Celdeling en kanker

Een moedercel en twee dochterccellen

Deling van lichaascellen = mitose

Deling van geslachtscellen - meiose

Iedere cel heeft specifieke functies

Zenuwcellen - signaaloverdracht
Levercellen - detoxificatie
Spiercellen - beweging
Botcellen - structuur

De chromosomen die niet nodig zijn in een cel worden uitgeschakeld.

fasen van celdeling

Interfase

Voorbereiding op mitose of kerndeling

Alle organellen en eiwitten worden verdubbeld

Chromosomen worden in de celkern verdubbeld van 46 naar 92 paren

Mitose
Proces dat de verdubbelde chromosomen va elkaar scheidt
en in twee identieke celkernen omhult

4 fasen mitose

Profase
Spoeldraden maken

Metafase
Chromosomen centreren

Anafase
Chromosomen splitsen

Telofase
Aanleggen van kernmembranen

Cytokinese

Splitsing van de moedercel in twee dochtercellen

Cellen die altijd delen

Maagdarmstelsel

Botcellen tijdens de groei

Levercellen

Cellen die soms delen

bij verwonding of ziektes

Cellen die nooit delen

Zenuwcellen (neuronen)

Skeletspiercellen

Rode bloedcellen

Epitheel

carcinoom

Bindweefsel

sarcoom

Lichaamscel - 23 paren of 46 chromosomen

22 paren autosomale chromosomen

1 paar geslachtschromosomen

bij mannen XY

Bij vrouwen XX

Genotype

Iemands 46 chromosomen en genen

Fenotype

De fysieke expressie van iemands genotype

Geprogrammeerde celdood

Geïnfecteerde cellen met virussen

Kankercellen

Ontstaan van kanker

Initiatie

Apoptose

Promotie

Goedaardige tumorvorming = controleerbaar

Progressie

Kwaadaardige tumorvorming en metastase

Apoptose werkt niet meer

DNA is blijvend aangetast

Abnormale cellen groeien en delen ongecontroleerd

Oncogenen

Abnormale genen

Mutaties - DNA blijvend beschadigd

Normale cel wordt kankercel door bijv. virussen

Activatie van oncogenen

Verstoorde celgroei

Ongecontroleerde celdeling

Uitblijven van apoptose

Benigne

Groeit binnen kapsel

Is glad van oppervlak

Veroorzaakt druk op omringende weefsels

Cellen lijken op oorspronkelijke cellen

Geen metastase

Niet dodelijk, tenzij op bedreigende plaats

Maligne

Groeit door kapsel heen

Heeft onregelmatige vorm

Dringt door naar andere weefsels via bloedbaan en lymfe

Cellen lijken niet meer op oorspronkelijke cellen

Metastase

Is dodelijk, tenzij op tijd ontdekt en behandeld

Oorzaken

Endogene factoren
worden geërfd van ouders

Leeftijd

Geslacht

Aanleg

Hormonen

Externe factoren
omgevingsfactoren

Roken

Zonlicht

Carcinogene stoffen

Voeding

Alcohol

Infecteziekten

Virussen

Straling

Medicijnen