HEZKUNTZA
Zer ez da?
Zer da?
Definizioa: Aldaketa posible egiten duen indarra. Askatasunaren seinale eta gizakiaren bizitzeko xedea lortzeko (bizirauteko) tresnarik potentena.
Pertsona objektu: : Manipulatzeko eskaintzen dena. Ez daukana jakintasunik, analfabetoa…
Pertsona subjektu: Pertsona kritiko bat.
Hezkuntza integrala: Gazteek moldatzeko eta gidatzeko ikaskunta betea. Honen emaitzez, askatasun guztia lortu.
Praxis: Hezkuntza integrala lortu ahal izateko beharrezkoa da pentsamenduaren garapena (praktika). Horretarako, ezinbestekoa da erreflexionatzea inguratzen digun mundua ulertu eta "kontrolatu" ahal izateko.
Gizakia izaki soziala da horren ondorioz, guztiz garatu ahal izateko (guk hezteko) behar dugu besteekin erlazionatzea.Hau da,beste modu bat gure kritikotasuna landu ahal izateko besteekin elkarrizketak izaten lortuko da.
Historia:
1812ko konstituzioa
Lehenengo pausua heziketa formalerako.
Lehen Hezkuntzako orokortasuna aldarrikatu.
Ezartzen dira ikaskuntzako gaitasunak.
1821ko Quintana informea
Ikaskuntza guztiontzat, unibertsala.
Uniformea, hezkuntza bakarra (berbera) formakuntza zentro guztietan.
Publikoa.
Dohakoa izateko derrigortasuna.
Hasierako ikaskuntzari garrantzia ematen zaio.
Bigarrengoko gradua, zientzietara bideratuta egongo da.
Hirugarren espaloia, unibertsitatea.
1857ko Moyano legea
Lehenengoko erregulazio legala Espainian.
Honekin hasten dira desadostasunak hezkuntza pribatua ala publikoa izan behar denik. Hauek, gauer egun jarraitzen dira.
Irakaslego publikoa egongo da.
Derrigorrezko hezkuntza 6-9 urtera arte.
Eskola publikoa jarraituko da izaten dohainik.
Bigarren errepublika
1876an hasi ideia pedagogiko progresistekin.
Sari eta zigorrak ekiditzen dute.
Irakaskuntza intuitiboa
Ez zuten erabiltzen material pertsonalik.
Irakasle ikasle harreman estuak sustatzen ziren.
1931ko konstituzioa
Irakaslegoaren formakuntzan inbertitzen hasi ziren hezkuntzaren ikuspuntua aldatu zelako onerako.
Momentu honetan, sortzen dira eskolak eta institutuak.
Ikaskuntza hasten da antolatzen plan koordinatuetan.
Frankismoa
Ideologikoki ados ez zeuden irakaslego taldeen, eskolen eta institutuen aurka joan (ixten).
Villar legea 1970
Hezkuntza sistema iraunkorra sustatzen zen.
Irakaslegoaren formakuntza berezia zen.
Orientzaioa ipini
Aldi demokratikoa
1978 ko konstituzioarekin ezarri zituen.
Hezkuntza sistemaren gestio demokratikoa.
Baloreak batez ere errespetuzkoak aldarrikatu
Derrigorrezkotasuna eta dohain.
Oinarrizko hezkuntzan proposamen berritzaileak
LOE (2/2006 Lege Organikoa, maiatzaren 3koa). Honek iraun zuen indarrean 1990 tik 2006ra arte.
LOMCE (8/2013 Lege Organikoa, abenduaren 9koa, hezkuntzaren kalitatea hobetzekoa). Honek iraun zuen indarrean 2006 tik 2013ra arte.
LOMCE (8/2013Lege Organikoa, abenduaren 9koa, hezkuntzaren kalitatea hobetzekoa). Honek iraun zuen indarrean 2013tik 2015ra arte.
Heziberri (236/2015 dekretua, abenduaren 22koa). 2015tik urrera egon da indarrean.
Motak:
Hezkuntza formala
Inguru eta baldintza prestatuetan garatutako hezkuntza. Instituzionalak dira (formakuntza zentroetan irakasten da estruktura bat jarraituz) eta hauek bukatu eta gero, titulu bat lortzen duzu.
Adb. DBHn ematen den saio bat.
Hezkuntza ez formala
Estrukturatuta dagoen eskola kanpoko jarduera hezigarria titulu gabekoa. Hau egiterako orduan intentzio jakin bat dauka hezitzaileak eta hau aurrera eramateko estruktura bat jarraitzen du.
