Floating topic
Euskararen Lekukoak
ESKUIZKRIBU BAT:JOAN PEREZ LAZARRAGA
Euskal literaturaren irudi distortsionatua
Euskaldun alfabetuen kopurua erdalduna baiano murritzagoa ez
Euskal literatura idatzia ez izatea uste bezain urria eta berandukoa
Euskal literatura idatziaren lekukoak aspaldikoak Hegoaldean, prosan eta olerkian
Obraren ezaugarriak
Euskalkiak
Joanes Leizarragaren itzulpenetan antzeko euskera arkaikoaren arrastoak
Sintaxi eskema mailegatuak
Deklinabidea
Aditz trinkoak sarri
Subjuntiboa
Aditzlaguntzailearen forma zaharra
Bizkaieraren eta Gipuzkoako eta Nafarroako Sakanako euskararen aztarnak
Arabako ipar-ekialdeko euskalkian idatzia
Forma
Prosazko zatiak hartu
Gaztelaniazko zatiak, gehiena, euskeraz idatzia
Estilo tradizionaleko lirika gortesaua
Prosa eta poesia batera
Amodio eta maiteminduen gorabeherak
Poesia lanaren bi herenak bete,eta gainerakoa garai hartan inguruko hizkuntzetan ohiko zirenen erako artzain-eleberria
Gai nagusia
Tamaina
102 orrialde
Lazarragaren eskuizkribu honek garrantzia handia hartu
2004an, aurkitutako autore eskuizkribua euskal testuen aurkikuntzarik garrantzitsuena.
Ondorioak
Euskal dialektoen bilakaera historikoa
Idatziaren eta ahozkoaren arteko erlazioak
Hizkera eta literatura balioak
ATSOTITZAK
- Eskuizkribuetan eta herriaren oroimenean islatuta
- Hizkuntzaz eta hizkuntza hori darabilen herriaz asko esaten dute
- Literaturaren lehen adierazpen trinkoak
HITZ SOLTEAK
XII.mendea baino lehenago agertutako euskal hitz solteak naiz eta literatura baliorik ez izan, euskal lurralde honetan euskaldunak bizi zirela bermatzen dute.
- XII.mendean, aipagarria da Codex Callixtinus erromesen gidan ageri den euskal hiztegitxoa.
- X.mendean erromantzez idatzitako glosa edo iruzkinen ondoan, badira euskaraz idatzitako banaka batzuk ere
- Akitanian badira K.o I.mendean latinez eta euskaraz idatzitako hilarriak
ATAL LITERARIOAK
- Esteban Garibaik jasotako negar kantuak (endetxa) literatura baliabide berezien adierazgarri
Zer ete da andra erdiaren zauria?
Sagar errea, eta ardao gorria.
Alabaia, kontrarion da Milia:
Azpian lur hotza gainean harria.
Lasturrera behar dozu, Milia.
Aita jaunak eresten dau elia,
Ama andreak apainketan hobia.
Hara behar dozu, Milia.
Jausi da zerurean harria,
Aurkitu dau Lasturren torre barria,
Edegi dio almeneari erdia.
Lasturrera bear dozu, Milia
- Literatura-baliabideei dagokionez, ohargarriak:
- Naturaren elementuak tartekatzea
- Elisioa
- Anafora eta paralelismoa
- Galdera erretorikoa
- Kontrastea
- hasierako ahapaldia narratiboa eta beste bietan Miliaren ahizparen bakarrizketa nagusi
- lauko monorrimoak dira eta neurriari dagokionez aldakorrak
- Ahozko tradiziotik datozen bertso mota asko antzinako kronistek eta biltzaileek eta jasoak
GUTUNAK
Euskaraz bizi zen herriaren lekukotasuna eman
- Frai Juan Zumarraga durangarrak Mexikotik bere arrebari idatzitakoa
- San Frantzizko Xabiergoak Baztango Azpilikuetan jaiotako bere amari euskaraz idatzitakoak
- Lapurdin Espainiako errege Felipe II.ren zerbitzura barrandalari edo espio lanetan zebilen gizon batek idatzitakoak
