af Giputxiak lau 11 år siden
571
Mere som dette
Gurasoak izaten dira askotan telebistaren mende erortzen direnak eta haurrei eredu desegokiak erakusten dizkietenak.
Gaur egungo gizartean, telebista bat edukitzea da ohikoena eta horrela ez bada, gizarteko izaki arraroa zara.
Generalitat Valencianak eginiko ikerketa hau ere telebistak haurrengan dituen eraginetan oinarritzen da. Ikerketa honetan ere, gurasoei galdeketa bat egiten zaie beren seme- alabek telebistarekin duten harremanaren inguruan.
Ikerketa honetan ateratako datu ezberdinak grafika baten bitartez adierazirik ageri dira, ondoren datu hauen bitartez ondoioztatu dutena ere ageri delarik:
- telebista desegokia da haurrentzat, beren balore, autoestima eta pertsonalitatean eragin negatiboa izan baitezake.
- Bai hezkitzaileen eta baita gurasoen lana izango da haurrek telebistari erabilpen egoki bat ematea, programazio egoki, hezitzaile eta kalitatezko bat aukeratuz.
- Espainian, haurrentzat eskaintzen den programazioa beharrezkoa izango da hobetzea, izan ere, eskaintzen den programazioa kalitate txarrekoa eta errekurtso minimoekin sortua da. Honen eraginez, haurra pasiboa izango da, eskaintzen zaion guztia kontsumituko duelarik.
- Telebista ez da desagertuko, baina telebistari erabilera egoki bat ematen ikastea beharrezkoa izan behar da; haurrek ikusten dituzten saioen aukeraketa egoki bat eginez eta familiako kideen artean ikusten ari direnaren inguruan hitz eginez edota ideiak elkarbanatuz, haurrak jarrera aktiboa eta kritikoa izan dezan.
Artikulu honetan ere haurrek telebistaren aurrean pasatzen dituzten gehiegizko orduen inguruko ikerketa bat ageri da. Artikulu hau 'Kids TV Report' ek eginiko ikerketa batean ateratako ondorioetan oinarritzen da.
Ikerketa honen bitartez ondorioztatu dute Espainiako haurrak direla Europa guztitik telebista gehien ikusten dutenak: bataz beste eguneko bi ordu eta erdi.
Artikulu honetan telebistak haurren eskola errrendimenduan duen eraginari buruzko ikerketa baten berri ematen zaigu. Ikerketa hau Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine izeneko aldizkari batek publikatua da, non adierazten den telebistaren eraginez arreta eta hezkuntza maila murriztu egiten direla.
Ikerketa honek telebistak haurren hezkuntza prozesuan dituen eragin kaltegarriak aztertzea du helburu. Telebistaren eraginez haurrek eskola porrota jasateko aukera gehiago dituztela eta telebistan eskaintzen diren saio hezigarriak baliogabekoak direla aldarrikatzen dute ikerketa honen bitartez.
Artikulu honetan, telebistak haurrengan duen eraginaren inguruko ikerketa bat ikus dezakegu. Ikerketa hau guraso batzuei eginiko elkarrizketetan oinarritzen da, guraso hauei beren semeengan telebistak duen eragina zein den galdetzeko helburuarekin.
Ikerketa honetan ateratako emaitzak grafiken bitartez adierazirik ageri dira. Alde batetik, gurasoen ezaugarriak ageri direlarik, eta bestetik, telebistak haurrengan duen eragina adierazten delarik. Datu guzti hauek 20 grafikatan adierazirik ageri dira.
Ikerketa honen bitartez ondorioztatu dute haurrak etengabeko ikaskuntza prozesu batetan daudela, eta telebista asko ikusteak bertako akzio edota kontzeptu asko barneratzea esan nahi duela. Haurrek telebistan ikusi eta ikasten dituzten kontzeptu asko desegokiak dira, eta beraz, telebista asko eta neurririk gabe ikusteak ondorio txarrak ekar ditzakeela haurrengan.
Ondoko artikulu honetan ikus ditzakegu telebistak haurrengan duen eraginaren inguruko zenbait datu garrantzitsu:
- Haurrek ordu gehiago pasatzen dituzte telebistaren eta bestelako pantailen aurrean, (urtean 990 ordu) eskolan baino (990 ordu).