Adb. Futbol taldeko entrenamendu bat.
Hezkuntza informala
Profesional batek ez da arduratzen (edo gutxienez intentzio barik egiten duena) honetaz, izan ahal da familia, lagunak gizartea... Bere beste ezaugarri bat, estruktura gabekoa eta titulaziorik gabekoa dela (ez duzu lortzen titulurik hau bukatzerakoan).
Adb. elkarrizketa bat zure lagun batekin.
Etimologia:
Educere: "Kanpora gidatu", "Barrutik, kanpora atera". "Hace referncia a sacar o extraer lo que existe en potencialidad en el sujeto de educación o educando." (Segura, 2014, p.26). Hau da, hezitzailearen lanaren helburua izango zen norbanakoaren trebetasunak landu honek duen abileziarekin abiatuz. Hezkuntza mota honek izango zen banakakoa "pertsonala" ikasle bakoitza ulertu eta lagundu behar ditugulako haren potentzial guztia atera ahal izateko.
Educare: "Hazi, elikatu". "Formar, instruir y guiar en una dirección determinada" (Segura, 2014, p.26). Etimo honen esanahiaz oinarritu hezitzaile bat parekatuko zen "gida" batekin. Honen lana izango litzateke haien ikasleak inguratzen zaien ingurunera integratzea. Honekin sortzen den erlazioetara moldatzeak kapazak izateko. Lan horretarako, hezitzailea burutu behar ditu kanpotik ekintza hezigarriak.
John Dewey (1859-1952)
John Dewey en su libro Democracia y educación: una introducción a la filosofía de la educación de 1916 dice:
La continuidad de toda experiencia, mediante la renovación del grupo social, es un hecho literal. La educación en su sentido más amplio, es el medio de esta continuidad de la vida. Cada uno de los elementos constitutivos de un grupo social, tanto en una ciudad moderna como en una tribu salvaje, nace inmaduro, indefenso, sin lenguaje, creencias, ideas ni normas sociales. Cada individuo, cada unidad de portadores de la experiencia vital de su grupo desaparece con el tiempo. Y sin embargo, la vida del grupo continúa.
Autoritate gabeko hezkuntza suspertzen zuen. Esperentziak dira guri propio egiten diguna. Haren ustez hizkuntza bizitzaren jarraipenaren bitartekoa da. Era berean, lortzen dugun esperientzia horren ondorioz, aurrerapenak lortu ahal ditugu.
Minimo batzuk garatu behar ditugu gure gizartean oreka egon ahal izateko. Hau da, hezkuntz gabeziaren ondorioz, gertatzen dira barbarie eta basatikeria. Aldiz, hezkuntza egokia jasotzen badugu kontrol soziala nabarmena izango da.
Komunikazioa haren ustez ezinbestekoa da gure ikaskuntzan hau delako adimenaren seinale argienetakoa. Haren iritziz, modu eraginkorrena hezkuntza metodo bezala elkarbizitzea da. Beste modutan esanda,
Jean Jacques Rousseau (1712-1778)
Rousseau dio: "Hezkuntzak pertsonaren inguruan ezarritako arauen mundua apurtu behar du.
Honen iritziz, gizakia ona da berez. Horren ondorioz, berezko arastazuna egongo beharko zen indarrean.
Rousseau bere liburuan "Emilio" 1762an idatzia gure gaur egungo hezkuntzaren akatsa azaltzeko hau dio:
Se pretende que los niños en libertad podrán tomar malas posiciones, y darse a movimientos capaces de perjudicar la buena conformación de sus miembros. Este es uno de los vanos razonamientos de nuestra falsa sabiduría, y que jamás ha confirmado practica alguna.
Bere iritziz hezkuntza gizabanakoen pasioen arabera antolatu beharko zen. Gure beharren arabera sortzen direlako hauek. Hauek aurrera eramanda ezagutzak lortuko genituzke eta haiekin aurrerapenak.
Rousseau ere argitzen du nondik sortzen diren gizaki basatien pasioak(desioak). Bere ustez, haien ezaguera faltarengatik haren desioak haien behar fisikoetan oinarritzen dira.
Rousseau sinisten du hezkuntza sistema batean non hezitzaileen funtsa bakarrik izango da gidatzea ikasleari errespetatzera elkarbizitzeko arauak eta haren garapen natural oztopatzen dituzten ekintzetatik zein egoeretarei hurrundu. Laburtuz, hezitzaileen helburua izango da ikaslea orientatu hark aurkitzen den bizitzako etapa errespetatzen.