TITAS - TAMADUN MELAYU

Tanah Melayu dikenali juga sebagai Kepulauan Melayu, gugusan Kepulauan Melyu-Indonesia, Nusantara, Alam Melayu dan Tanah Jawi.Tamadun Melayu telah melalui beberapa fasa perkembangan sejarah:Fasa kedatangan serta pertapakan masyarakat yang dikenali sebagai MelayuFasa orang Melayu menerima pengaruh India dalam agama dan kebudayaanFasa orang Melayu menrima agama IslamFasa penjajahan (British, Portugis, Jepun)Fasa kewujudan negara-negara merdeka

Islam datang ke wilayah Nusantara pada abad pertama hijrah atau antara kurun ke 7 & ke 8 masihi. Proses Islamisasi telah berlaku dengan pesat & antara kerajaan Islam yang berjaya dibentuk ialah seperti kerajaan Acheh, Terengganu, Melaka, Patani, Brunei, Sulu dll.Agama islam dikatakan telah datang ke Nusantara melalui tiga jalan utama berdasarkan kepada teori yang dikemukakan oleh para sarjana iaitu: i. Islam datang dari Tanah Arab  Dikemukakan oleh John Crawford dan Niemann serta de Holender dan disokong oleh Syed Mohd Naquib al-Attas, menyatakan bahawa Islam dibawa datang pada kurun ke- 7 masihi. Ini berdasarkan kepada bukti yang ditemui seperti wujudnya perkampungan Islam di Sumatera utara yang diberi nama “Tashih” telah ditemui pada tahun 650 M bersamaan 30 Hijrah. Perkampungan ini dihuni oleh orang-orang Arab yang datang ke Sumatera pada abad ke-7 Masihi. ii. Islam Datang Dari IndiaTeori ini dikemukakan oleh Pijnappel iaitu seorang sarjana Belanda, dan disokong oleh Snouk Hurgronje & J.P Moquette. Berdasarkan kepada bukti yang ditemui iaitu penemuan batu nisan Sultan Malikul Salleh, yang bertarikh 1297 M. Batu nisan ini didakwa dibawa dari Gujerat berdasarkan persamaan dari segi reka bentuk batu nisan di kedua-dua tempat tersebut. iii. Islam Datang Dari China Teori yang dikemukakan oleh sarjana Sepanyol iaitu Emanuel Godinho de Eredia berdasarkan kepada penemuan Batu-batu bersurat di sekitar wilayah Nusantara seperti batu bersurat di Champa bertarikh 1309, di Brunei bertarikh 1048 M, di Laren Jawa bertarikh 1082 M dan Batu Bersurat di Terengganu bertarikh 1303 M. 

Pada awal abad yang ke-15, kedatanganIslam telah menjadikan masyarakat Melayu berubah kepada ear yang baru.Masyarakat Melayu telah mempengaruhi oleh agama Islam dari segi kepercayaan,corak hidup dan juga pandangan semesta. Kepercayaan kepada Allah dan Rasul-Nya juga telah dipercayai daripada kepercayaan kepada dewa dan animisme. Mereka juga menyedari bahawa Tuhan yang merupakan bergantungan kepada mereka perlu disembah serta perlu mempunyai kepercayaan yang teguh kepada Tuhan. Oleh itu,semasa kedatangan Islam dan ajaran Islam masyarakat Melayu mempelajari bagamana untuk merendah diri. Institusi beraja merupakan unsur tradisi masyarakat Melayu dan masyarakat Melayu telah berubah menjadi taat kepada Sultan dan pemimpin selepas kedatangan Islam sehingga hari ini.Di samping itu, dari segi sosial, masyarakat Melayu mematuhi undang-undang yang ditetapkan. Masyarakat Melayu boleh dikatakan masyarakat yang penuh mematuhi peraturan dan undang-undang kerana mereka memahami tentang kedaulatan terhadap kedaulatan hukum-hukum adat.

