Eraldaketa Digital Jasangarrirako heldutasun-eredua
1. Lidergoa eta
gobernantza digitala
Lanbide Heziketako ikastetxe batek gobernantza digitalerako beharrezkoak dituen egitura, prozesu eta politikak ezarri behar ditu, antolamendu eta estrategia digital egokien bidez erakundea eraginkortasunez gidatu eta administratzeko. Lidergo sendo batek, erabakiak hartzea eta eraldaketa digitala ikastetxearen kudeaketan aurrera eramatea ahalbidetuko du. Bide horretan, prozesu eta politiketan genero eta talde zaurgarrien arrakalari aurre egiteko irisgarritasun eta inklusio digitala bermatu behar ditu ikastetxeak. Baita, ingurunearekin komunikazio eta harreman digitalak zehaztuko dituen komunikazio-estrategia garatu ere. Hori lortzeko, lankidetza sare digitalak ezarri eta bultzatu behar ditu, ikastetxea osatzen duen komunitate eta beste erakundeekin lankidetzan aritzeko eta ezagutza partekatzea bermatzeko.
3. Gaitasun digitalak
Irakasle batek gaitasun digitalak landu, garatu eta barneratu behar ditu, irakasle lanbidearekin lotutako zereginak aurrera eraman eta irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuan aplikatzeko. Zentzu horretan, hezitzailearen gaitasun profesionalak lantzeak irakaslea digitalki komunikatzea, elkarlanean aritzea eta profesionalki garatzea ahalbidetuko du. Bestetik, Hezitzailearen gaitasun pedagogikoek, irakaskuntza eta ikaskuntza estrategia eraginkor, inklusibo eta berritzailea sustatzea erraztuko dio. Azkenik, berebiziko garrantzia hartzen du ikasleen gaitasun digitalak erraztu eta sustatzeak ere, hots, ikasleak aro digitalean, bizitzan eta lanean aktiboki parte hartzeko prestatzea.
2. Ikaskuntza-prozesua, edukiak eta teknologia digitalak
Eraldaketa digitalak ikaskuntza-prozesuaren hobekuntzan lagundu behar du esanguratsuagoa eta errealagoa izan dadin. Horretarako eraldaketa digitalerako hausnarketa metodologikoa ikastetxe osorako egin behar da eraldaketa digitalerako taldearen (eraldi) laguntzarekin, ondoren hausnarketa horren emaitzak prestakuntza ziklo eta ikastaroetan ezartzeko. Hori dela eta, ikaskuntza-prozesu eta ebaluazio estrategiaren diseinua, datu-analisian oinarrituta egin behar da. Hari berean, baliabide digitalen sorrera edo berrerabilpena, prestakuntza-estrategiari egokituta egin behar da; beraien kudeaketarako dagozkion babesa eta banaketa ziurtatuz.
4. Azpiegitura digitalak
Ikastetxeko zerbitzu digitalak txukun eskaintzeko ezinbestekoa da azpiegitura digital sendo eta egokiak izatea. Horretarako, ikastetxeak zerbitzu eta azpiegitura digital hauen kudeaketa eta mantentzea burutzeko dokumentazioa eduki behar du, adibidez plan eragile bat. Ezinbestekoa da erabiltzailearentzako zerbitzuak erdigunean jartzea ere, laguntza teknikoa eskainiz eta inklusio digitala bermatuz.Ikastetxeak ikaskuntzarako gune digitalizatuak eskaini behar ditu ikaskuntza hobetzeko. Besteak beste, murgiltze-teknologiak dituztenak, multimedia baliabideak sortzekoak eta lankidetzarako eta elkarrekintzarako guneak eskainiz. Garrantzi haundi eman behar zaio, cloud computingeko aroan, nonahiko ikaskuntzari; banda zabaleko interneteko konexioak ahalbidetuz eta BYOD politikak (norberak bere dispositiboa ikastetxera ekartzeak) sustatuz.
4.1 Ikastetxea kudeatzen laguntzeko azpiegiturak
Ikastetxeko zerbitzu digitalak txukun ezarri eta eskaintzeko ezinbestekoa da azpiegitura digital sendo, fidagarri eta egokiak izatea. Horretarako, ikastetxeak zerbitzu eta azpiegitura digital hauen kudeaketa eta mantentzea burutzeko dokumentazioa eduki behar du, besteak beste plan eragile bat. Ezinbestekoa da erabiltzailearentzako zerbitzuak erdigunean jartzea ere, laguntza teknikoa eskainiz eta inklusio digitala bermatuz.
