af Eneko Vallejo 10 timer siden
6
Mere som dette
-Digestio-aparatuaren amaierako irekidura da. -Gure borondateak erabakitzen du noiz kanporatu gorotzak, uzki-esfinterra zabalduz.
-Xurgatu gabeko substantziak heste lodirantz pasatzen dira. -hestearen mugimendu peristaltikoen bidez.
Ondestea:
-Digestio hodiaren azken zatia da. Bertan pilatzen dira gorotzak.
Kolona:
-Kolonean ez dago digestiorik.
-Bakteria sinbionteak bizi dira kolonean. -Beren elikadurarako guk xurgatu gabeko zenbait hondar aprobetxatzen dituzte. -Guretzat zenbait bitamina sortzen dituzte. -Beren nutrizioan heste-gasak sortzen dituzte.
-Ia ur guztia eta gatz mineralak zurgatzen ditu odolerantz. -Digestioaren hondarrak gero eta solidoago bihurtzen dira,
-1,5 m-tako hodi da. 3.mota:
Behartzako Kolona
Zehartzako Kolona
Gorantzako Kolona
Hesteitsua:
-Ileonarekin dago komunikaturik. Hesteitsutik apendize bermiforme izeneko organoa irteten da.
8 m-tako luzera eduki dezake. Duodenoan amaitzen da digestio kimikoa, eta mantenugaien xurgapena gertatzen da.
Ilenoa:
-Heste meharraren azken zatitxoa da. Hemen bukatzen da. xurgapena. -Balbula ileozekalaren bidez dago heste lodiari loturik.
Jejunoa:
-Mantenugaiak odolerantz xurgatzen ditu. -Bere paretak oso tolestuta daude, heste-biloak osatuz. -Biloen barruan odol-hodiak daude:
Duodenoa:
-Pilorotik datorren kimoa jasotzen du, digestio kimikoa amaitzeko.
Ekintza kimiko honi esker, kimoa kilo izeneko ahi bihurtzen da.
Heste-urina:
Duodenoak sorturikoa da, urin pankreatikoarekin batera lan egiten duena.
Gibela:
-Behazuna sortzen du, gantzak emultsionatzeko, (zati txikiago askotan deskonposatzeko.) -Behin sortuz gero, behazuna gibeletik behazun xixkuraino doa, non gorderik egongo den erabilia izan arte.
Pankrea:
Adb:
Monosakaridoak, aminoazidoak, ura, bitaminak…
Urin pankreatikoa sortzen du,entzimaz beterik; entzimek kimoaren deskonposaketa kimikoa amaitzendute, mantenugaiak sortuz:
Bere sarrerak kardia izena du, eta etengabe egoten da zabalik. Bere irteera piloro izenaz ezagutzen da.
Ekintza kimikoa:
-urdailaren paretek urin gastrikoa jariatzen dute.
Pepsina:
-Proteinak hasten da deskonposatzen, zati txikiagoak sortuz. -Urdailean gertatutako ekintzari esker, elikadura boloa kimo izeneko ahi erdi likido bihurtzen da. -Piloroan zehar, pixkanaka pixkanaka, heste meharrera igaroko da.
Azido klorhidrikoa:
-Substantzia bakterizida izateaz gain, kimikoki eragiten dio elikadura-boloari.
Ekintza mekanikoa:
-Elikadura-boloak 3-4 ordu ematen ditu irabiaketan, birrintzen jarraitzeko. -.Digestio mekanikoa urdailean.
Faringetik urdaileraino doan hodia da. Mugimendu peristaltikoen bitartez, elikadura-boloa faringetik urdailerantz mugitzen ditu eta ez alderantziz.
Funtzioak:
Irensketan arnas- aparaturanzko pasabidea ixten du, elikadura-boloa trakean sar ez dadin.
Ahoaren eta hestegorriaren artean dago. Epigloti izeneko balbula dauka.
Elikagiak hodian sartzeko barrunbea da.
Hortzak:
ATAL NAGUSIAK
Dentina edo bolia
Bere barruan odol hodiak eta nerbioak daude.
Esmaltea: Gorputzak sorzten duen material gogorrena
ATZEKO AGINAK
AURREKO AGINAK
8 eta 12 dira,Elikagaiak txikitu eta xehatu egiten dituzte.
EBAKORTZAK
Elikagaia ebakitzen dute. 8 dira.
LETAGINA
Urratu egiten dute elikagaia. 4 dira.
Elikagaiak mastekatzeko erabiltzen ditugu.Gizakiak bere bizitzan bi hortzeria izaten ditu:
Esne-hortzeria (20 hortz)
Behin-betiko hortzeria (32 hortz).
Mihia
Elikagaiak listuaz nahasten ditu, alde batetik bestera eramaten.
Listu guruinak:
Listua jariatzen dute. Bere konposizioan lisozima eta muzina aurki daitezke. Substantzia bakterizida da;
