PROBAVNI SUSTAV
ULOGA
Prerađivanje hranjivih tvari
Apsorbiranje hranjivih tvari iz probavila u cirkulacijski sustav
Odbacivanje neiskorištenih i štetnih ostataka i produkata probavljene hrane
GRAĐA
PROBAVNI KANAL
JEDNJAK
Mišićna cijev duga 23-25 cm
Kardijačni mišić-sprečava vraćanje želučanog sadržaja u jednjak
USTA
Gornja i donja vilica, usne, zubi, jezik, 3 para žlijezda slinovnica (podušne, podjezične i podvilične)
Enzim ptijalin (razgradnja škroba)
ZUBI
Mliječni (20): 8 sjekutića, 4 očnjaka i 8 kutnjaka
Trajni (32): 8 sjekutića, 4 očnjaka, 12 kutnjaka, 4 pretkutnjaka
Dijelovi: kruna, vrat i korijen
Slojevi: caklina, zubnina, cement i srčika
JEZIK
Okusni receptori: kakvoća hrane i obrambena zadaća, govorni organ
Oblikovanje zalogaja i miješanje hrane sa slinom
Slatko, slano, gorko i kiselo
ŽELUDAC
Mišićni organ u obliku slova J
Ulazni dio,fundus, tijelo i izlazni dio
Želučane žlijezde- luče želučani sok-sadrži klorovodičnu kiselinu(pH=1-3,5)
Želučane stanice luče gastrin-potiče lučenje HCl i pepsinogena
Enzimi: amilaza,lipaza i pepsin
Pilorus – luči unutarnji faktor-potreban za apsorpciju vitamina B12-nedostatak unutarnjeg faktora-anemija
CRIJEVA
TANKO CRIJEVO
Dužina: .
3 dijela: dvanesnik(duodenum),srednji dio-jejunum i završni dio-ileum
2 skupine žlijezda:
1. Brunnerove-u dvanaesniku –luče sluz
2. Liberkuhnove kripte –nalaze se po cijeloj površini,ali ne u dvanaesniku, luče sluz
DEBELO CRIJEVO
Dužina 1,5-2 metra
Dijelovi- slijepo crijevo, na kojem je crvuljak,kolon koji završava rektumom i anusom
Da ulazu u debelo crijevo je ileocekalni sfinkter, a na izlazu je analni sfinkter
Uloga: primanje himusa, lučenje sluzi,reapsorpcija vode i minerala, bakterijsko truljenje i pražnjenje tj. defekacija.
ŽLIJEZDE
GUŠTERAĆA
egzokrina i endokrina žlijezda
dužina 15 cm, težina 70-90 grama
građena od žlijezdanog parenhima(acinusi) proizvode probavne enzime i Langerhansovih otočića čije alfa stanice luče glukagon, a beta stanice luče inzulin
probavni sok sadrži NaHCO3(neutralizira kloridnu kiselinu) i probavne enzime - amilaza; lipaza; i tripsin, kimotripsin, karboksipolipeptidaza (razgrađuju proteine)
JETRA
stvara kolesterol,žuć,krvne bjelančevine(albumin i fibrinogen)
obavlja detoksikaciju otrova
pohranjuje Fe i vitamine A,D i B12
važna je u metabolizmu ugljikohidrata, masti i bjelančevina
stvara žuć- raspršuje masti u sitne kapljice
prisutnost masti -stanice dvanaesnika luče hormon kolecistokinin-krvlju dođe do ž. mjehura koji se steže