Nerbio-sistema

Nerbio- sistema zentrala NSZ

Entzefaloa. Hezurrez osatutako paretaz inguratua (Garezurra)

Burmuina / Garuna

Telentzefaloa

Dientzefaloa

Epitalamoa

Gorputzaren erritmo zirkadianoekin erlazionatuta
dago.

Hipotlamoa

Hipofisiaren gainaldean kokatzen da.

Talamoa

Gorputz guztitik burmuinaren azalera zuzentzen den informazio sentsorialaren azkeneko sinapsi gunea da.

Subtalamoa

Mugimenduen kontrolean hartzen du parte.

Enbor entzefalikoa

Mesentzefaloa

Ezaugarri orokorrak

Entzefaloaren enborreko goiko aldea da, Varolio-ren zubiaren gainean, eta dientzefaloaren azpitik dago, batez ere. Mesentzefaloa Sylvio-ren ubide estu batek zeharkatzen du, eta bertatik likido zefalorrakideoa isurtzen da. Likido horrek isolatzeko eta nerbio-sistemako hainbat egitura babesteko funtzioa du.

Mesentzefaloaren funtzio nagusiak:

Giharren bidez bete behar
diren agindu motorrei lotutako nerbio-bulkadak biltzen ditu, eta, bestetik, datu sentsorialak jasotzen ditu.

Organismoa oreka onean
mantentzera bideratutako funtzio homeostatikoetan ere esku hartzen du, eta horregatik, adibidez, gorputzaren tenperatura erregulatzen du.

Varolio-ren zubia

Informazio orokorra

Gidaritza-zentrotzat zein zentro funtzionaltzat hartzen da. Varolioko zubian gertatzen dela zuntzak gurutzatzea, eta horren ondorioz, ezkerreko hemisferioak gorputzaren eskuinaldea kontrolatzen du, eta eskuineko hemisferioak, berriz, ezkerraldea.

Zubiaren funtzio nagusiak

Funtsezko zeregina du giharren koordinazio automatikoan. Varolioko zubiak emozioak eta sentimenduak
adierazten ditu. Kasu honetan, poza, haserrea edo tristura bezalako.

Emozioak aurpegi-adierazpen espezifikoen bidez agertzen dira. Adierazpen horiek kontrola daitezke, nahiz eta gehienetan automatikoki egin. Entzumenaren, minaren, dastamenaren eta ukimenaren pertzepzioan ere esku hartzen du, baita listuaren eta malkoen jariaketan ere.

Fenomeno fisiologikoetan ere betetzen du bere funtzioa:
adibidez, arnasketa-funtzionamenduan edo funtzionamendu
kardiobaskularrean, bihotzaren taupadak bezalako prozesuak
kontrolatuz. Gainera, tenperaturaren erregulazioan eta loaren eta esnaldiaren ziklo zirkadianoen erregulazioan inplikatuta dago.

Bizkarrezur erraboila

Entzefaloaren enborra eta bizkarrezur-muina lotzen ditu.

Erraboilaren funtzio nagusiak

Odolaren azidotasuna kontrolatzen du

Digestio-jarduerak erregulatzen ditu,

Irensketa-prozesuetan parte hartzen du; bihotzaren taupadak, odol-presioa, eztula, gorakoak, doministikuak eta irensketa kontrolatzen ditu.

Erraien nahi gabeko funtzioak kontrolatzeaz eta homeostasia
mantentzeaz arduratzen da.

Informazio sentsorialaren transferentziaz ere arduratzen da, sistema
periferikoaren eta nerbio-sistema zentralaren artean. Horretarako, bi sistemak konektatzen ditu.

Zerebeloa

Bi hemisferiotan banatuta dago.

Ezkerreko hemisferioa

Subtopic

Zerebeloaren funtzio nagusiak:

Sentimen eta motore-bideak koordinatzea.

Orekari eutsi.

Mugimendu automatikoak eta borondatezkoak arautzen ditu. Gihar eskeletikoak ere koordinatzen ditu.

Bizkarrezur-muina. Bizkarrezurrak osatzen duen gune errakideoan kokatua. Bizkarrezurreko orno-hodian kokatzen da.

Ezaugarri orokorrak

Atzeko adarretan
kordoi-zelula sentsitiboak
dira nagusi. Aurreko
adarretan sustrai
motoreetako zelulak dira
nagusi. bizkarrezur-
muina garunak gorputzaren gainerakoarekin komunikatzeko erabiltzen
duen kanala baino gehiago da; zenbait jarduera automatizatu ere egin
ditzake, hala nola arku erreflexuak.

Bizakarrezur-muinaren fuentzio nagusiak:

Informazio sentsorialaren eta motorraren transmisioa:

Informazioa prozesatzea: estimulazioa burmuinean kontziente egiten bada ere, muinak azkar epaitzen du egoera, informazioa burmuinera bidali edo iritsi aurretik ere larrialdiko jarduera bat eragin behar den zehazteko.