- Espainia mailan, haurren %30ak bere gelan telebista bat du.
- Espainiako gurasoen %30ak soilik ikusten du telebista beti edo ia beti beren seme- alabekin.
- Espainiako hiru gurasoetatik biek soilik onartzen dute beren seme- alabek telebistan ikusten dutena kontrolatzen dutela.
- Espainian, 750.000 haurrek ikusten dute telebista gaueko hamarretatik aurrera eta 200.000 haurrek ikusten dute telebista gaueko hamabietatik aurrera, adin txikikoen protekziorako ezarrita dagoen ordutegitik kanpo, hain zuzen ere.
- Espainiako haurren %75ak desegokiak diren telebista saioak ikusten dituzte, eta soilik %25ak ikusten ditu haurrentzat eginak dauden saioak.
- Espainiako haur bakoitzak urtean 12.000 biolentziadun akzio, 14.000 erreferentzia sexual eta 20.000 anuntzio inguru ikusten dituzte.
Artikulu hau Hegoamerikako pediatra talde batek idatziriko telebistaren inguruko kritika bat da. Pediatra talde honen iritziz, bi hurtetik beherako haurrek ez lukete telebistarik ikusi behar, hainbat arrazoiren ondorioz;
- Telebistak etengabe entretenitzen ditu haurrak, beren jolasteko denbora murriztuz.
- Etxe askotan telebista piztuta egoten da uneoro, honek "deficit de atencion" edota garapen linguistikoan atzerapenak sor ditzake.
Beraz, aditu hauen iritiziz, haur txikiak dauden etxeetan egokiena telebista itzalirik egotea litzateke.
Konstituzioko 20. artikuluko 4. puntuan ikus dezakegunez, haurrek komunikabideetan dituzten eskubideak ageri dira; ohorea, intimitatatea, irudi pertsonala eta gazteen zein haurren babesa, hain zuzen ere.
Estatuaren, familiaren eta gizartearen protekzioaren bitartez, haurrak lurralde nazionalean egotea eta beren eskubideak eraginkorrak izatea da lege honen helburu nagusia.
Autoerregulazio kodea akordio bat da, non telebistako edukien eta haurren autoerregulazioa adosten den. Kode hau Industria, Turismo, eta Komertzio Ministerioak, Gobernuko presidenteordeak, RTVek, ANTENA 3ek, TELE5k eta SOGECABLEk sinatua dago. Geroago, VEO TV, FORTA eta NET TV ere gehitu ziren.
Ley de la Radio y la Televisión Titularidad Estatal izenego lege honetako 25. artikuluan telebistako produkzioaren eta programazioaren inguruko printzipioak ageri dira. Lege honen arabera, arreta berezia eskaini beharko zaio haur edo nerabeei zuzenduriko programazioari.
Ley General de la Comunicación Audiovisual izeneko lege honetako 7. artikuluan ikusentzunezko komunikabideek eskaintzen dituzten zerbitzuek bete beharrekoa ageri da. Hau da, haurrek ikusentzunezko komunikazioaren inguruan dituzten eskubideak aipatzen dira bertan.
PROGRAMAK SAILKATZEKO IRIZPIDEAK
ORDUTEGI BABESTUA
FALAZIA?
IKERKETAK
Telebistaren bitartez, haurrek emozioak adierazteko erak, balioak, harremanak izateko eta arazoak konpontzeko estiloak ikasten dituzte: oso aberasgarria.
Telebistan kontatzen ari den istorioan emozionalki inplikatzen dira haurrak: garapen sozioafektiboan eta moralean eragiten du haurrek ikusitako guztia xurgatzen baitute.
Edertasunaren prototipo markatuek haurrengan eragina.
Oso garrantzitsua haurrek telebistaren aurrean pasatzen duten denbora ondo kontrolatzea. Haur asko astean 2 ordu baino gehiago egon ohi dira eta asteburuetan gehiago.
