Nerbio sistema eta Sistema endokrinoa

Mere som dette

NERBIO-SISTEMA

af Eneko Capetillo

Nerbio Sistemak

af Alexander Aramendia

Esku-hartzearen Plangintza

af marian cid

NERBIO-SISTEMA ETA SISTEMA ENDOKRINOA

af Sandra Zubiaga

Nerbio sistema eta Sistema endokrinoa

2.- Nerbio-sistemaren osagaiak.

Neuronak:

Neuronek ez dute elkar ukitzen, eta sinapsia esaten zaion bereizketa eremu bat dago haien artean. Neurotransmisoreak izeneko substantzia kimikoen bidez igortzen da

Funtzioaren arabera, hiru neurona mota

Glia-zelulak:

Neuronen artean daude tartekatuta. Beren funtzioak neuronak babestu, isolatu eta elikatzea dira.

sentimen-neuronak motorrekin lotzen dituzte.

erantzuna nerbio-sistema zentraletik efektoree- taraino bidaltzen

Elkartze-neuronak edo interneuronak:

Neurona motorrak:

Sentimen-neuronak:

hartzaileek hartutako informazioa nerbio-siste- ma zentraleraino

Luzapenak:

Axoia:

oso luzea den luzapen bakarra, muturrean dago

Dendritak:

ugariak, laburrak eta oso adarkatuak

Gorputz zelularra edo soma:

bertan nukleoa eta organulu gehienak

Zelula mintza:

izar baten formakoa da.

seinaleak jaso eta igortzen dituzte. Seinaleok nerbio-bulkaden bidez igortzen

8.- Sistema endokrinoko gaixotasunak.

endokrinoari lotutako gaixotasun

Diabetea:

gaixotasun kronikoa da, eta gaur egun, sendaezina. Intsulina eskasiak edo intsulinarik ezak sortzen

Nanismoa eta hipofisi-gigantismoa:

garapen-aldian hazkuntza-hormona sortzeko arazoek eragindako gaixotasunak dira.

Tiroideko gaixotasunak:

tiroide-hormona gehiegi edo gutxiegi sortzearen ondorioz gertatzen dira, eta hipertiroidismoa eta hipotiroidismoa esaten zaie,

Halakoei hiperfuntzioa odo hipofuntzioa esaten

6.- Sistema endokrinoaren funtzionamendua.

Mekanismo hori eta berokuntza-sistemen termostatoaren funtzionamendua antzekoak dira: gelan bero egiten badu,

Erregulazio-mekanismo horri atzeraelikadura negatiboa edo feedbacka deritzo. Nerbio-sistema zentralak kontrolatzen du mekanismoa, hipotalamoaren eta hipofisiaren bitartez; eta odolean hormona kantitate egokiei eusteko

Guruin endokrinoek ez dituzte hormonak etengabe jariatzen. Mekanismo batek hormona-ekoizpena eteten du. Gehienetan, odolean dagoen hormona kantitateak berak edo hormonaren jarduerak

4.- Sistema endokrinoa.

EZAUGARRIAK:

- Sintetizatuak izan diren tokitik urrun betetzen dute beren funtzioa.

- Nerbio-sistemak sortutako erantzunak baino erantzun geldoagoak

Behin beren funtzioa beteta, oso arin degradatzen

Dena dela, beren ekintza zelula edo organo jakin batzuetan baino ez dute egiten: jomuga-zelulak edo -organoak dira.

dituzte. Guruin endokrinoek hormonak deritzen substantzia kimikoak sintetizatzen di- tuzte.

Guruin endokrinoak deritze eta beren jariaketak zuzenean odolera isurtzen dituzte.

Sistema endokrinoa gorputz osoan banatuta dauden guruinen sorta batez osatuta dago. Gorputzaren beste sistema batzuetako organoak ez bezala,

1-Koordinazio sistemak

Entzefaloak eta bizkarrezur muinak osatzen

osagaiak:

1. Hartzaileak:

estimuluak hauteman eta nerbioguneetara igortzen

2-Nerbiogunea:

Informazioa jaso eta prozesatu egiten

3. Efektorea:

Bi efektore

Guruina:

erantzuna JARIATZAILEA denean: substantzia bat JARIATZEN

Giharra edo muskulua:

MOTORRA denean: MUGIMENDU bat eragiten

erantzuna ematen

Harreman-funtzioen bidez INFORMAZIOA JASO eta ERANTZUNAK PRESTATZEN ditugu.

