ZAHARTZAROA ETA BAKARDADE SENTIMENDUAREN PERTZEPTZIOA

Bakardadearen arrazoiak

Bizitzako arrazoiek bultzatzen dute, (Bermejo, 1997)

Erretiroa

Laneko harremanak izateari utzi

Alargutasuna

Bikotearen falta eta hutsunea sentitzea

Arazo emozionalak

Bizitzarekiko desilusioa

"Habi hutsaren" sindromea

Seme-alabak etxetik modu independentean bizitzeko joatea

Familia-harreman pobreak

Jarduera atsegin ezak

Aurreiritziak

Baliaezintasuna

Kide ez izatearen sentimendua

Hiru krisi mota (Laforest, 1991)

Nortasun-krisia

Pertsonak metatuta izaten dituen eta bere autoestimuari eragiten dioten galeren multzoa

Autonomia-krisia

Pertsonen narriadura eta mendekotasuna handitzea

Besteentzako zama izatearen sentimendua

Kidetza-krisia

Parte-hartze txikiagoa

Bakardadea zer da?

Isolamendu sentimendua (Stein eta Tuval-Mashiach, 2015)

Objektiboa

Subektiboa

Metafisikoa

Komunikatiboa

Existentziala

Soziala

Ondoez emozionala (Madoz, 1998)

Baztertuta egotea

Interakzio-mundura sarbiderik ez izatea

Bakardade sentimendua ≠ Isolamendu soziala (Havens et al., 2004; Wenger et al., 1996)

Isolamendu sozialaren ondorioa = Bakardade-sentimendua

Harreman partikularren hornikuntzari eza (Robert Weiss, 1973)

Bakardade emozionala

Afektu emozional gabezia

Bakardade soziala

Pertsona batek lortutako gizarte-harremanak berak nahiko lukeena baino gutxiago direnean (Peplau eta Caldwell, 1978)

Abandonu sentsazioa (Klein, 1982)

Maitasun falta

Harreman hausteak

Pertsonen arteko harreman jakin bat galtzen denean (Muchin eta Seidmann, 2004)

Ezkontidearen galera

Bakardade-sentimendu desberdinak (Rubestein, 1980; Shaver 1982)

Etsipen-sentimenduak

Beldurra

Etsipena

Ahultasuna

Tristura

Hutsunea

Intimitate-harreman gabezia (De Jong Gierveld, 1987)

Abandonu-sentimendua

Pertsonak dituen eta izatea espero duen harremanen arteko desadostasun kognitiboaren emaitza (Peplau eta Perlman, 1982; Yanguas, 2018)

Giza harremanen kalitate subjektiboaren mende

Giza harremanen kantitate subjektiboaren menpe

Adinekoak gaur egun

Espainiako %19,3 adinekoak (Errolda jarraitua, 2020)

2068an %29,4 adineko

Bizi-itxaropena handitu

Adineko populazioak gora egin (Martín eta Bravo, 2003)

Narriadura fisiko eta mentaleko prozesua (De Miguel, 2001)

Bakardade motak

Bakardade obketiboa eta subjetiboa (Herrera, 2004)

Bakardade objektiboa

Maitatuak galdu izana (objektiboa)

Harreman sozialik edota familiarik ez izatea

Bakardade subjektiboa

Hutsune- eta tristura-sentimendua (subjektiboa)

Inorentzat baliagarri ez sentitzea

Hiru isolamendu eta bakardade mota (López, 1994)

Fisikoa (bizitoki-bakardadea)

Konpainia fisikorik ez izatea

Bakardade morala

Isolamendu soziala

Nahi gabe norbaiten ingurunetik aldentzen denean gertatzen dena

Isolamendu emozionala

Isolamenduaren eta bakardadearen arteko aldea (Tunstall, 1966)

Isolamendua (objetiboa)

Harreman sozialen gabezia

Bakardadea (subejtiboa)

Gizarte-elkarreraginen egituratik eratorritako bizipenak

Bakardadedaren ondorioak

Cohen-Mansfielden (2016) analisia

Aldagai soziodemografikoak

Ezkongabeen estatusa

Dibortziatuak

Alargunak

Diru-sarrera maila txikia

Hezkuntza maila baxua

Bizilekua

Egoitzak

Aldagai psikologikoak eta nortasun-aldagaiak

Depresioa

Osasun mental pobrea

Bizi-asebetetze txikia

Autoestimu baxua

Iraganeko gertaera negatiboak

Aldagai sozialak, elkarrekintzakoak eta parte-hartze sozialekoak

Bakarrik bizitzea

Seme-alaba gutxi izatea/Seeme-alabik ez izatea

Kontaktu sozialaren kalitatea eta kantitatea

Babes emozionala (kalitatea)

Gizarte-laguntza (kantitatea)

Aisialdi jarduerak

Osasunaren eta autonomia funtzionalaren aldagaiak

Estatus funtzional pobrea

Mugikortasun zailtasunak

Komorbilitatea

Narriadura sentsoriala

Ikusmena

Entzumena

Heriotza goiztiarra (Díez eta Morenos, 2015)

Gogo-aldartean nahasmenduak

Bermejo (1997)

Psikologian

Autoestimu txikian eragina

Depresioa

Suizidio-ideiak

Alkoholismoa

Gizarte-mailan

Telefonoak erabiltzea

Maila-fisikoan

Sistema immunologikoa ahuldu

Gaixotasunak

Bihotzeko arazoak

Lo hartzeko zailtasunak

Buruko mina

Beharrezko laguntzarik ez izatea

Yanguas et al. (2018) bi dimentsio bereizi

Osasun fisikoa

Funtzionamendu baskularra okertu (Cacioppo, Hawkley, Crawford et al., 2002; O’Luanaigh eta Lawlor, 2008)

Presio sistolikoa handitu (Hawkley, Masi et al., 2010)

Istripu baskular errepikariak (Capitanio eta Cacioppo, 2014)

Istripu baskular errepikariak izateko aukera areagotzen duela esten dute (Cacioppo, Capitanio, 2014)

Hanturaren aurkako erantzunari lotutako geneen adierazpena gutxitu (Cole et. al., 2007).

Proinflamazioari lotutako geneen adierazpena handitu (Cole et. al., 2007).

Sistema immuneko asaldurak igo (Pressman et al, 2005)

Nutrizioa okertu (Ramic et al, 2011)

Gizentasuna areagotu (Lauder et al., 2006)

Motorraren gainbehera anplifikatu (Buchman et al., 2010)

Jarduera fisikoaren murrizketa eta gaitasun funtzionala indartu (Shiovitz-Ezra eta Ayalon, 2010)

Geneen eta giroaren arteko erlazioetan ergaina (Goossens et al., 2015; Gao et al., 2017)

Osasun psikologikoa

Lo egiteko arazoak areagotu (Cacioppo, Hawkley, Berntson et al., 2002)

Funtzionamendu kognitiboa okertu eta alzheimerra izateko arriskua areagotu (Wilson et al., 2007)

Test neuropsikologikoen puntuazioak okertu funtzio kognitiboan (Zhong et al., 2017; Boss, Kang eta Branson, 2015).

Berehalako memori,

Memoria bisuala

Memoria episodikoa

Memoria semantikoa

Prozesamendu-abiadura

Funtzio exekutiboa

Osasun mentaleko arazoak areagotu ditu (Tylova et al., 2013)