Ikerketek diotenez, zerealak, gailetak, janari azkarrak, litxarkeriak eta freskagarriko 23 publizitate emititzen dira orduko. Hauek guztiak, haur obesitatearekin dago erlazionatuta. Bestalde, gorputz perfektua islatzen dituzten irudiek anorexia urduriaren sortzaileak izan daitezke, nerabeetan gehienbat.
Datuak
EEBBetan, %48ak dio telebista dela haien elikaduraren inguruko informazio iturria.
Haurrek astean 21 ordu egoten dira telebistaren aurrean eta hilabetean 20.000 iragarki ikusten dituzte.
Telebista begiratzea haurren gehiengoaren denbora pasarik gustukoena da. %85a 3 urte eduki aurretik hasten da telebistaren ohiko ikusle bihurtzen.
Haurrak publizitatearen biktima nagusiak dira. Jostailu fabrikatzaileek milioiak irabazten dituzte haurrentzat ateratzen dituzten produktuak merkatura ateraz. Asteburuak eta oporraldiak dira garairik gustukoenak, ekonomikoki aberatsagoak baitira.
Gainera, publizitateak arrazarekin, maila sozialarekin, kulturarekin, sexualitatearekin eta abarrekin zer ikusia dituzten estereotipoak transmititzen dituzte.
Publizitate erdiak informazio okerra eta engainatzailea du, haurrek egiazkoa dela uste dutena.
MEXICO Y SU RACISMO EN LA TELEVISION NIÑOS RACISTAS
Publizitateak haurren moralean eragin nabarmena du.
Publizitateak estereotipoak sortzen ditu.
Telebistak emititutako publizitateak arrazismoa sustatzen du.
Publizitateak eragin garrantzitsua du, haurrentzat oso erakargarria baita. Honek benetako munduaren eta publizitate munduaren arteko konfusioa sor dezake eta beraz, gurasoen heziketan oztopo suertatzen da.
Handitze honek, haurrek egoera gatazkatsuen aurrean duten lehenengo erantzuna indarkeria izatea ekarri du.
Gainontzeko jendearekin oldarkorra izateko tendentzia handitu da haurrengan, ondorioz, jolasean agresibitate maila handituz.
Komunikabide honek transmititzen duen indarkeriaren ondorioz, haurren sentsibilitate emoizonalaren txikiagotzea ekarri du. Horrela, haurrek indarkeriarekiko sentsibilitate txikiagoa dutela esan daiteke.
Telebista haurren alderdi emozional eta kognitiboan eragina duen komunikabidea da, haurren interes eta motibazioan eragina duena.
Haurrentzat biolentzia biderik motzena eta eraginkorrena suertatzen da helburu batzuk lortzerako orduan.
Telebistak botere handia du haurren heziketan, biolentziaren inguruko balore moral eta sozialak irakasten.
Telebistaren bidez ikasitakoarekin, agresibitatearen agerpena dator, jarrera oldarkorra dakarrena. Jarrera oldarkor hauek gero, mundu errealean erabiliko dituzte.
Haur askok telebistan agertutakoa ikasten dute helduen mundurako sarbide suerta daitekeelako
Telebistako irudien errealtasunak fikziozko munduaren eta mundu errealaren arteko konfusioa areagotzen du telebistako mundua errealaren ispilua dela ulertaraziz.
3-8 urte bitarteko haurrak dira behaketaren bidezko ikasketan sentiberagoak agertzen direnak.
Haurrek telebistateik ikasten dutena TBko pertsonaiekin duten identifikazio mailaren araberakoa da.
Beldurtiadoak dira eta gehiago kostatzen zaie beste pertsonengan konfiantza izatea.
Agresibitatea
DIMITRI CHRISTAKISEK TELEBISTAN EMATEN DEN BIOLENTZIAREN INGURUAN EGINIKO IKERKETA
kalte fisikoak (obesitatea,anorexia, bulimia...)
Musika entzuteko, kirola egiteko eta beste hainbat ekintza burutzeko denbora kendu.
Mundu errealaren eta fikzioaren arteko nahasketa
6 eta 11 urte bitartean giza akotoreak eta haiek ordezkatzen dituzten pertsonak bereizten dituzte.