4.1.1 Zerbitzu eta azpiegitura digitaletarako plan eragilea
Ikastetxeko eraldaketa digitalerako taldeak (eraldi) zerbitzu digitalen arlo guztiak aintzat hartzen dituen kudeaketarako eta zuzendaritzaren onespena duen plan eragile bat definituta izan behar du.
4.1.2 Zerbitzu eta azpiegitura digitalen dokumentazioa
Ikastetxeko eraldaketa digitalerako taldeak (eraldi) azpiegitura eta eskainitako zerbitzu digitalak zehatz-mehatz jasotzen dituen dokumentazio eguneratua definituta izan behar du.
4.1.3 Desparekotasun eta inklusio digitala
Ikastetxeak gailu digitalak eskuratzeko eta konektagarritasun zailtasunak dituzten ikasleei laguntzeko prozedura izan behar du urteko planean txertatuta; prozedura honek beharren identifikazioa errazteko eta beharrezko neurriak hartzeko balio behar duelarik.
4.1.4 Prebentziozko mantentze-lanak
Ikastetxeak prebentziozko mantentze-lanak gorabeheren historikoaren arabera diseinatu eta egikaritu behar ditu eta funtsezko zerbitzu digitalak aldiro gainbegiratu behar ditu.
4.1.5 Azpiegitura iraunkorrak, cloud computinga
Ikastetxeak hodeiko (cloud computingeko) azpiegiturak eduki behar ditu eskuragarri, besteak beste ikastetxeko azpiegitura digitalekin ase ezin daitezkeen beharrei erantzuteko.
4.2 Erabiltzaileentzako zerbitzuak
Erabiltzailearen esperientzia hobetzeko ezinbestekoa da ikastetxeak identifikatutako zerbitzu digital nagusientzat laguntza teknikoa eskaintzea erabiltzaileari; modu horretan zerbitzu digitalak eraginkortasunez kudeatu ahal izateko. Horretarako, intzidentzien kudeaketa ere, modu antolatuan egiteko protokoloak zehaztu behar dira eta laguntza teknikorako baliabideak (ikastaroak, laguntza-materialak, FAQ…) sortu behar dira jarraibideak definituz.
4.2.1 Intzidentzien kudeaketa
Ikastetxeak gertakariak kudeatzeko inbentarioarekin lotuta dagoen softwarea izan behar du erabilgarri eta software horrek ekipamenduarekin izandako gorabeheren historikoa azaltzeko gai izan behar du.
4.2.2 Laguntza teknikoa erabiltzaileari
Ikastetxeak erabiltzaileei laguntza teknikoa emateko zerbitzua izan behar du martxan; gertakari ohikoenentzako erabiltzailearentzat prestakuntza eta laguntza materialak diseinatu eta erabiltzailearen eskura jarri behar dituelarik.
4.2.3 Laguntza teknikorako baliabideak
Ikastetxeak eskaintzen dituen zerbitzu digitalen erabilpenari buruzko baliabideak (jarraibideak, prestakuntza-eskaintza…) erabiltzaileen eskura jarri behar ditu.
4.3 Ikaskuntzarako guneak
Ikastetxeak ikaskuntzarako gune digitalizatuak eskaini behar ditu ikaskuntza hobetzeko. Besteak beste, murgiltze-teknologiak dituztenak, multimedia baliabideak sortzekoak eta lankidetzarako eta elkarrekintzarako guneak eskainiz eta BYOD politika (norberak bere dispositiboa ikastetxera ekartzea) sustatuz. Hori guztia, erabilgarritasuna, irisgarritasuna eta erabiltzailearen esperientzia optimizatuko dituzten teknologia eta baliabide digitalak erabiliz.
4.3.1 Ikaskuntza hobetzeko gune digitalizatuak
Ikastetxeak ikaskuntza prozesua hobetu eta aberasteko teknologia eta baliabide digitalak ezarri eta sustatu behar ditu; bai ingurune fisikoan (zentzumenezkoa, estimulazioa,...), baita ikaskuntza ingurune birtualean ere.
4.3.2 BYOD- Ekarri zure gailua
Ikastetxeak gailu pertsonalak ikaskuntza prozesuan erabiltzea sustatu behar du. Horretarako eraldaketa digitalerako taldearen (eraldi) bidez, gailu pertsonalen erabilera-politika zehaztu eta eduki eta baliabide guztietarako sarbidea eta erabilera bermatu behar du.
