri

Ikusitakoaren hausnarketa egin

Sentimenduak adierazi

Pentsaerak adierazi

Erabilera arautu

Adina-ordutegia kontutan hartu

Alternatibak bilatu

Jolastu

Irakurri

Marraztu

Eskolaz kanpoko ekintzetara eraman

Futbola

Dantza

Musika

Abesbatza

...

Aurre-ezagutzak

Haurrak telebistan zerbait ikusi baino lehen informatu

Proiektu bateratua

Telebista hezitzaileak helduen eta haurrentzako proiektu bateratu bat izan behar du.

Horretako zer egin?

Proposatutako ariketa

Haurrek gehien ikusten dituzten programetan agertzen diren baloreak aztertu behar dituzte. Honez gain, aztertutako baloreak norberaren bizitzan garrantzia dituzten baloreekin erlazionatzea komeni zaie.

Irakasleak

Haurrek ikasteko

Telebistak erabiltzen dituen bereganatze teknikak erabili

Sentimendu eta emozioen bitartez

Sentimenduak eta emozioak sentituz errazago ikasten da, gure barruan informazio hori gure kasa landu egiten dugu.

Irudien bitartez

Betiere dagoen testuarekin lotura badu

Pantailak eta testuak konbinatu

Dokumentalak

Zer lantzeko?

Unibertsoa

Gure gorputza

Natura

...

Filmak/bideoak

Zer lantzeko?

Historia

Kultura ezberdinak

Berdinasuna

Aniztasuna

Oinarrizko baloreak

...

Praktikak

Haurrek teknologia berriekin gaiak landu

Bideoak eginez

Hau guztia irakaslearekin

Landu

Hitz egin

Eztabaidatu

Iritzia eman

Ondorioak atera

Interpretatu

Elkarlana

Elkarlana egin telebistan ikusten diren aspektu negatiboei aurre egiteko.

AMPA

Eskola

Eskola eta gurasoentzat lagungarria

Gurasoei laguntza ematen die telebistaren erabilera egokia izan dadin. Artikulu honetan telebista eskolako tresna pedagogiko bihurtu daitekeela ikus daiteke.

Pentsatzen erakutsi behar diegu eta ez telebistak esaten duena sinisten.

Ondorioa

Telebistak ez du eragin zuzenik (ona edo txarra) haurtzaroan, prozesu konplexua baita.

Konplexua zergatik?

Aldagai ugariek esku hartu

Nolako ikusle mota sortu nahi dugu?

Kritikoa

Kontzientea

Manipulatzen uzten ez dena

Arduratsua

ZER IKUSI, HURA IKASI!

MUSIKA

MARKO TEORIKOA

PROPOSAMENAK

TRIPTIKOA

Normaltasuna ezarri

Motibazioa eta kreatibitatea