4 urterekin haurrek ikasi dute objektu errealak TBko irudietatik bereizten. Adin honetako haurren aburuz giza aktoreak gizaki “errealak” dira eta marrazki bizidunetako pertsonaiak “ez errealak”
Errealitateaz umeek duten kontzeptua haur- eskolan hasten dira eratzen (3 urte)
Estereotipoak
Materialismoa/kontsumismoa
Telebista eta merkatuak ordezkaezina den aliantza bat sortzen dute
Haurrengan zenbait desio ager daitezen, merkatuak enfasia ematen dio komunikazioari eta publizitateari
Haurtzaroan, kontsumoa eskubide osoko akzio sozial batean bihurtu da
prozesu sozio- kultural konplexua
Merkatua agente sozializatzaile gisa agertzea eta haurrak kontsumoaren subjektu bezala agertzea bigarren mundu gerra ondorengo garaietatik dator.
Haurrek erabiltzen dituzten produktuak sinbolo batean bihurtzen dira eta beren identitatea eraikitzen dute erabiltzen edota manipulatzen dituzten produktu horien arabera
Familiarekin eta beste haurrekin interakzio sozialak murriztu
Gaur egungo haurrak oso txikiak direnetik izaten dituzte merkatuarekin harremanak. Honen eraginez, historikoki eraikitako sozializazioaren estruktura aldatu egiten da.
TBk haurraren sozioalizazioan esku hartzen du
indarkeriarekiko jarrera sozializazioaren parte: TBko indarkeriak kalte egin diezaioke haurren sozializazioari
haurrei aisialdi eta kontsumo gizartearen balioak erakusten dizkie
zenbait egintza sor ditzaketen irudiak aurkezten ditu
Imitatu daitezkeen jokabideak aurkezten ditu
Eskola porrota
Telebistak haurren arreta mantentzeko gaitasunean eragina du.
Telebistak aurren garapen linguistikoan eragina du.
Telebistak haurrei sarritan beraien berdinen arteko taldera sartzeko prozesua errazten die honek eskaintzen dituen eduki hezitzaileen bidez. Hau, komunean dituzten gustuko telesailen inguruan hitz egitean gerta daiteke.
Neurriz ikusiz gero, elkarlana, zintzotasuna eta beraien heziketarekin lotutako hainbat gizarte arau barneratu ditzazkete.
Gertakizun sozioal, politiko eta ekonomiko nazional zein internazionalez jabetzeko aukera.
Funtzio hezitzailea izan dezake
Munduko beste zenbait lekutako bizimodu, ohitura, kultura... desberdinez jabetzea
Haurraren komunikazio- gaitasunean hobekuntza: hizkuntzak ikasteko aukera
Telebistaren eragina 2 eta 3 urteko haurrengan txikia dela ondoriozta dezakegu. Bi adin hauetan duen eragina antzekoa da nahiz eta 3 urtekoengan pixka bat nabariagoa izan. Eragin hau, haurrak hazten doazen heinean, handituz doa.
Haur hauetan telebistaren eragina txikia da, nagusiki autonomia faltagatik. Autonomia falta honetan sartzen dira gurasoak, hauen eragina eta ardura oso nabarmena delarik. Izan ere, haurrek klasera eramandako materialak (edalontziak, motxilak…) edota arropak, gurasoek aukeratutakoak dira, beraz, haurrengan duten eragina zeharkakoa dela esan daiteke, nahiz eta material hauetan agertutako pertsonaiak identifikatu.
Aztertutako gainerako ezaugarrietan (jolasak, jarrerak…), ez da telebistaren eraginik nabarmentzen.
Ikastetxeen aldetik, (Odon de Apraiz eta Tokieder ikastolak), telebistaren eragina oso txikia izan da. Telebistarekin zerikusia ez duten haurren gustuko material alternatiboak erabiltzen saiatzen dira.
2 URTEKO GELETAN (ODON DE APRAIZ IKASTOLA):
Astean behin edo bitan joaten dira bideo gelara "Pingu" marrazkiak edo "Pirritx eta Porrotx" pailazoak ikustera. Bideo gelan ematen duten denbora ez da ordu erditik pasatzen.
