ATSOTITZAK
Zer dira?
Herriak, esperientzian oinarriturik emandako aholkuak.
Itxura dotorez apaindurik, esarea labur batean ematen dira.
Jatorria, Herria sortuak dira, beraz, anonimoak.
Gaur egun Euskaltzaindiak Atsotitz edo Esaera zahar hitzak hobesten ditu.
Atsotitzen historia
Irakasbide direnez, antzinako zibilizazio guztiek dituzte.
Biblian, grekoen olerkietan eta erromatarrek erabiliak
Erdi Aroan ugariak izan ziren. Garai hartako erretorika eskoletan erabiliak.
Errenazimenduan areagotu eta idazleek beraien lanetan erabili zituzten
Lehen atsotitz biltzaileak
Lehen bilduma: Esteban Garibay (1533)
Bi bilduma egin zituen
1.goa Madrilgo Liburutegi Nazionalean.
2.a galdu omen da.
1596. urtean Refranes y sentencias comunes de Bascuence, declarados en Romance 539 atsotitz.
2. bilduma Beltran Zalgizek egin zuen, 196 atsotitzekin.
Beranduagokoak
Isasti, Bela eta Oihenart
Oihenart: 1657. urtean argitaratuak
706 atsotitz biltzen zituen
Bakoitzaren ondoan frantsesezko adiera
Batzuk euskal jatorrikoak baina besteak, agian, itzulpenak
Aurrekoa mendean: R.M. Azkue (3000), Elissaldek (Iparraldekoak), Intza, Zavala eta Gotzon Garate (20000)
Atsotitzen ezaugarri estikistikoak
Atsotitza izateko: herriak erabili behar du, irakapen bat eduki behar du, eta itxura dotorez jantzia egon behar du.
Euskal atsotitzak bertso itxurakoak dira eta askotan errimatuak.
Gai nagusiak: familia, bizimodua, erlijioa...