Enpresa-motak (forma juridikoa)
SOZIETATEA
Merkataritza-sozietate bereziak
Kooperatibak
EZAUGARRIAK:
- 1. mailako kooperatiban, 3 bazkide egon ohi dira gutxienez, 2. mailakoan, 2 bazkide. Bazkideen alta eta baja askea da.
- Orokorrean, erantzukizun mugatua, baina estatutuetan beste nolabaiteko erantzukizuna ezarri daiteke.
- Gutxieneko kapitala estatutuetan ezarritakoa izango da eta eratze unean guztiz ordainduta egon beharko du.
- Kooperatibak lortutako soberakinen (mozkinen) %30a, gutxienez, erreserbetara bideratuko da.
- SZak zergapetzen du.
BAZKIDEEN ESKUBIDEAK:
- Kooperatibaren jardueretan parte hartu.
- Informazioa jaso.
- Kooperatiba-itzulkinean, soberakina banatzekoa.
BAZKIDEEN BETEBEHARRAK:
- Batzarretara joatea.
- Sozietatearen organoek erabakitakoa betetzea.
- Prestakuntza-jardueretan parte hartzea.
Lan-sozietateak eta partaidetzako sozietateak
Sozietate anonimoa edo erantzukizun mugatuko sozietatea. Kapitalaren gehiengoa (%51a gutxienez), sozietatean lana egiten duten langileen esku.
EZAUGARRIAK:
- Gutxienez 3 bazkide eraketan.
- Erantzukizuna mugatua.
- Kapitala akzioetan edo partaidetzatan banatuta:
- LAN SA: gutxieneko kapitala 60.000 €. Akzioen %25a harpidetu eta ordaindu beharko dira, gutxienez.
- SL: gutxieneko kapitala 3.000 €. Partaidetzen %100a harpidetua eta ordaindua egon beharko da.
- Akzio eta partaidetza motak: lanekoak (bazkide langileenak) eta orokorrak (gainontzekoak).
- Langileak ez diren bazkideak kontratatu daitezke, baina hauen lan-orduak ezin dira bazkide diren langileek egiten dituzten orduen %49a baino gehiago izan.
- Akzioak eta partaidetzak askatasun osoz eskualdatu daitezke.
- Mozkinen %10a erreserbetara bideratu behar dute.
Merkataritza sozietatea
Enpresa batean lanean aritzeko pertsona batek edo gehiagok ondare komun bat biltzen dute. Helburua mozkinak elkarren artean banatzea.
Kapitalista
Kapital-ekarpena bazkideen ezaugarriak baina garrantzitsuagoa. Enpresaburu profesionala kontratatu daiteke enpresaren kudeaketa aurrera eramateko.
Sozietate anonimoa
EZAUGARRIAK:
- Bazkide bat edo gehiago (fisikoak zein juridikoak). Bakarra bada, pertsona bakarreko sozietatea.
- Erantzukizun mugatua.
- Gutxieneko kapitala 60.000 €. Akzioetan banatuta dago. Sozietatea eratzean, kapitał guztia harpidetuta eta %25a gutxienez ordainduta egon behar du.
- Akzioak modu askean transmititzen dira.
- SZak zergapetzen du.
AKZIODUNAK (enpresaren jabeak). Eskubideak:
- Sozietatearen mozkinen banaketan parte hartzekoa.
- Akzioak lehentasunez harpidetzekoa.
- Batzarretara joan eta bertan bozkatzekoa.
- Sozietatearen erabakiak aurkaratzekoa.
- Batzarrei buruzko informazioa jasotzekoa.
*Akzioa kapitala zatituta dagoen dokumentu fisikoa da eta burtsan kotizatzeko aukera dute. (GARRANTZITSUA: partaidetza eta akzioaren arteko desberdintasunak 2.8. taula).
Enpresa berria sozietate mugatua
Enpresa txikiak azkar, erraz eta kostu txikiz eratzeko pentsatuak. Bi abantaila: zergak geroratu eta aholkularitza.
(nekazaritza, abeltzaintza, basogintza, arrantza, industria...)
EZAUGARRIAK:
- Eraketan bazkide 1 gutxienez eta 5 gehienez.
- Erantzukizuna mugatua.
- Kapitala: 3.000 € - 120.000 €. Kapitala partaidetzatan banatuta.
- SZak zergapetzen du.
