EHUNAK, APARATUAK ETA SISTEMAK:

Zer dira?

Egitura berdintsua duten eta funtzio bera betetzen duten zelulak.

Espezializazio zelularra

Zelulek ezaugarri bereziak hartzen dituztenean funtzio jakin bat betetzeko ehunak sortuz.

Motak:

Ehun-epiteliala

Estaldura-epitelioa

Zertarako?

Gainazalak estali eta babestu.

Azpimota nagusiak.

Muki-mintzak

Aho-barrunbean, faringean, hestegorrian, ondestean eta arnas-bideetan.

Endotelioak

Odol-hodien eta bihotzaren barnealdean.

Epidermisa

Larruazalaren kanpoko geruza.

Hildako zelulaz osatuta.

Guruin-epitelioa

Zertarako?

Guruinak eratzen ditu substantziak jariatzeko

Azpimotak:

Guruin exokrinoak

Substantziak kanpoaldera edo gorputz-barrunbeetara jariatu.

Guruin endokrinoak

Substantziak odolera jariatu.

Guruin mistoak

Exokrinoen eta endokrinoen funtzioa betetzen dute

Ehun konektiboa

Zertarako?

Gainerako ehunak konektatu/elkartu

Organoak babestu

Euskarri izatea

Motak:

Ehun konjuntiboa

Bi organoen artean, organoak lotzeko.

Gantz-ehuna

Gantzak metatu

Lipido erreserbak izateko

Organoak babesteko

Isolatzaile termikoa

Adipozitoz osaturik

Kartilago-ehuna

Kondrozitoek osatuta

Sudurreko, trakeako eta belarri-hegaleko kartilagoak eratzen ditu.

Hezur ehuna

Eskeletoaren zatirik handiena

Osteozitoz osatuta

Kaltzio eta fosforoz osatuta

Odola

Globulu zuriak, gorriak eta plaketak

Odol-plasma

Gihar-ehuna

Uzkurtzeko ahalmena

Zertarako?

Lan mekanikoa

Mugimendua

Motak:

Gihar ehun leuna:

ZELULA

Nukleo bakarra

Barne barrunbeetako paretak estaltzen ditu

Uzkurdura oharkabekoa eta geldoa

Gihar ehun gildaskatua:

ZELULA

Nukleo bat baino gehiago

Eskeleto-giharrak eratzen ditu.

Uzkurdura bizkor eta borondatezkoa

Bihotzeko gihar ehuna

ZELULA

Itxura ildaskatua dute

Miokardioa osatu

Uzkurdura bizkor eta oharkabea

Nerbio- Ehuna

Zertarako?

Kanpo eta barne aldaketak hautematu

Aginduak prestatu eta bidali

Zelula motak:

Neuronak

Atalak

Gorputz zelularra

Nukleoa

Nerbio-zuntza

Dendritak

Nerbio-kinada jaso eta gorputz zelularreraino eraman.

Laburrak eta adarkatuak

Axoiak

Bakarrak

Lodiak eta luzeak. Adarkatuak muturretan.

Nerbio-korrontea gorputz zelularretik jaso eta igorri.

Glia-zelulak

Neuronak babestu eta elikatu.

Aparatuak

Motak:

Ugal-aparatua

Gameto edo ugal-zelulak sortzen ditu.

Kanpoko eta barneko organoz osatuta.

Izan ahal da:

Emea

Arra

Lokomozio-aparatua

Funtzioa:

Lokomozioaz eta gorputzeko organoen mugimenduaz arduratzea.

Gihar-sistemak eta eskeleto-sistemak osatuta.

Iraitz-aparatua

Funtzioa

Zelulek sortutako hondakinak eta odolean dauden soberakinak kanporatu.

Arnas-aparatua

Funtzioa

Gas-trukea egitea

Arnasbideek eta birikek osatuta

Zirkulazio-aparatua

Bihotzak, odol hodiek eta odolak osatuta

Funtzioa

Mantenugaiak zeluletara eraman eta eta hondakinak zeluletatik iraitz organoetara.

Digestio-apartaua

Funtzioa

Lortutako mantenugaiak odolera pasatu

Elikagaien deskonposaketa

Digestio-hodiak eta guruin erantsiek osatuta.

Zer dira?

Funtzio bera egiteko bateratzen den organo multzoa.

Ehun mota desberdinez osatuta

Sistemak

Funtzio bera egiteko bateratzen den organo multzoa.

Ehun mota berdinez osatuta

Motak:

Gihar-sistema

Funtzioa

Lokomozioaz, mimikaz eta gorputzaren jarrerari eusteaz arduratu.

Lokomozio-aparatuaren atal aktiboa.

Eskeleto-giharrez osatuta.

Eskeletu-sistema

Lokomozio-aparatuaren alde pasiboa.

Hesurrez osatuta.

Funtzioa:

Lokomozioa eta organoen babesa.

Nerbio-sistema

Nerbio-ehunez osatuta.

Atalak:

Bizkarrezur muina

Entzefaloa

Nerbioak

Funtzioa:

Kanpo eta barne informazioa hartu eta interpretatu, eta erantzun egokiak prestatu.

Sistema endokrinoa

Ehun epitelialez osatuta.

Organoak

Zer dira?

Funtzio berea duten ehun multzoa