Euskararen Lekukoak
GUTUNAK
Euskaraz bizi zen herriaren lekukotasuna eman
- Lapurdin Espainiako errege Felipe II.ren zerbitzura barrandalari edo espio lanetan zebilen gizon batek idatzitakoak
- San Frantzizko Xabiergoak Baztango Azpilikuetan jaiotako bere amari euskaraz idatzitakoak
- Frai Juan Zumarraga durangarrak Mexikotik bere arrebari idatzitakoa
ATAL LITERARIOAK
- Ahozko tradiziotik datozen bertso mota asko antzinako kronistek eta biltzaileek eta jasoak
- Esteban Garibaik jasotako negar kantuak (endetxa) literatura baliabide berezien adierazgarri
- lauko monorrimoak dira eta neurriari dagokionez aldakorrak
- hasierako ahapaldia narratiboa eta beste bietan Miliaren ahizparen bakarrizketa nagusi
- Literatura-baliabideei dagokionez, ohargarriak:
- Kontrastea
- Galdera erretorikoa
- Anafora eta paralelismoa
- Elisioa
- Naturaren elementuak tartekatzea
HITZ SOLTEAK
- Akitanian badira K.o I.mendean latinez eta euskaraz idatzitako hilarriak
- X.mendean erromantzez idatzitako glosa edo iruzkinen ondoan, badira euskaraz idatzitako banaka batzuk ere
- XII.mendean, aipagarria da Codex Callixtinus erromesen gidan ageri den euskal hiztegitxoa.
ATSOTITZAK
- Literaturaren lehen adierazpen trinkoak
- Hizkuntzaz eta hizkuntza hori darabilen herriaz asko esaten dute
- Eskuizkribuetan eta herriaren oroimenean islatuta
ESKUIZKRIBU BAT:JOAN PEREZ LAZARRAGA
2004an, aurkitutako autore eskuizkribua euskal testuen aurkikuntzarik garrantzitsuena.
Ondorioak
Hizkera eta literatura balioak
Idatziaren eta ahozkoaren arteko erlazioak
Euskal dialektoen bilakaera historikoa
Obraren ezaugarriak
Tamaina
Lazarragaren eskuizkribu honek garrantzia handia hartu
102 orrialde
Amodio eta maiteminduen gorabeherak
Gai nagusia
Poesia lanaren bi herenak bete,eta gainerakoa garai hartan inguruko hizkuntzetan ohiko zirenen erako artzain-eleberria
Forma
Prosa eta poesia batera
Estilo tradizionaleko lirika gortesaua
Gaztelaniazko zatiak, gehiena, euskeraz idatzia
Prosazko zatiak hartu
Euskalkiak
Arabako ipar-ekialdeko euskalkian idatzia
Bizkaieraren eta Gipuzkoako eta Nafarroako Sakanako euskararen aztarnak
Joanes Leizarragaren itzulpenetan antzeko euskera arkaikoaren arrastoak
Aditzlaguntzailearen forma zaharra
Subjuntiboa
Aditz trinkoak sarri
Deklinabidea
Sintaxi eskema mailegatuak
Ondorioak
Euskal literatura idatziaren lekukoak aspaldikoak Hegoaldean, prosan eta olerkian
Euskal literatura idatzia ez izatea uste bezain urria eta berandukoa
Euskaldun alfabetuen kopurua erdalduna baiano murritzagoa ez
Euskal literaturaren irudi distortsionatua