ERAKETA:
Bide telematikoz edo presentzialki egin daiteke.
BAZKIDEAK:
- Pertsona fisikoak.
- Eraketan ezin dira bost bazkide baino gehiago izan. Gero, partaidetzak eskualdatuz, bai.
- Bazkide bakarra badago, ezin du beste sozietate baten bazkide bakar izan.
Adibidea: Trolevia edari banatzailea.
Erantzukizun mugatuko sozietatea
EZAUGARRIAK:
- Bazkide batek edo gehiagok eratu. Bazkide bakarrak osatzen badu, bazkide bakarreko sozietatea. Bazkidea pertsona fisikoa zein pertsona juridikoa izan daiteke.
- Bazkideen erantzukizuna mugatua.
- Kapitala partaidetzatan zatituta. Zatiezinak dira eta partaidetzen transmisioa mugatuta, ez da librea. Gutxieneko kapitala 3.000 €-koa eta guztiz harpidetuta eta ordainduta egon behar du.
- Sozietatearen bazkideek partaidetza horiek eskuratu nahi badituzte, lehentasuna.
- SZak zergapetzen du.
ERAKETA:
Sozietatearen estatutuetan baldintzak (bazkideek adostutako arauak).
BAZKIDEEN ESKUBIDEAK:
- Mozkinen banaketan parte hartzeko eskubidea, baita sozietatearen likidazioan ere.
- Partaidetzak erosteko lehentasuna.
- Sozietatearen erabakietan parte hartzeko eskubidea.
Komanditako akzioduna
EZAUGARRIAK: Komanditako hutsaren berdinak, honako hau gehituz:
- Partaidetza: akzioz osatuta. Kapitala zati alikuotaz. Gutxieneko kapitala 60.000 €-koa. Komanditako sozietate akzioduna eratzen den unean osorik harpidetuta egon behar du kapitalak eta horren %25ak, gutxienez, ordainduta.
Pertsonalista
Bazkideek sozietatearen kudeaketa egin. Garrantzitsuagoak bazkideen ezaugarri pertsonalak sozietatean duten kapitala baino.
Komanditako hutsa
EZAUGARRIAK:
- Bazkide kolektiboak: Sozietatea kudeatzen dute eta erantzukizun pertsonala, solidarioa eta mugagabea dute.
- Bazkide komanditarioak: ekarpen ekonomikoa. Ez dute enpresaren kudeaketan parte hartzen eta emaitza ekonomikoan partaidetza dute. Erantzukizun mugatua.
- Bi bazkide gutxienez eta bat kolektiboa eta bestea komanditarioa izan behar du.
- Bazkide izateaz uzteko gainerako bazkideen adostasuna behar.
- Ez dago eratzeko gutxieneko kapitalik.
- SZak zergapetzen du.
Kolektiboa
Bazkideen ezaugarri pertsonalek garrantzia.
EZAUGARRIAK:
- Bi bazkide gutxienez. Bazkide gutxi izateko egokia.
- Enpresako kide guztiek enpresaren kudeaketan parte hartu, bazkide pertsonalistak ez diren kasuan.
- Bazkideek erantzukizun pertsonala, solidarioa eta mugagabea dute.
- Bazkide izateaz uzteko, gainerakoen adostasuna behar.
- SZak zergapetzen du.
Sozietate zibil publiko eta pribatua
Kontratu bidez dirua, ondasunak edo industria erkidegoan jartzeko derrigortasuna. Lortutako irabaziak beraien artean banatzen dituzte.
EZAUGARRIAK:
- Bi bazkide, gutxienez.
- Bazkide kapitalistek: dirua eta ondasunak jarri. Bazkide pertsonalistek: lana.
- SZaren arabera zergak ordaindu.
BANAKAKO ENPRESA
Pertsona fisiko eta enpresaren nortasun juridikoa bat.
EZAUGARRIAK:
- Pertsona adin nagusikoa eta bere ondasunak erabiltzeko eskubide osoa.
- Gutxieneko kapitalik ez.
- PFEZ bidez zergak ordaindu.
- Erantzukizun mugagabea
- Egokia tamaina txikiko enpresentzat.
Ondasun-erkidegoa
Erantzukizun mugatuko ekintzailea
Ohiko etxebizitza erantzukizun mugagabetik kanpo.
Banakako enpresa