Bideo gelan pasatzen zuten denbora ez zuten modu hezitzaile moduan erabiltzen, ez zen ikusitakoa lantzen, beraz, telebistaren eragina ez zen lantzen.
3 URTEKO GELAN (TOKIEDER IKASTOLA):
Gela honetan ordenagailua zegoen. Hau, modu hezitzailean erabiltzen zuten lan txokoan; hiztegia lantzeko, jolasen bidez kontzeptuak ikasteko etab.
Bideo gela, bestalde, astean behin edo bitan erabiltzen zuten. "Pirritx eta Porrotx" pailazoak ikustera joaten ziren gehienbat baina hiztegia ere lantzen zuten bideo gelan: andereñoak zuen blogaren bitartez, pantaila handian hiztegia lantzeko ariketak proiektatzen zituen.
Hemen, bestalde, IKTei zentzu hezitzailea ematen zieten ordenagailu eta bideo gelako pantailari dagokionez. Hala ere, telebistan ikustakoa, hau da, Pirritx eta Porrotx pailazoak ikusi ostean, ez zen edukia lantzen.
Hiru urterekin ere oso kasu gutxitan nabaritu genuen zentzu honetan telebistaren eragina; mutil batek ilea gominarekin eramaten zuen eta berak ilea punki zeukala esaten zuen askotan marrazki bizidunetako mutilek izaten duten bezala.
Itsura fisikoari dagokionez, ez dugu telebistaren eragin handia nabari. Hala ere, kasuren bat edo besterekin topatzeko aukera izan dugu; esate baterako, haur bat eskolara beti bi mototxekin etortzen zen eta beti esaten zigun Mari Mototx zela. Hala ere, orokorrean ez dugu telebistaren eragin handirik nabari.
3 urterekin berriz askotan, batez ere etxe txokoan jolasten zutenean, neskatilak erosketetara joaten ziren, bazkaria prestatu eta mutilak berriz erratza eta fregonaren makilarekin garbiketan aritu beharrean gerretara jolasten zuten.
Rolak kontuan izanik, hemen ere ez da nabari telebistaren eragin nabarmenik. Izan ere, lehen esan bezala, bi urteko haurren artean jolas paraleloa nagusitzen da, beraz, ez dute paper finko bat hartzen jolasterako orduan.
Hiru urteko ikasgelan ez zegoen telebistako marrazkiekin eragina zuten materialik.
Lehen zikloa (2 urte)
Klaseko materialari dagokionez, bazegoen telebistaren eragin nabarmena. 2 urteko gelan, adibidez, bazeuden “Pupu eta Loreren” panpinak, Txanogorritxuren ipuina etab. Abestiei dagokionez, Pirritx eta Porrotxen abesti ugari jartzen zituzten bi urteko bi geletan eta egunen batean Bob Esponjaren abestia abestu zuen andereñoak haurrekin batera.
3 urteko gelan ere apaingarri gutxi zeuden bi poster, dora la exploradorarenak.
Klasean telebistarekin erlazionaturiko apaingarri gutxi zeudela iruditzen zaigu. Klase batean Pirritx eta Porrotxen poster bat besterik ez zegoen, eta beste klasean, berriz, Dora la Exploradoraren pegatina bat soilik.
3 urterekin ere oraindik ez dituzte imitatzen, baina kasu batean, bost urteko haur bat ikusi genuen telebistako monstruo indartsuena imitatzen eta horrek grazia izugarria egin zien txikiei, identifikatuko balute bezala.
Bi urteko haurren jarrerei erreparatuz gero, ez da ikusi telebistaren eraginik. Adin honekin, gertuko pertsonen jarrerak imitatzeko zailtasunak dituzte, beraz, telebistako pertsonaiak imitatzeko gaitasunik ez dute.
Lehenengo zikloa (3 zikloa)
Hiru urterekin batzuetan egiten dituzten esaldiak edo hitz egiterakoa erabilitako tonua eta keinuak zerikusia izaten dute telebistarekin, batez ere, irantzerakoan.
Hizkuntzari erreparatuz, esango genuke beren hizkuntzan ez dela telebistaren eraginik nabari. Izan ere, bi urteko haur gehienek ez dute hizkuntza garatuta eta oraindik ez dira gai zentzuz hitz egiteko.
