NERBIO SISTEMA ETA SISTEMA ENDOKRINOA

Mere som dette

5.IKASGAIA

af Haizea Alzola

Nerbio Sistema Zentrala

af Markel Lopez

Giza harremana eta koordinazioa

af ANDER URZELAI ABASOLO

Nerbio Sistema Zentrala

af Markel Lopez

NERBIO SISTEMA ETA SISTEMA ENDOKRINOA

SISTEMA ENDOKRINOKO GAIXOTASUNAK

Diabetesa

2 motakoa

1 motakoa

Nanismoa eta hipofisi-gigantismoa

Tiroideko gaixotasunak

BURUKO OSASUNA

Bizi-zirkulazio arauak betetzea

Nerbio sistemaren aztura osagarriak

Asaldura obsesio-konpultsiboa

Eskizofrenia

Depresioa

Arreta falta eta hiperaktibitatea

Antsietatea

Asaldura fisikoak edo organikoak

gaixotasun neurodegeneratiboak

parkinsona

Alzheimerra

kolpeak

garuneko arterien buxadura edo haustura

gaixotasun infekziosoak

SISTEMA ENDOKRINOAREN FUNTZIONAMENDUA

Sistema termostatoaren funtzionamendua

antzekoak

Janaketa eragin

Kantitate egokia

aukera

Bitartez

hipofisia

hipotalamoa

NSZ kontrolatu mekanismoa

Erregulazioa

feedbacka

atzeraelikadura negatiboa

Hormonaren jarduera

Hormonen kantitatea

etendu jariaketa

Mekanizmoa etendu

Ez etengabe jariatu

Funtzioa egin

deuseztatu

Hormonek

multso txikietan bete

NERBIO SISTEMAREN FUNTZIONAMENDUA

Ekintza erreflexuak

osagaiak

efektorea(giharra)

mugimendua egin

uzkurtu

besoa mugitu

erantzun efektoreraino

elkartze neurona

bizkarrezurrean egon

neurona motorra

sentimen neurona

bizkarrezur muinera eraman bulkada

estimulua hartu

larruazala

arku erreflexua

nerbio egituraren bidez

erreflexuan

gorputza oharkabeko erantzuna

Bizkar muina prestatu

erantzuna

ez kontrolatu

ez borondatezkoak

orratz bat ziztatu

eskua kendu

Borondatezko ekintzak

soinua

entzun

biratu

Garunean prestatu

kontzientea

borondatezkoa

Garunaren kontrolpean

SISTEMA ENDOKRINOA

Guruin endokrino nagusiak, hormonak eta ekintzak

Obulutegiak

progesteronak

gorputza haurdunaldirako prestatu

obulutegietako zikloa erregulatu

estrogenoak

bularraren garapena, pubiseko ilearenean, koipea aldaketan metatzean

Barrabilak

Teatosterona

ezpermatozoideen ekoizpenean parte hartu

sexu organoen eta bigarren maileko sexu ezaugarrien garapenean

Pankrea

Glukagoia

odoleko glukosa-maila handitu

Intsulina

odoleko glukosa maila murriztu

Giltzurrun gaineko guruinak

Adrenalina

arrisku egoetarako prestatu

giharren jarduera gogorra sustatu

Tiroidea

Kaltzitonina

hezurretako kaltzio mailak handitu

odoleko kaltzio mailak murriztu

Tiroxina

gorputzaren metabolismoa erreguiatu

Hipofisia

Hazkuntza hormona

hezurren kazkuntza estimulatu

Oxitozina

ugatzetan esnearen sorketa estimulatu

umetokiaren uzkurdura aktiatu

Mezulari kimikoak

funtzioa beteta

harin degradatu

Iraunkorragoak

erantzun geldoagoak

sintetizatutako lekua

urrun funtzioak

Jarmuga zelula/organoak

Ekintza

organo

zelula

jakinetan

Sortuta

Odolera

odol hodietan bidez

gorputzera garraiatu

Hormonak deritze

substantzia kimikoa sintetizatu

Guruin endokrinoak

jariaketa

odolera

Hainbat tokitan

ez elkar lotuta

guruinak

organoak

Guruinen sortaz osatuta

Gorputz osoan bananduta

Lotura handia

Nerbio sistemarekin

elkarren mendekoak

Koordinazio sistema

NERBIO SISTEMA

Atalak

Nerbio sistema periferikoa(NSP)