Bi sistema:

SISTEMA ENDOKRINOA

Guruin endokrinoz osatuta

Erantzun geldoak baina iraunkorrak

Mezulari kimikoen bidez (hormonak) eragiten

Hormonak odolean zehar mugitzen

NERBIO-SISTEMA

Nerbio-ehunez osatuta

Erantzun laburrak eta lasterrak

Nerbio-bulkaden bidez eragiten

Nerbioetan zehar zabaltzen erantzunak

5.- Nerbio-sistemaren funtzionamendua.

Ekintza erref lexuak

Ekintza erreflexuak arku erreflexua deritzon nerbio-egituraren bidez egiten dira.

Hartzailea:

estimulua hartzen du; esaterako, larruazalak,

Sentimen-neurona:

hartzailetik bizkarrezur-muinera eramaten

Elkartze-neurona:

bizkarrezur-muinean dago, eta sentimen-neurona

Neurona motorra:

erantzuna efektoreraino eramaten

Efektorea

mugimendua eragiten du. Ondorioz, giharra uzkurtzen

Ekintza erreflexua egiten ari gara. Horrelako ekintzak ez daude borondatearen mendean. Beraz, sortzen dituzten erantzunak ez dira borondatezkoak, eta ez dira kontrolatzen.

Borondatezko ekintzak

Ahots bat deika entzuten dugunean hotsa datorren tokirantz burua mugitzea borondatezko ekintza

7.- Buruko osasuna.

Asaldura psikikoak:

Nerbio-sistemaren aztura osasungarriak:

Asaldura obsesibo-konpultsiboa:

Eskizofrenia:

Depresioa:

Arreta falta eta hiperaktibotasuna:

Antsietatea:

Asaldura fisikoak edo organikoak

Gaixotasun neurodegeneratiboak:

esaterako, Alzheimer-en gaitza edo Parkinson-en

Kolpeak:

bizkarrezur-muinean lesioak eragin ditzakete,

Garuneko arterien buxadura edo haustura:

neuronen heriotza eragiten du,

Gaixotasun infekziosoak:

esaterako, poliomielitisa eta meningitisa.

3.- Nerbio-sistema.

NERBIO-SISTEMA PERIFERIKOA:

Bi sistema

Nerbio-sistema autonomoa:

Bi azpisistema handitan banatzen da,

Parasinpatikoa:

Sinpatikoa:

Borondatezko jarduera kontzienteak eragina

gorputzaren oinarrizko funtzioak eragiten ditu: bihotz-taupadak, biriketako mugimendua

Ez dago garunaren mendean.

Nerbio-sistema somatikoa:

Eskeleto-giharrek (borondatez kontrolatuak)

Gorputzaren mugimenduan esku hartzen

Nerbioak nerbio-sistema zentralean jaio eta gorputz osoan zehar

sortetan elkarturik, NERBIOAK osatzen

neuronen luzapenak elkartu egiten dira NERBIO-ZUNTZAK

Bi atalez osaturik

Bizkarrezur-muina:

Ekintza erreflexuak kontrolatzen ditu,

Entzefaloa

Bizkarrzur-erraboila

Bizkarrezur-muinari lotuta

Oharkabeko funtzioak kontrolatzen ditu: bihotz-taupadak...

Zerebeloa

Borondatezko mugimenduak (oinez ibiltzea,…) koordinatzen

Gorputzaren orekaz arduratzen

Garuna

Bi eredu edo hemisferioz osatuta

Gainazala oso tolestuta

KONTZIENTE egiten da hartzaileek

BORONDATEZKO JARDUERAK zuzentzen

PENTSAMENDU, OROIMEN, HIZKUNTZA, IKASKUNTZA

GORPUTZAREN MUGIMENDU, LO, GOSE eta EGARRI bizi-funtzioen arduraduna

Meninge izeneko hiru mintzek likido zefalorrakideoak

Garezurrak eta bizkarrezurra dira

NERBIO-SISTEMA ZENTRALA: