6.-IKASGAIA

Zentzumen-hartzaileak

Jasotako estimuluaren arabera

Kimiorrezeptoreak

Dastamena

Usaimena

Mekanorrezeptoreak

Entzumena

Ukimena

Fotorrezeptoreak

Ikusmena

Termorrezeptoreak

Ukimena

Zentzumen-hartzaileen kokapenaren arabera

Barne-hartzileak

Gorputz barnean

Gorputzaren egoera orokorrari buruzko informazioa

Kanpo-hartzaileak

Gorputzaren kanpoaldean

Zentzumen organoak osatu

Ikusmena

Enzumena

Ukimena

Usaimena

Dastamena

Ikusmena (begiak)

Begi-globoa

Esfera bat

Hiru geruza

Esklerotika

Koroidea

Erretina

Humore hurtsu

Kornea

Kristalina

Humore-beiraka

Begi-ninia

Irisa

Organo-erantsiak

Begia babestu eta haren mugimendua eragin

Bekainak

Betazalak

Betileak

Malko-aparatua

Begiko giharrak

Begiaren funtzionamendua

Kornearen bidez argia sartu

Begi-niniak--> Argi kantitatea kontrolatu

Kristalinoa--> Irudiak fokatu ahal

Erretinan--> irudi alderantzikatua

Irudia fotorrezeptoreek hartu eta nerbio-bulkada bihurtu

Ikusmena--> Binokularra

Entzumena (belarriak)

Entzumena

- Belarri-hegalak hotsak hartu

- Tinpanora igortu --> kanpoko entzunbidearen bitartez

- Tinpanak dar dar egin eta hezurtxo katearen bidez, barakuiluaren barneko likidoetara igortu dardara.(barakuiluan dauden zelulak mekanorrezeptoreak dira)

- Zelulok dardarak nerbio-bulkada bihurtu eta, entzumen-nerbioaren bidez, garunera igortu.

Oreka

- Kanal erdizirkularretan dagoen likidoa mugitu

- Prozesuan zerebeloak ere esku hartzen du--> giharren ekintza koordinatzeko

Ukimena (larruazala)

Epidermisa

Kanpo-geruza

Ehun-epitelialez osatuta

Dermisa

Barne-geruza

Ehun-konjuntiboz osatuta

Usaimena

Pituitario gorria

Arnastutako airea berotu

Behealdean

Pituitario horia

Goialdean

Usaimen-hartzaile asko ditu

Dastamena

Dastamen papilak

Mingotsa

Gazia

Gozoa

Garratza

Umamai

Eskeleto-sistema

Alde pasiboa

Eskeletoa (hezur multzoa)

Burua

Enborra

Adarrak

Funtzioak

Mugimenduan parte hartu

Forma eman eta pisuari eutsi

Barne organoak babestea

Giharren ainguraketa ahalbidetzea

Kaltzioa eta fosforoa gordetzea

Odol zelulak sortzea

Gihar-sistema

Alde aktiboa

Giharrez eta tendoiz osatuta

Funtzioak

Mugimenduak eragitea

Jarrerari eustea

Mimika ahalbidetzea

Finkoak

Hezurrak ez dira mugitzen

Burezurra

Erdi mugikorrak

Pixka bat mugitu ahal dira

Ornoak

Mugikorrak

Era askotako mugimenduak egin daitezke

Ukondoa

Gihar leunak

Geldo eta oharkabean uzkurtu

Gihar-zuntz leunez eratuta

Bihotz-giharrak

Bizkor eta oharkabean uzkurtu

Bihotzaren gihar-aldea eratu

Eskeleto giharrak

Mugimendu bizkorrak eta borondatezkoak

Eskeletoaren mugimenduaz arduratu

Organo bizidunak

Hiru mota

Hezur motzak

Ornoak

Atzamarrak

Hezur lauak

Koxala

Omoplatoa

Hezur luzeak

Besa-hezurra

Femurra

Haustura

Hezurrak haustea

Distentzioak eta zaintiratuak

Distentsioek giharrei eta tendoiei erasaten diete

Zaintiratuak, lotailuetan gertatzen dira

Lokadurak

giltzadura barneko hezurra bere ohiko lekutik aldatzea

Gihar kontrakturak

giharra oharkabean eta luzaroan uzkurtuta egoteari deritzo