Nerbio-sistema autonomoa

Bi azpisistema handietan

Parasinpatikoa

atseden egoeretarako prestatu

Sinpatikoa

jarduera egoetarako prestatu

Borondatezko jarduerak kontzienteak

eragina

Oharkabean, inkontzienteki eta autonomikoki

funtzioak eragin

Ez garunaren mendean

Nerbio-sistema somantikoa

eskeleto giharrez

mugimendua

NSZ

jaio

gorputzean

banandu

adarkatu

Zuntzak elkarturik

nerbioak

Neuronen luzapena

nerbio zuntzak

Nerbio sistema zentrala(NSZ)

Bi atalez

Ekintza erreflexuak kontrolatu

hiru osagai

Bizkarrezur-erreboila

oharkabeko funtzioak kontrolatu

Bizkarrezur muinari lotuta

Zerebeloa

orekaz

borondatezko mugimenduak koordinatu

Garuna

funtzioak

gorputzaren mugimenduak,lo,gose eta egarri

boorondate jarduerak

pentsamendu, oroimen, hizkuntza, hikazkuntza

kontziente

gainazal tolestua

bi hemisferio

Babestu

likido zenfalorrakideoak

meninge

hiru mintz

Bizkarrezur muina

Entzefaloa

Erantzunak prestatu

Kanpoko eta barneko estimuluak kontrolatu

NERBIO SISTEMAREN OSAGAIAK

Glia-zelula

neuronak babestu funtzio gisa

elikatu

isolatu

neuronen artean tartekatuta

Funtzioen arabera

Elkartze neuronak/interlokutoreak

s.neuronak motorrekin lotu

Neurona motorrak

guruinak jariatu

giharrak uzkurtu

erantzunak efektoreraino

Sentimen neuronak

entzefalorantz, bizkarrezur muinerantz

informazioa NSZ eraman

Azkena beste bulkada

Neuronaren dendritari lortu

Bulkada muturrera

eremu sinaptikoa askatu

Neurotsamisoreak

substantzia kimikoak

eremua

sinapsia

ez elkar ukitu

Nerbio bulkada

axoia zehar atera

neurona osoan ibili

dendritan sortu uhin elektronikoa

norantza berean

Neuronak

Neuronaren osagaiak

Luzapenak

Axoia

bidez neurona bat besteari bulkada

muturrean adarkatuta

oso luzea bakarra

Dendritak

Nerbio bulkada jaso

oso adarkatuak

laburrak

ugariak

Gorputz zelularra/soma

organuluak

Nukleoa

Zelula mintza

Izar forma

Seinaleak jaso

igortu

Bi zelulaz osatuta

Glia-zelulaz

neuronaz

KOORDINAZIO SISTEMAK

hartzailea

nerbiogunea

Erantzuna

efektorea: guruina

erantzun jariatzailea

efektorea: giharra

erantzun motorra

Koordinazioaren osagaiak

Efektoreak

Bi efektore

Guruina

substantzia bat jariatu

jariatzailea denean

Giharra/muskuloa

mugimendua eragin

motorra denean

Erantzuna eman

Nerbioguneak

erantzunak prestatu

Informazioa

prozezatu

jaso

Hartzailea

Estimulua

Gorputzaren erantzuna sorrarazteko gai

Zentzumen organoak

Nerbioguneetara igortu

Estimuluak hauteman

Bi sistema

Sistema endokrinoa

Odolan zehar mugitu

Mezulari kimikoen bidez (hormonak)

Erantzun geldoak, iraunkorrak

Guruin endokrinoz osatua

Nerbio sistema

Nerbioetan zehar sabaldu

Nerbio bulkaden bidez

Erantzun laburrak eta lasterrak

Nebio ehunez osatua

Informazioa jaso

erantsunak prestatu

Betetzaeko

harremanetan

berne ingurunearekin

kanpo ingurunearekin