Euskararen Lekukoak

GUTUNAK

Euskaraz bizi zen herriaren lekukotasuna eman

- Lapurdin Espainiako errege Felipe II.ren zerbitzura barrandalari edo espio lanetan zebilen gizon batek idatzitakoak

- San Frantzizko Xabiergoak Baztango Azpilikuetan jaiotako bere amari euskaraz idatzitakoak

- Frai Juan Zumarraga durangarrak Mexikotik bere arrebari idatzitakoa

ATAL LITERARIOAK

- Ahozko tradiziotik datozen bertso mota asko antzinako kronistek eta biltzaileek eta jasoak

- Esteban Garibaik jasotako negar kantuak (endetxa) literatura baliabide berezien adierazgarri

r

Zer ete da andra erdiaren zauria? Sagar errea, eta ardao gorria. Alabaia, kontrarion da Milia: Azpian lur hotza gainean harria. Lasturrera behar dozu, Milia. Aita jaunak eresten dau elia, Ama andreak apainketan hobia. Hara behar dozu, Milia. Jausi da zerurean harria, Aurkitu dau Lasturren torre barria, Edegi dio almeneari erdia. Lasturrera bear dozu, Milia

- lauko monorrimoak dira eta neurriari dagokionez aldakorrak

- hasierako ahapaldia narratiboa eta beste bietan Miliaren ahizparen bakarrizketa nagusi

- Literatura-baliabideei dagokionez, ohargarriak:

- Kontrastea

- Galdera erretorikoa

- Anafora eta paralelismoa

- Elisioa

- Naturaren elementuak tartekatzea

HITZ SOLTEAK

r

XII.mendea baino lehenago agertutako euskal hitz solteak naiz eta literatura baliorik ez izan, euskal lurralde honetan euskaldunak bizi zirela bermatzen dute.

- Akitanian badira K.o I.mendean latinez eta euskaraz idatzitako hilarriak

- X.mendean erromantzez idatzitako glosa edo iruzkinen ondoan, badira euskaraz idatzitako banaka batzuk ere

- XII.mendean, aipagarria da Codex Callixtinus erromesen gidan ageri den euskal hiztegitxoa.

ATSOTITZAK

- Literaturaren lehen adierazpen trinkoak

- Hizkuntzaz eta hizkuntza hori darabilen herriaz asko esaten dute

- Eskuizkribuetan eta herriaren oroimenean islatuta

ESKUIZKRIBU BAT:JOAN PEREZ LAZARRAGA

2004an, aurkitutako autore eskuizkribua euskal testuen aurkikuntzarik garrantzitsuena.

Ondorioak

Hizkera eta literatura balioak

Idatziaren eta ahozkoaren arteko erlazioak

Euskal dialektoen bilakaera historikoa

Obraren ezaugarriak

Tamaina

Lazarragaren eskuizkribu honek garrantzia handia hartu

102 orrialde

Amodio eta maiteminduen gorabeherak

Gai nagusia

Poesia lanaren bi herenak bete,eta gainerakoa garai hartan inguruko hizkuntzetan ohiko zirenen erako artzain-eleberria

Forma

Prosa eta poesia batera

Estilo tradizionaleko lirika gortesaua

Gaztelaniazko zatiak, gehiena, euskeraz idatzia

Prosazko zatiak hartu

Euskalkiak

Arabako ipar-ekialdeko euskalkian idatzia

Bizkaieraren eta Gipuzkoako eta Nafarroako Sakanako euskararen aztarnak

Joanes Leizarragaren itzulpenetan antzeko euskera arkaikoaren arrastoak

Aditzlaguntzailearen forma zaharra

Subjuntiboa

Aditz trinkoak sarri

Deklinabidea

Sintaxi eskema mailegatuak

Ondorioak

Euskal literatura idatziaren lekukoak aspaldikoak Hegoaldean, prosan eta olerkian

Euskal literatura idatzia ez izatea uste bezain urria eta berandukoa

Euskaldun alfabetuen kopurua erdalduna baiano murritzagoa ez

Euskal literaturaren irudi distortsionatua

Floating topic

Floating topic

Floating topic