4.3.3 Ikus-entzunezko/ multimedia baliabideak sortzeko lekuak (gela)
Ikastetxeak ikus-entzunezko edukiak sortzeko helburua duten leku egokiak (grabazio-estudioa) eta baliabide teknikoak (kamerak, pantailak, errelizazio mahaia, kroma, ) prestatu eta erabilera sustatu behar du, irakasleen eskuragarri jarriz. Bertan sortutako edukiek, ikaskuntza prozesuan txertatzeko helburua izan behar dute, horretarako zentralizatu eta antolatutako eduki-biltegi batean.
4.3.4 Komunikaziorako eta lankidetzarako guneak
Ikastetxeak, irakasleak modu digitalean komunikatu, kolaboratu eta elkarreragiteko guneak prestatu eta horien erabilera sustatu behar du.
4.4 Konektibitatea
Nonahiko ikaskuntzaren aroan, ikastetxeko langile eta ikasleek baliabide digitalak edozein lekutatik, noiznahi eta edozein dispositibotatik eskuratzeko aukera izan behar dute. Horretarako, interneteko ahalmen altuko eta segurua den sarbidea eskaini behar da ikastetxe guztian.
4.4.1 Interneteko sarbidea: Ahalmena
Ikastetxeak, interneteko sarbidea ikastetxe osoko gela eta guneetan izatea ahalbidetu behar du; unean uneko ahalmen, segurtasun eta abiadura egokiak izan daitezen, ikastetxeak hobekuntza neurriak bultzatu eta gailuak berritu behar ditu.
4.4.2 Interneteko sarbidea: Zerbitzuaren bermea/ akatsekiko tolerantzia
Ikastetxeak internet zerbitzua bermatzeko eta akatsen aurrean modu egokian erantzuteko kontingentzia-plana izan behar du, konexio arazoen aurrean azkartasunez eta modu egokian erantzun ahal izateko.
4.4.3 WiFia
Ikastetxeak, WiFi sarea ikastetxe osoko gela eta guneetan kalitatezkoa, azkarra eta segurua izatea bultzatu behar du; unean uneko ahalmen, segurtasun eta abiadura egokiak izan daitezen, ikastetxeak hobekuntza neurriak bultzatu eta gailuak berritu behar ditu.
4.4.4 Nonahiko ikaskuntza
Ikastetxeak ikasle, irakasle eta langileei beharrezko baliabide digital guztietara sarbidea izatea bermatu behar die; edozein lekutatik, noiznahi eta edozein gailu mota erabiliz.
4.5 Zerbitzu digital erresilienteak eta datu seguruak
Ikastetxeak informazio teknologien sistemak babesteko neurriak hartu behar ditu, besteak beste, segurtasun perimetrala eta baimenik gabeko sarrera saiakeren detekzio eta babesa. Aldi berean, datuen osotasuna eta zerbitzu digitalen erresilientzia bermatu behar da; datuen segurtasun kopien, kontingentzia planen eta hauen simulazioen bidez. Beti ere, aipatutako babes eta neurri hauek ezartzeko beharrezkoak diren politikak definituz. Ahaztu gabe pertsonen prestakuntzak (langile, irakasle, ikasle…) duen garrantzia gai hauen inguruan.
4.5.1 IT sistemak babesteko neurriak
Ikastetxeak informazio teknologien sistemak babesteko neurriak hartu behar ditu; besteak beste, segurtasun perimetrala indartzea, edota baimenik gabeko sarrera saiakeren detekzio eta babesa gauzatzea. Aldi berean, segurtasunari buruzko dokumentazio osoa modu zentralizatuan gorde behar da eta gertakarien kudeaketa burutu. Beti ere, aipatutako babes eta neurri hauek ezartzeko beharrezkoak diren politikak definituz.
4.5.2 Datuen osotasuna eta funtsezko zerbitzu digitalen erresilientzia
Ikastetxeak datuen osotasuna eta funtsezko zerbitzu digitalen funtzionamendu egokia bermatu behar du. Horretarako, funtsezko zerbitzuen mantentze, eguneratze eta berreskuratze prozedurak definituta eta indarrean izan behar ditu eta aldizka berrikusi egin behar ditu. Horrez gain, Ikastetxeak kontingentzia-planean definitutako neurriak jarraitu behar ditu edozein gertakariren aurrean.