Materia Bizia

Mere som dette

DISOLUZIOA

af Unai Larriba Urrutia

Free mind map

af ALVIANTO DWIANSYAH

Kanpotik jasotako dutuez baliatuta, gorputzari buruzko sentipenak antolatzen ditu

af Galder Salvador

Materia Bizia

3. Azido-base oreka

Sistema indargetzaileak

pH-a

Uraren ionizazioa

Gai Nagusia

2. Biomolekula ez-oragnikoak

Gatz mineralak

Ura: Zelunen funtzezko osagaia eta izaki askoren habitata

Propietate eta funtzioak

Ionizazio maila baxua

Funtzio erreakzionatzaile baxua

Konstante dielektriko altua: molekula polarrak inguratu eta disolba ditzake

Funtzio disolbatzailea

erreaktibitate kimiko handia (ezinbestekoa bizitzarako)

Izoztean dentsitate baxuagoa

Flotagarritasuna

izolatzaile termikoa

Bizigarritasuna izotz azpian

Bero espezifiko handia

Funtzio termoegonkortzailea Funtzio hoztailea

Ur gainazaleko tentsio handia

ur gaianzala apurtzeko erresistentzia

Bizigarritasun funtzioa Defentza funtzioa: Zapataria, Basiliskoa...

Atxikidura handia (adhesioa)

Kapilaritatea

Funtzio garraiatzilea Funtzio hoztailea

Kohesio handia (ur molekulen artean)

konprimiezintasun handia

egiturazko funtzioa (funtzio elektrikoa) Animali-zelulei bolumen eta forma egonkorrak Landare zelulen turgentzia

Egitura: 1O+2H 104,5º→ izaera polarra alde batean +; bestean - O- (elektroi gehhiago hurbiltzen zaizkio elektroneagtiboagoa delako) H+ Uraren erkarpen mota: Hzubiak→ etengabe sortu eta suntzitu; ahulak baina ez asko

1. Materia Bizia

Biomolekulak

Organikoak organiko izateko bi C izan behar ditu gutxienez elkarri lotuta eta C horiek H-etara loturik egon behar dira

Materia bizian BAKARRIK: Gluzidoak, lipidoak, proteinak eta azido nukleikoak

Propietateak

Eskeletu hidrokarbonatuek osatzen dituzte

Gehienak makromolekulak dira

Forma eta tamainaren arabera funtzio desberdina dute

Ez-organikoak

EZ izaki bizidunetan bakarrik, egitura kimiko bakuna: ura, gatz mineralak eta gas batzuk

Bioelementuak (H₂) ≠Biomolekulak (H₂O)

Oligoelementuak

I.B.etan %0,1eko presentzia, funtzio katalitiko, funtzezkoak gitxiegi izateak→ gabeziak gehiegi→ intoxikazioak

Fe oxigenoa garraiatzen du Mn katalizatzen da Cu eta Zn entzima askoren faktore I tiroide hormonak→ hipotiroidismoa F hezurretan eta hortzetan ...

Bioelemtu sekundarioak

Gehienetan forma ionikoan agertu Inguru zelularrean %0,1

Na, K, Cl Mintzeko gradienteak→ nerbio bulkada Ca muskuluek uzkurdura, odolaren koagualzioa eta nerbio bulkadan... hezurretan Mg Klorofilan... katalitiko...

Bioelememtu primarioak

I.B.en molekulak osatu, zelulen masaren %99... I.B.en molekulen oinarrizko osagai

C, H, O, N, S (Proteina askoren osagai eta entzima askoren eragile), P (Fosfolipido, azido nukleiko eta ATPan agertzen da)