Masyarakat Melayu berpegang teguh terhadap adat resam sejak awal lagi. Hal ini demikian kerana adat resam memainkan peranan yang amat penting dalam masyarakat Melayu.  Kelahiran, perkahwinan serta kematian akan diikutipantang larang Melayu .Adat-adat seperti adat bersunat masih dijalankan olehmasyarakat Melayu.  Dalam agama islam adat tersebut menitikberatkan kesucian lahirdan batin. Contohnya, selepas beberapa hari kelahiran bayi perempuan, Masyarakat Melayu akan melakukan adat bersunat untuk bayi perempuan degan bantuan bidan. Manakala, bagi lelaki, adat bersunat akan dijalankan oleh Tok Mudim selepas umur 8 tahun dan selewat-lewatnya 12 tahun.

Tamadun Melyu menghormati dan memberi keutamaan kepada golongan tua. Nilai ini berkaitan dengan pemahaman masyarakat Melayu bahawa orang lebih berusia mempunyai lebih banyak pengalaman berbanding orang muda.Pengalaman adalah sesuatu yang dipandang penting dalam masyarakat melayu.

Orang Melayu amat mementingkan ikatan kekeluargaan dan silaturrahim. Ini dapat dilihat daripada amalan gelaran dalam keluarga seperti,datuk nenekalongangahpakcikmakcik Demikian juga dalam kenduri kendara dan amalan ziarah menziarahi.

Tamadun Melayu tidak memandang rendah kepada orang lain. Orang Melayu saling menghormati malahan sering kali bersikap rendah diri. Penghormatan diberikan kepada orang lain yang turut menghormati orang Melayu. Orang yang tidak membalas penghormatan yang diberikan akan dipandang rendah.

Salah satu nilai yang PENTING dalam masyarakat Melayu.Mengikut ajaran Islam, Tetamu membawa rezeki kepada tuan rumah.Oleh yang demikian, Tetamu sentiasa dialu-alukan dan diraikan dengan sebaiknya.

Orang melyu sentiasa mengutamakan perasaan orang lain dalam pelbagai keadaanSikap bertimbang rasa menjadikan orang Melayu tidak mementingkan perasaan dirinya semata-mata.

Bersopan santun dan berbudi bahasa adalah sebahagian daripada nilai-nilai tamadun Melayu yang dikaitkan dengan adab.Masyarakat Melayu menganggap bahawa orang yang beradab sebagai halus budi pekertinya Orang yang tidak bersopan santun dan tidak berbudi bahasa dianggap biadap dan kasar.

Bermesyuarat adalah cara masyarakat Melayu mencapai persetujuan ramai. Orang ramai diberi peluang untuk menyuarakan pendapat mereka dan persetujuan dicapai dengan mengambil kira semua pendapat.

Bergotong-royong ialah melakukan sesuatu pekerjaan secara bersama-sama. Ianya merupakan nilai-nilai kebudayaan Melayu yang berteraskan kepentingan kehidupan secara berkumpulan.  

SEBELUM: - sastera lisan dan hikayat seperti cerita-cerita mitos, lagenda dan ungkapan melayu. Seperti: Putri Santubong dan Mahsuri serta gurindam dan syair.SELEPAS: - sastera kitab, sastera ketatanegaraan, histografi melayu, kitab perubatan, mathematik dan astronomi. Seperti: Sharabun Asyiqin, Tajul Selatin, Ilmu Flaq.

Seni tari : zapin, makyong dan inangSeni ukir dan khat: ukiran di mimbar masjid, ukiran kayu dan ukiran tembaga.Seni muzik : gemalan, cak lempong dan kompangSeni tenun, sulam dan anyaman : songket, tekat, pua kumbu/selendang dan terendakSeni bela diri dan persilatan : silat gayong, silat cekak, silat lincah, silat harimauSeni pertukangan: rumah, senjata dan perahuSeni kulinari: acar buah, rendang, gulai, nasi dagang, ulam, kerabu

- Kegemilangan sains & teknologi yang dicapai oleh orang Melayu sangat unik kerana ia mencerminkan keperluan-keperluan serta nilai-nilai kebudayaan yang ada pada orang-orang Melayu.- Antara contoh kemajuan sains dan teknologi yang diwarisi dari orang Melayu dahulu ilah bidang pertanian seperti teknologi pembajakan dan juga sistem saliran air yang digunakan dalam proses pengairan pertanian seperti penanaman padi dan sebagainya.- Dalam bidang teknologi alam bina juga, orang-orang Melayu ketinggalan, dimana kemahiran dapat dilihat dalam pembinaan rumah dan masjid, contohnya Rumah Kutai, Rumah Panjang, Kubah dan juga Masjid Kampong Laut yang mempunyai keunikan yang tersendiri.

