HERENTZIA ETA GENETIKA
HIZTEGIA
Monohibrido/Dihibrido/Trihibrido
Banako heterozigotikoa karaktere bat, bi, hiru edo gehiago alelo ezberdinekin dituenak
Fenotipo
Banako baten ezaugarri fisikoen multzoa
Genotipo
Banako baten gene multzoa
Heterozigotiko
Alelo desberdinak dituen banakoa
Homozigotiko
Alelo berdinak dituen banakoa
Gainartzaile
Banako heterozigotikoetan agerian dagoen aleloa
Azpirakor
Bakarrik banako homozigotiko bat dagoenean agerian geratuko den aleloa
Alelo
Gene batek eduki ahal dituen aukera posibleak
Locus
Gene bat kromosoma homologoetan daukan kokapena
Gene
Karaktere zehatz bati informazioa ematen dion DNA zatia
ODOL TALDEAK
Alelismo anikoitza dago, odol karakterean bi alelo baino gehiago daudelako.
AB=AB
0=00
B=BB/B0
A=AA/A0
GAIXOTASUN GENETIKOEN PREBENTZIOA ETA DIAGNOSTIKOA
Bigarren mailako prebentzioa
Ernalketa gertatu ostean
Orpoaren proba (Jaio ondoko diagnostikoa)
Ez- inbaditzaileak (Jaio aurreko diagnostikoa)
Ekografiak, analisiak...
Inbaditzaileak (Jaio aurreko diagnostikoa)
Amniozentesia, korioneko biopsia, zilbor hesteko ziztada...
Lehen mailako prebentzioa
Ernalketa gertatu aurretik
Aholkularitza genetikoa...
Zuhaitz genealogikoa edo historial klinikoa begiratzen dute eta gaixotasun genetikoen arriskuak aztertzen dira.
JATORRI GENETIKOKO GAIXOTASUNAK
X kromosomari lotutako gene alterazioak
Hemofilia
Daltonismoa
Autosometako geneen alterazioak
Herentzia azpirakorra
Albinismoa
Herentzia gainartzailea
Akondroplasia
Aldaketak kromosoma kopuruan
Kromosoma gutxiago
Monosomia
Turner sindromea
Kromosoma gehiago
Trisomia
Down sindromea
SEXUAREN DETERMINAZIO GENETIKOA
Prozesua
Emakumeek beti X kromosoma emango dute, baina gizonek X edo Y kromosoma eman ahal dute. Gizonek X kromosoma ematen badute, emakumearen X kromosomarekin elkartzean, neska izango da(XX), baina Y kromosoma ematen baldin badute, orduan emakumearen X kromosomarekin elkartzean mutila izango da(XY)
Gizonak: XY
Mutila izateko probabilitatea:%50
Emakumeak: XX
Neska izateko probabilitatea: %50
GIZA GENETIKA
Herentzia poligenikoa
Ezaugarri horien fenotipoak agertzea gene askoren jarduera metatzearen eta inguruneak duen eraginaren emaitza da. (Azalaren kolorea, garaiera, pisua...)
Herentzia mendelarra
Karaktereak gurasoetatik seme-alabetara transmititzen dira. (AA,Aa,aa...)
HERENTZIAREN TEORIA KROMOSOMIKOA
Kromosomak modu linealean
Kromosoma berean dauden geneak: GENE LOTUAK
Karaktere batzuk batera agertzen dira
Beste karaktere batzuk batera heredatzen dira
Kromosoma bateko geneak bereizita hereda daitezke
BITARTEKO HERENTZIA ETA KODOMINANTZIA
Kodominantzia
Aleloak aldi berean agertzen dira
Kolore gorria A1A1---Kolore berdea A2A2
Kolore gorria eta berdea
Bitarteko Herentzia
Bi aleloak informazioa proportzio berdinean adierazi. Bi aleloak nahasten dira.
Kolore gorria G1G1--- Kolore zuria G2G2
Kolore arrosa G1G2
MENDELEN LEGEAK
Karaktereen independentziaren printzipioa
Karaktere desberdinak modu independienteetan heredatzen dira
al
aL
Al
AL
Karaktereen bereizketaren printzipioa
Lehen belaunaldiko hibridoak gurutzatzean, aleloak sakabanatu eta gametoetan banatu.
aa
AA
Karaktereen uniformetasunaren printzipioa
Karaktere jakin baterako puruak diren bi banako gurutzatzean, ondorengo guztiak heterozigotikoak.
Aa
