HIZKUNTZA

HIZKUNTZA IDEOLOGIA ETA JARRERAK

Hizkuntza ideologia

Definizioa:

r

Pertsona batek ala multzo batek hizkuntza bati buruz duen iritzia. Ideologia hau, jarrera, sentimendu eta diskurtso batzuen bidez adierazten da, eta ideia hauen arabera, hizkuntza horrekiko sentimenduak eta bere baliatzea aldatuko dira.

Funtzionamendua:

r

Pertsonek bizi ditugun bizipenek, interesek eta abarrek hizkuntza ideologiak aldatzen dituzte. Ideologiak eragina du pertsona baten errealitatean ala portaeran baina baita errealitateak hizkuntza ideologian.

Adibideak:

r

Alemanian inoiz egon ez den pertsona batek hizkuntza eskolan alemana ikasten du. honela alemanarekiko hizkuntza ideologia bat sortuz. Lanera edo bidai batean Alemaniara joan beharra baldin badu, bertan izandako bizipenen arabera, ordurate zeukan hizkuntza ideologia aldatzeko aukera dago.

Subtopic

Eleaniztasunaren aldeko ideologiak:

Egozentrismo glotikoa

r

Hizkuntza-aniztasuna murriztu eta hizkuntza bakarra jarri nahi duen hizkuntza ideologia.

Hizkuntza pluralismoa

r

Gizarte batean erabiltzen diren hizkuntza guztiek eskubide berak dituztela aldarrikatzen dituzten ideologia.

Hizkuntza abertzaletasuna

r

Hizkuntza aberriaren gorengo ezaugarritzat jotzen duen ideoogia.

Azpigaia

Eleaniztasunaren kontrako ideologiak:

Autogorroto fenomenoa

r

Hizkuntza gutxituaren hiztunak bere hizkuntza hizkuntza menderatzailea baino okerrago baloratzea bultzatzen du.

Nazioaren hizkuntza ideoogia

r

Hizkuntza nazioak definitzen du. Beraz, nazioaren onerako estatuko beste hizkuntzak desagertu beharko lirateke.

Ekonomiaren ideologia

r

Eleaniztasunak kostu bikoitza du.1- Itzulpenen kostua2- Munduko pertsonen arteko komunikaziorako kaltea.

Hizkuntza irudimenaren eraikuntza

Ideologia linguistikoek hizkuntza-irudimen bat osatzen dute.

Barne arauak finkatuz

r

Zer den zuzena eta zer den okerra

Erabilera arauak finkatuz

r

Egoera jakin batean modu egokian aritzeko

Identitatean betetako araua finkatuz

r

hizkuntza: komunikatzeko tresna soila?hizkuntza: taldearen nortasunaren funtsezko elementua?

Faktore askoren eragina

Lexikografoak

Alfabetizazioaren historiak

Hizkuntzak nazioaren eraikuntzan izandako paperak

Iritzi publikoa

Zer da?

Ideia konstruktu bat.

c1

Ezaugarriak

Aldakorra

Norberaren kognizioa aldakorra da, beraz, iritzi publikoa ere.

c1

Anitza

Iritzi publikoa ez da bakarra. Ikertzaileak aztergai duen laginaren ondorioa da.

Eraikigarria

Norberaren irudikapena

Bizipen soziala

Eraginak

(publizistak, soziologoak, politikariak...

r

Adb: Eusko jaurlaritzak euskarari buruz dagoen iritzi publikoa baikorra izateko, kanpaina desberdinak jarri zituen martxan. ("Pixkat bat es mucho" , "Aire aire euskarari !"...) Hizkuntza balio postiboekin lotzea zen estrategia, norberaren izate kognitibo-afektiboan hizkuntza sentsazio atseginekin lotzeko.

Hizkuntza Komunitatea

zer da?