- Di awal perkembangan tamadun, masyarakat Melayu hanya menerima pendidikan tradisional sahaja seperti kelas mengaji Al-Quran dan bahasa Arab.- Perkembangan pendidikan ini sangat perlahan yang mana ia diusahakan oleh guru-guru agama.- Sekitar abad ke-19, sekolah Melayu mula dibuka. Sekolah Melayu yang pertama dibuka pada tahun 1821 iaitu Sekolah Melayu Gelugor.- Ciri-ciri utama sekolah Melayu ini ialah pelajaran Melayu disediakan selama empat tahun, mutu pelajaran terhad dan rendah tahapnya, menyediakan para pelajar menguasai "3M" iaitu membaca, menulis dan mengira.

- cara memilih bahan untuk membina pengangkutan air- membina pengangkutan di air- mempunyai pengetahuan belayar- mencipta pengetahuan 

- mestilah beragama Islam-mengamalkan adat istiadat Melayu-berbahasa Melayu

Dalam Perkara 160, Perlembagaan Malaysia, orang Melayu ditakrifkan sebagai :secara lazimnya berbahasa Melayusecara lazimnya mengamalkan adat istiadat Melayu beragama IslamPentakrifan di atas berkaitan dengan kaedah menentukan warganegara Persekutuan Tanah Melayu pada waktu penggubalan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu dan kemerdekaan. Kaum Bumiputera pula merangkumi pelbagai kumpulan etnik asal yang terdapat di Sabah dan Sarawak.

*Alam Melayu - merangkumi kawasan kepulauan yang merentasi seluruh Asia Tenggara sehingga sempadan AustraliaAmalan MERANTAU menjadi sebahagian daripada ciri orang MelayuMereka bergerak bebas dalam lingkungan kepulauan MelayuMELAYU DIASPORA - merantau di luar Kepulauan MelayuMELAYU CAPE - di Afrika Selatan

Berdasarkan bukti arkeologi, Kerajaan Melayu telah wujud seawal 2500 tahun dahulu di LEMBAH BUJANGKEDAHKUALA SELINSING, PERAKPada waktu itu, terdapat Pelabuhan-pelabuhan yang mengendalikan perdagangan jarak jauh yang melalui Selat Melaka.Secara umumnya, perdagangan jarak jauh dikuasai oleh pemimpin sesebuah kerajaan, satu lagi petanda kewujudan susunan masyarakat KOMPLEKS. Antara nilai dalam tamadun Melayu yang berteraskan kepada aktiviti ekonomi perdagangan ialah :kebolehan untuk berinteraksi dengan masyarakat luarbersifat terbuka menghormati undang-undang tempatanmengambil kira pandangan orang lain

Masyarakat Melayu menghasilkan tamadun-tamadun awal di rantau Asia Tenggara melalui penguasaan teknologi Maritim.Kemampuan ini membezakan masyarakat Melayu daripada masyarakat lain di rantau Asia Tenggara yang lebih tertumpu ke Kawasan Pedalaman. Kerajaan-kerajaan Melayu awal menunjukkan :pengaruh HINDU-BUDDHA - monumen keagamaan seperti candi Lembah bujang , candi Borobodur di Jogjakarta dan Angkor Wat di Kemboja.Dua empayar Melayu yang besar dan merangkumi kawasan yang luas ialah EMPAYAR FUNAN dan EMPAYAR SRIVIJAYAKedua-duanya menguasai laluan perdagangan di kawasan mereka