Hiru urterekin ere ikasgelan emate den janariak ez du inolako zerikusirik telebistarekin, atsedenaldian gaileta maria arruntak edota fruta ematen dira.
Klaseetara eramandako janaria, 2 urterekin, gailetetara murrizten da. Gurasoak dira gailetak klasera eramaten arduratzen direnak. Hauetan ez da asko ikusten telebistaren eraginik, marka batzuetan, “Tostarrica” adibidez, soilik. Hauetan ere gurasoak arduradun dira eta haurrek ez dute ikusten bataren eta bestearen arteko desberdintasunik. Beraz, arlo honetako telebistaren eragina murritza dela esan dezakegu.
Hiru urterekin haur gehientxoenak zirriborroak egiten jarraitzen dute, baina, etapa honetan hasten dira haur gutxi batzuk formak eta irudiak marrazten.
Bi urteko haurren marrazkietan zirriborroak besterik ez dira ageri, beraz, ezin izango da telebistaren eragina ikusi beren marrazkietan.
Kasua berdina da hiru urteko gelan, ez dira edalontzi guztiak telebistako marrazkietako irudidunak izaten baina batzuk bai eta oso gustuko dituzte. "Hello Kitty", "Dora la Exploradora", "Winnie dePooh" ziren gehien ikusten zirenak.
Lehengo zikloa (2 urte)
Klasera eramaten dituzten materialak (motxilak, edalontziak…) kontuan izanik, arroparekin aipatu dugun moduan, gurasoak sira honen arduradun. Baina lehen esan bezala, materialetan ageri diren pertsonaia edo objektuak identifikatzeko gai dira haurrak eta pozik erakusten dituzte gainera, beraz, telebistaren zeharkako eragina nabarmentzen da. Edalontzietan "Disney"-eko pertsonaiak agertzen ziren sarrietan eta motxiletan egungo marrazki biziduneetako pertsonaiak, hala nola, "Dora la Exploradora", "Cars", "Pepa Pig" etab.
3 urteko gelan ere irakasleak gidatutako jolas guztiak telebistaren eraginetik kanpo zeuden.
Jolasei dagokionez, bi urteko haurrek duten jolasteko modua ez da telebistarekin erlazionatzen. Hau da, beren jolasteko moduetan ez da telebistaren eraginik nabari.
Hiru urterekin aldiz, geroz eta gutxiago eramaten zituzten jostailuak. Noizean behin eramaten zituzten gauzak baina ez zuten telebistaren eragin handirik izaten. Kasu gehienetan, udazkena zenez, lurretik bildutako gaztainak eramaten zituzten.
2 urteko haurren gelara eramandakoek, telebistaren eragin nabarmena zuten. Adibidez: “Cars”- eko kotxeak, “Marbú gaileten” panpinatxoa etab.
Lehenengo zikloa (3 urte)
3 urterekin ere, oraindik gurasoek erabakitzen dute seme-alaben arropa, baina, haurrak euren iritzia ematen hasten dira eta zer jantzi nahi duten erabakitzen. Jantzietan "Hello Kitty" pertsonaia nagusitzen zen.
Lehenengo zikloa (2 urte)
2 urterekin haurrek ez dituztela haien arropak aukeratzen, gurasoak direla honen arduradun. Hala ere, haurrek haien aropetan dauden pertsonaiak identifikatzen dituzte, beraz, zeharka bada ere, haurren arropetan telebistaren eragin nabarmena ikus daiteke. "Minnie", "Snoopy".. marrazkiak izan dira arropetan ikusi ahal izan ditugun pertsonaiak.
TOKIEDER IKASTOLA
579 IKASLE (HH 243 + LH 336)
LAKUABIZKARRA AUZOAN KOKATUTA
ODON DE APRAIZ IKASTOLA
TESTUINGURUA
461 IKASLE (HH 175 + LH 286)
39 IRAKASLE
HH ETA LHKO IKASTOLA PUBLIKOA
D EREDUKO IKASTOLA
MAILA SOZIO- EKONOMIKOA: ERTAINA
ZARAMAGA AUZOAN KOKATUTA
