NERBIO-SISTEMA

Entzefaloak eta bizkarrezur muinak osatu

Hainbat atalez osaturik

Hiru osagai

Garuna

Bi eredu edo hemisferioz osaturik

Garezurraren barnean

2 egitura

Telentzefaloa

Bi garun hemisferioek eta barruko nukleo entzefalikoek osatu

Lau lobulu nagusi hemisferio bakoitza: frontala, parietala, tenporala eta okzipitala.

Dientzefaloa

Lau atal ezberdinez osatuta dago:

Epitalamoa

Gorputzaren erritmo zirkadianoekin erlazionatuta

Hipotalamoa

hipofisiaren gainaldean dago

Talamoa

Sinapsi gunea da

Subtalamoa

Mugimenduen kontrolean parte hartzen dute

Borondatezko mugimenduak

Gorputzaren oreka

Bi hemisferiok osatzen dituzte

Eginkizun nagusiak:

Sentimen eta motore-bideak koordinatzea

Orekari eutsi

Mugimendu automatikoak eta borondatezkoak arautu

Muskulu eskeletikoak ere koordinatu

Bizitza mantendu

3 mota daude

Entzefaloaren enborreko goiko aldea

Varolio-ren zubiaren gainean, eta dientzefaloaren azpitik dago

Sylvio-ren ubide estu batek zeharkatzen du, eta bertatik likido zefalorrakideoa isuri

Funtzio nagusiak

nerbio-bulkadak bildu

datu sentsorialak jaso

mesentzefaloaren zenbait eskualde kontzientziaren eta loaren erregulazio-prozesuekin lotuta egon

Adibidez: gorputzaren tenperatura erregulatu

gidaritza-zentrotzat zein zentro funtzionaltzat hartzen da

zuntzak gurutzatu

ezkerreko hemisferioak gorputzaren eskuinaldea kontrolatu

emozioak eta sentimenduak adierazten ditu

Entzumenaren, minaren, dastamenaren eta ukimenaren pertzepzioan ere esku hartzen du, baita listuaren eta malkoen jariaketan ere

Funtzio nagusi bat betetzen dute fenomeno fisiologikoetan: adibidez, arnasketa, kardiobaskularren eta bihotzaren funtzioetan parte hartu ere

entzefaloaren enborra eta bizkarrezur-muina lotu

odolaren azidotasuna kontrolatu

Digestio-jarduerak erregulatu

irensketa-prozesuetan parte hartu

gabeko funtzioak kontrolatzeaz eta homeostasia mantentzeaz arduratu

informazio sentsorialaren transferentziaz ere arduratu

Horretarako, bi sistemak konektatu

Meningeak eta likido zefalorrakideoa:

Meninge, araknoidea eta piamaterra

Duramaterra garezurraren periostioari estuki lotuta dago eta piamaterra burmuinaren azalari.

araknoidepeko barrunbean likido zefalorrakideoa dago

Glukosan, bitaminetan, hormonetan, aminoazidoetan, azido nukleikoetan, elektrolitoan eta globulu zurietan

Funtzioak:

Nerbio-sistema zentralaren elikadura

Barne-presioari eustea

Homeostasia erregulatzea

Hondakin-substantziak deuseztatzea

Immunitate-sistemaren ekintza

Hormonen garraioa

Ekintza erreflexuak kontrolatu

Bizkarrezurreko orno-hodian kokatzen da/dago

Atzeko adarretan kordoi-zelula sentsitiboak daude

Aurreko adarretan sustrai motoreetako zelulak daude

Funtzio nagusiak hauek dira

Informazio sentsorialaren eta motorraren transmisioa

Informazioa prozesatzea

Erreflexu-ekintzak

garun-hodien eta nerbio-sistema zentralaren arteko hesia

Gai toxiko askok zeharkatzea eragoztu

eta, aldi berean, mantenugaiak eta oxigenoa igarotzea

sortzen dituen informazioak gorputz osoan zehar hedatu

gorputzak NSZra informazioa bidali

neuronen luzapenak irten eta sartu egingo dira, NSPa osatuz.

Nerbio bat neurona askotatik datozen nerbio-zuntzen sorta bat da

Nerbioen funtzioak

Nerbioek mezuak bidali batetik bestera garunaren edo bizkarrezur-muinaren eta gorputzaren gainerako zatiaren artean

Gorputzetik datozen mezuek garunari gorputzean gertatzen ari dena jakiteko aukera eman

Motak:

12 nerbio atera garezurraren oinarritik

Batzuek funtzio motore , beste batzuk usaimenerako, ikusmenerako edo entzumenerako espezializatuta

Funtzio mistoa bete

Sentsitiboak eta motorrak

Funtzio mistoko nerbioak direnez, bizkarrezur-muinetik informazioa eraman

Guruin edo giharretatik datorren informazioa bildu

Barruko organoen eginkizunak eta funtzioak zuzendu eta gobernatu

Bi multzok osatu

Hainbat bide konplexu aktibatuz funtzionatu: bihotz-erritmoa eta arnasketa-erritmoa areagotuz, odol-presioa areagotuz, begi-niniak zabalduz, odol-fluxua aldatuz...

ekintzarako prestatu

atseden-egoera bat sortu

Digestioan eta ugalketa-erantzunean ere parte hartu

energia aurrezteko eta berreskuratzeko prestatzen dituzten erreakzioak eragin