Erreflexu-ekintzak: batzuetan bizkarrezur-muinak bere kabuz eragiten du informazioa oraindik garunera transmititu gabe egotea. Erreflexu-ekintzak: batzuetan bizkarrezur-muinak bere kabuz eragiten du informazioa oraindik garunera transmititu gabe egotea.

Meningeak eta likido zefalorrakideoa

Entzefaloa estalki batez inguratuta dago, meningeez. Kanpoaldean kokatzen dena duramaterra da eta honen barnean araknoidea eta piamaterra agertzen dira.

Likido zefalorrakideoa

Araknopoidepeko barrubean aurki dezakegu. Glukosan, bitaminetan, hormonetan, aminoazidoetan, azido nukleikoetan, elektrolitoan eta globulu zurietan aberatsa den substantzia da. Osagai horiei esker, nerbio-sistema zentrala ondo oxigenatuta eta elikatuta dago beti.

Haren oinarrizko funtzioak

Nerbio-sistema zentralaren elikadura. Oxigenoa eta
mantenugaiak garuneko zeluletara eta bizkarrezur-muinera
helarazten ditu.

Barne-presioari eustea. Nerbio-sistema
zentralaren barruko presioa araututa edukitzen du

Homeostasia erregulatzea. Garunaren eta bizkarrezur muinaren barruko elementu kimikoen kontzentrazioak beti egonkorrak izatea bermatzen du.

Hondakin-substantziak deuseztatzea. Zelulek arnastu ondoren sortutako hondakinak biltzeaz arduratzen da, baita nerbio-sistema zentralean dauden toxiko guztiak ere.

Infekzioetatik, bakterioen erasoetatik, birusetatik, onddoetatik eta garunaren parasitoetatik babesten du, dituen zelula immunitarioei esker.

Hormonen garraioa. Nerbio-sistema zentral osora garuna eta
bizkarrezur-muina heltzeko eta osasun-egoera onean mantentzeko behar dituen hormonak helarazteaz arduratzen da.

Hesi hematoentzefalikoa

Lotura estua duten zelulez osatuta dago; garun-hodien eta nerbio-sistema zentralaren arteko hesia da. Gai toxiko askok zeharkatzea eragozten du, eta, aldi berean, mantenugaiak eta oxigenoa igarotzea ahalbidetzen du.

Nerbio-sistema perfierikoa NSP

Nerbioak

Funtzioak

Nerbioek mezuak bidaltzen dituzte batetik bestera garunaren edo bizkarrezur-muinaren eta gorputzaren gainerako zatiaren artean.

Gorputzetik datozen mezuek garunari gorputzean gertatzen ari dena jakiteko aukera ematen diote.

Gorputz-atal bateko nerbioak lesionatuta daudenean edo funtzionatzen ez dutenean, litekeena da gorputzeko atal hori ezin mugitzea edo sentitzea.

Motak

Subtopic

Subtopic

Nerbio-sistema autonomoa

Sinpatikoa

Parasinpatikoa

Nerbio Sistema Zentralak (NSZ) sortzen dituen informazioak gorputz osoan zehar hedatzen du eta, bestalde, gorputzak NSZra informazioa bidaltzen du.

Zer da nerbio-sistema? Definizioa eta ezaugarri orokorrak

Harreman-funtzioen bidez
INFORMAZIOA JASO eta ERANTZUNAK PRESTATZEN ditugu. Nerbio ehunez osatuta dago, erantzun laburrak eta lasterrak ematen ditu, nerbio-bulkaden bidez jarduten du eta nerbioetan zehar zabaltzen dira erantzunak.

Zein da bere funtzioa? Sentsoriala, integratzailea, motorra

Funtzio orokorra informazio guztia jasotzea eta prozesatzea, gainerako organo eta sistemen
funtzionamendua arautzea da.

Oso bereizitako zelulek osatzen dute, aipatutako neuronek, eta nerbio-amaieren sare handi batean zehar bulkada elektrikoak transmititzeko gai dira. Energia kimikoaren eta elektrikoaren transmisio - aparatu honek gorputz osoa zeharkatzen du, eta mugimenduak eta ekintzak koordinatzeko aukera ematen du,

Hiru azpifuntzioak hurrengoak dira:

Sentsoriala: hartzaileekin barneko eta kanpoko aldaketak (estimuluak) hautematen ditu.

Integratzailea: informazio sentsoriala aztertzen du eta erabaki.

Motorra: gihar edo guruinen erantzunak eragiten ditu.

Neuronak

Atalak:

Soma: Neurona zitoplasman kokatzen dira.

Dendritak: estimuluak jasotzeko baliagarriak.

Axoia: Hari elektriko baten antzekoa da, beren ibilbidean adarkatu egiten dira. Amaieran zabaltzen
dira, botoi sinaptikoak eratzeko.

Sailkapenak

Funtzioaren arabera

Kokapenaren arabera

Glia-zelulak