Kategorien: Alle - hezkuntza - hizkuntza

von dayala002@ikasle.ehu.eus d Vor 9 Jahren

393

kontzeptuak

Hizkuntzek merkatuan duten indar-harremanari buruzko eztabaida zabal bat dago, eta hizkuntza legitimoaren kodeak betetzeak duen garrantzia azpimarratzen da. Hezkuntza segurtasunaren eta gehiegizko zuzenketa fenomenoen inguruan ere hausnarketa egiten da, non menderatuak hiru eginbeharren menpe dauden:

kontzeptuak

KONTZEPTUAK

HIZKUNTZA MERKATUA

Hizkuntzek
Merkatuan indar-harremana

Azpimerkatuak

Arau propioak

Hzikuntza legitimoaren kodeak

Ez badira betetzen

Gehiegizko zuzenketa

Hezkuntza ez segurtasuna

Menderatuak

Hiru eginbehar

Nortasun funtzioa

Kriptikoa

Ludikoa

Auto- gorrotoaren fenomenoa

Bere buruari arauak ezarri

Botere handiena duena

Arau linguistikoak/soziolinguistikoak ezarri

Nola hitz egin behar erabaki

Zein hiztegi

Zein azentu

DIALEKTOA

Ezaugarriak
Mantentzeko

Komunitateak

Luzaroago iraundu

Migratzean erraz

Moldatu

Galdu

Eremu mugatuan

Gutxi zabaldu

Berezko sistema

Fonetiko

Morfosintaktiko

Lexiko

Definizioa
Aldaera geografikoak
Grezian

Herrialde bakoitzeko hizkuntza

GAZTE-HIZKERA

idatzian
komunikazio bide berrietan

ulergarria izanez gero

araurik ez

hizkera
transgresiboa

batua, euskalkia, erdara, ...dena batera

boteere hizkuntzarengandik urrundu

arauak apurtu

euskaran
kazka handia

Iparraldean

frantseza +

Hego Euskal Herrian

gaztelania +

adierazi
jarrerak
pentsamoldeak

euren arteko harremana estutu

soziolektoan

haien artean
inolako problema

jerga

euren artean komunikatzeko ez daukate inolako arazorik, ondo ulertzen dute elkar darabilten jerga horretan; beraz , informazioa traukatzeko etaelkarrekikoharremanei eusteko balio badie, benetan esan daiteke hain hizkera txarra dela?

gurasoen irudia
Txarto hitz egiten dute
hizkuntza pobrea

hiztegi murriztua

HIZKUNTZA AURREIRITZIA

Aurreirtziek
balio postiboa/negatiboa
norberaren argazkia proiektatu

jarrerak eratu

Jarretan eragina
kaltegarriak/mesedegarriak
Balio-judizio bihurtu (iritziak)
egia/gezurra
Uste/siniste orokortuak
"ez adituen hizkuntzalaritza"

HIZKERA KOMUNITATEA

Komunitate bat baino gehiagoko partaide izan

aldaera ezberdinak

Heterogeneoak
Erabilera arauak

desegokia

egokia

Nortasuna adierazi
Burua talde batean/bestean kokatu
Hiztunen multzoa
Hizkuntza partekatua

HIZKUNTZA KOMUNITATEA

EZAUGARRIAK
3. ezaugarria

arau berdinak

2. ezaugarria

eremua konpartitu

eremu bakarra

1. ezaugarria

hizkuntzaren bidez harremana

hizkuntza bakarra

DEFINIZIOA
pertsona multzo bat
hizkuntza berdina

ALDAKETA LINGUISTIKOA

ARRAZOIAK
teknologia/erlijioa/kultura
Bi hizkuntza
Hizkuntzari barne arrazoiak
BI ERAGILE
Analogia

barrutik

Mailegua

kanpotik

Hizkuntza guztiak aldaketak

IDEOLEKTOA

Eragina
gizarte klaseak
ikasketa maila
talde etniko
sexua
hizketra komunitatean
ideolekto batetik bestera

alde handirik ez

bestela

kontrakogarritasunaren printzipoaren kontrakoa

ez da estatikoa
aldatuz eta garatuz
norbanakoaren aldea
hiztun bakoitzaren aldera