LOKOMOZIO APARATUA.
GIHAR SISTEMA.
Alde aktiboa.
FUNTZIOAK:
- Mugimendua eragin.
- Jarrerari eutsi.
- Mimika ahalbidetu.
GIHARRAK:
- Gihar-zuntzez eratutako organoak.
- Giharrek uzkurtzeko eta erlaxatzeko ahalmena.
- Uzkurtzean eta erlaxatzean giharrak luzatu eta laburtu egiten dira.
Gihar-zuntz motak:
GIHAR LEUNAK:
- Uzkurtze geldoa eta oharkabean.
- Gihar-zuntz leunez eratuta.
- Barne organoen paretak eratu.
BIHOTZ-GIHARRA:
- Uzkurtze bizkorra eta oharkabean.
- Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta.
- Miokardioa.
ESKELETO-GIHARRAK:
- Uzkurtze bizkorra eta borondatez.
- Gihar-zuntz ildaskatuz eratuta.
- Hezurrei TENDOIZ lotuta.
Formaren arabera:
ERAZTUN FORMAKOAK:
- Forma borobiltsua.
- (Esfinter/balbulak).
FORMA LAUKOAK:
- Xafla formakoa.
- (Enborrean).
ORBIKULARRAK:
- Zirkulu-erdi forma.
- (Begi/aho inguruan).
FUSIFORMEAK:
- Ardatz forma (luzeak).
Funtzionaren arabera:
TOLESTZAILEAK (hatzak tolestea ahalbidetu).
HEDATOREAK (hatzak luzatzea ahalbidetu).
ABDUKTOREAK (adarrak gorputzetik urruntzen).
ADUTOREAK (adarrak gorputzerantz hurbiltzen).
PRONATZAILEAK (adarren biraketak ahalbidetu).
JASOTZAILEAK (ahoa ixten, masailean eta zonalde tenporalean).
BEHERATZAILEAK (ahoa zabaltzen).
ESFINTERRAK (zulo bat itxi).
DILATATZAILEAK (zulo bat zabaldu).
FISIOLOGIA.
- Eskeleto-giharrek eta hezurrek batera jarduten dute mugimendu guztietan.
- Giharra uzkurtzean luzera laburtu eta loditu egiten da. Laburtzeak ainguratutako hezurretik tiraka egingo du.
- Giharra erlaxatzean jatorrizko luzerara bueltatzen da, argalduz. Luzatzean ainguratutako hezurra hasierako tokira itzuliko da.
- Eskeleto- gihar ugari batera aritzen dira baina kontrako mugimenduak eragiteko (Antagonikoak).
- Giharren, tendoien eta hezurren artean palanka sistemak sortzen dituzte, mugimenduak eragiteko.
ESKELETO SISTEMA.
Alde pasiboa.
FUNTZIOAK:
- Barne organoak babestu.
- Gorputzaren pisuari eutsi.
- Ca eta P gorde.
- Odol zelulak eratu (hezur muinean).
- Mugimendua erraztu.
- Giharren ainguraketa.
- Gorputzari forma eman.
HEZURRAK:
- Organo bizidunak.
- Ca, P eta kolagenoz eratuta.
- Kanpotik hezur-ehun trinkoa eta barrutik, arola.
- PERIOSTIO mintz batez estalita. - Motak:
MOTZAK:
- Hezur-ehun arola.
- Forma kubiko edo biribilak.
LAUAK:
- Forma laua (xafla-forma).
- Hezur-ehun trinkoa.
- Babes funtzioa.
LUZEAK:
- Forma luze eta zilindrikoa.
- Euste eta mugimendu funtzioa.
-Kanpotik hezur: ehun trinko.
- Barnetik hezur: arola.
Atalak:
Diafisia.
Epifisia.
GILTZADURAK:
Motak:
FINKOAK:
- Elkartutako hezurrak ez dira
mugitzen.
- Sutura.
ERDI-MUGIKORRAK:
- Elkartutako hezurrak mugimendu murriztua.
- Hezur artean (kartilagoa eta lotailuak).
MUGIKORRAK:
- Mugimendu handia lotutako hezurren artean.
- Hezurrek ez dute elkar ukitzen.
- Hezur muturren artean (kartilagoa eta lotailuak).
- Likido sinobiala (poltsa baten barruan, hezurren arteko).
Elkarren ondoan dauden hezurrak bata besteari lotu.
Subtopic
FUNTZIOAK.
- Nerbio sistemaren aginduak gauzatzeaz arduratzen da.
- Gorputzaren barne-euskarria.
- Mugimenduaren eta ibiltzearen arduraduna.
LESIOAK.
Sendatzeko atseden hartu behar da.
HAUSTURAK: hezurra haustea da.
DISTENTSIOAK: giharrak/tendoiak gehiegi luzatzearen eraginez.
ZAINTIRATUAK: lotailuak luzatzea okerdura baten ondorioz.
LOKADURAK: Giltzadura bateko hezurra bere ohiko tokitik ateratzea.
Sarritan sarrera desegokien eraginez sortzen dira.
GIHAR-KONTRAKTURAK: Giharra oharkabean eta epe luzean uzkurtuta egotea da.