door Martín Ciaurriz González 7 uren geleden
22
Meer zoals dit
ARGAZKIAN URDINA DAGOEN PARTEA
Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da eta guk erabakitzen dugu noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterrak zabalduz.
Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira, hestearen mugimendu peristaltikoen bidez.
Hiru zati:
Ondestea
Digestio hodiaren azken zatia da, bertan pilatzen dira gorotzak, kanporatuak izan arte.
Kolona
1,5 m-tako hodi honek hiru zati ditu: goranzko, zeharkako eta beheranzko kolona.
ez dago digestiorik.
Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean.
Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz.
Hesteitsua
Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik apendize bermiforme izeneko organoa irteten da.
8 m-tako luzera eduki dezake. Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa
Hiru atal ditu:
Ileona:
heste meharraren azken zatitxoa da eta balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.
Jejunoa
Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu. Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz.
Duodenoa
Pilorotik datorren kimoa jasotzen du, digestio kimikoa amaitzeko.
Heste-urina
Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.
Duodenoak sorturikoa da, urin pankreatikoarekin batera lan egiten duena.
Pankrea
Urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik; entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzen dute,
Gibela:
behazuna sortzen du eta sortuz gero, behazuna gibeletik behazun-xixkuraino doa, non gorderik egongo den erabilia izan arte.
“J” itxurako poltsa bat da. Bere sarrerak kardia izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere irteera piloro izenaz ezagutzen da.
Bi ekintza
Ekintza kimikoa:
urdailaren paretek urin gastrikoa jariatzen dute.
Bi osagai nagusi ditu:
Pepsina:
Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura-boloa kimo izeneko ahi erdi likido bihurtzen da.
proteinak hasten da deskonposatzen, zati txikiagoak sortuz.
Azido klorhidrikoa:
substantzia bakterizida izateaz gain, kimikoki eragiten dio elikadura-boloari.
Ekintza mekanikoa:
mekanikoa: elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan, birrintzen jarraitzeko.
Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa faringetik urdailerantz mugitzen ditu eta ez alderantziz.
urdaileraino doan hodia da.
Funtzioa: irensketan arnas-aparaturanzko pasabidea ixten du, elikadura-boloa trakean sar ez dadin.
Epigloti izeneko balbula dauka.
Ahoaren eta hestegorriaren artean
Elikagiak hodian sartzeko barrunbea da eta barruan zenbait organoz dago osaturik:
Mihia:
elikagaiak listuaz nahasten ditu, alde batetik bestera eramaten ditu eta elikagaiak faringerantz bultzatu,
elikadura-boloa osatu
Hortzak:
Azken honetan lau hortz mota deberdintzen dira:
Esmaltea gorputzak sortzen duen materialik gogorrena da; kolore zuria duena), dentina edo bolia, hortz-mamia (bere barruan odol hodiak eta nerbioak daude) eta zementua.
Aurreko eta atzeko haginak. 8 eta 12 dira, eta elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte.
Letaginak: urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.
Ebakortzak: elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.
elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu. Gizakiak bere bizitzan bi hortzeria izaten ditu: esne-hortzeria (20 hortz) eta behin- betiko hortzeria (32 hortz).
Listu guruinak:
Konposizioa: lisozima eta muzina aurki daitezke.
listua jariatzen dute. Haukek, elikagaiekin nahasten da eta horrela birrinketa errezagoa izan dadin.
elikagaiak deskonposatzeko zenbait substantzia jariatzen dute
ahotik uzkiraino doan hodia da