Kontzeptu gatazkatsua

Interpretazio aldakorra

Autore ezberdine definizioak

Uzei

Hizkuntza berean mintzatzen den pertsona multzoa

Zaldibek

Hiztun elkartea

Hiztun taldea

Hiztun herria

Komunitate linguistikoa

Berruto

Definizioa 3 ezaugarrietan ararabera aldatu

Hizkuntzaren ezaugarria

Hizkuntza jakin bat erabiltzen duen giza taldea

OInarri sozio-geografikoa

Entitate geografiko batean hizkuntza bera konpartitzen duten pertsonek

Arau soziolinguistikoa

Arau soziolinguistiko berdina duten giza taldea

Azurmendi

Osagaidun definizioa

Ingurune eta lurraldetasun politiko-juridiko soziala

Hiztun multzoa

Funtzionatzeko norma komunitario bereziak

Norberaren hizkuntzaren erabilera

Hiztun-multzoaren jokaera eta ekintzak

Euskal Herriko hizkuntza komunitateaaztertzean maila sinbolikoan (Jausorok)

Euskararen atxikimendu komunitatea deritzo

Hemen

Euskera normalizaziorako jarrera duten guztiak sartzen dira (nahiz eta euskaraz ez hitzegin)

HIZKUNTZAREN ALDAKORTASUNA

Gaitasun Soziolinguistikoa

Honen Bidez

Hizlariak bere hitz egiteko moduarekin berari buruzko informazio asko ematen digu

Adibidez

Euskal berria den

Gaztea den

Zein eskualdekoa den

Sortzen du

Hiztun komunitatea

Ezaugarriak

Informazioa modu eta era berean elkartrukatzea

Horretarako

Idatzi gabeko konbentzioak daude

arauak

Linguistikoak

Kulturalak

Sozialak

Osatuta dago

Arau multzo batekin

elementu estrukturalak

Izaera soziala

Geografikoa

Dialektoa

zer da?

Eremu geografiko baten barruan erabiltzen den hizkera

Jatorria

Eremu horretako hizkuntza estandarraren berbera

Lekuan lekuko transmisioa

Dialekto brbereko pertsona sare nabarmena bizilekuz aldatzean

Zer gertatu?

Haien arteko kontaktua mantendu eta dialektoari eusteko aukera handiagoa

Dialekto berbereko pertsona gutxi bizilekuz aldatzean

Zer gertatu?

Haien arteko kontaktu gutxi eta dialektoa galtzeko aukera handiagoa

Hizkuntza Merkatua

Hizkuntzek merkatuan indar-harreman bat dute

Botere / prestigio arabera

c1

Menderatzaileak

r

Talde prestigiodunak berari komeni zaizkion arau soziolinguistikoak inposatzen ditu

kodeen egin beharra

Ludikoa

Kriptikoa

Nortasun funtzioa

Menderatuak

r

Menderatzailearen hizkuntz-arauak ezagutu behar ditu

Menderatzailearen hizkuntza harremanak ezagutu behar ditu

Hizkuntza komunitatean harremanean dagoenean

Autogorroto kasuan

r

Menderatuak berak inposatzen dizkio bere buruari menderatzailearen arauak.

Beste irakurketa soziolinguistiko/ekonomikoak

Rossi Landi

r

Marxem materialismo historikoaren teorian baliatuz osatu zuen ikuspegi soziolinguistikoa

Euskal Herrian

r

El capitalismo internacional precisa eliminar, por razones de rentabilidad económica, las lenguas vernáculas que ralentizan y dificultan las relaciones financieras."Beltza".

Idiolektoa

Zer da?

Pertsona bakoitzak hitz egiteko duen modua

Zerk du eragina idiolektoan?

Talde etnikoak, gizarte klaseak, momentu historikoak, etab.

Zenbat idiolekto munduan?

Hiztun beste idiolekto

Eta komunitate batean?

Hiztun beste idiolekto. Hala ere komunitate bateko idiolekto guztiak oso antzerakoak komunikazioa posiblea izateko